Folga indefinida en Sanidade todos os martes desde xaneiro polo estatuto marco

Os principais sindicatos do sector sanitario han anunciado unha folga indefinida de todos os profesionais do Sistema Nacional de Saúde (SNS) a partir do próximo 27 de xaneiro, que se repetirá cada martes de maneira indefinida. A convocatoria, impulsada polas organizacións con representación no Ámbito de Negociación (SATSE-FSES, FSS-#CCOO, UXT, CSIF e CIG-Saúde), responde o rexeitamento do Ministerio de Sanidade a pactar un novo Estatuto Marco que actualice e mellore as condicións laborais dos traballadores.

Os representantes sindicais aseguran que o departamento de Mónica García mostrou unha “falta total de vontade para chegar a un acordo real” despois de case tres anos de conversacións. Segundo denuncian, o Ministerio “non ten intención de impulsar un texto que beneficie por igual a todo o persoal estatutario”, e mantén unha actitude que consideran “discriminatoria e excluínte” cara a determinados colectivos do sistema sanitario público.

Desencontro tras tres anos de negociacións

Os sindicatos explican que a negociación do Estatuto Marco remóntase a hai case tres anos e que, a pesar dos múltiples encontros e as propostas presentadas, Sanidade paralizou de facto o proceso. A secretaria estatal do Sector de Saúde de #UXT Servizos Públicos, Begoña Ballell, cualificou a situación de “#insosteible” e sinalou que o Ministerio “rexeitou aprobar un Estatuto Marco xusto, sen privilexios e sen excepcións entre profesionais”.

A folga, que se desenvolverá todos os martes mentres non haxa avances, nace co obxectivo de forzar ao Goberno a retomar as negociacións. As centrais sindicais subliñan que as súas reivindicacións buscan “unha mellora común para todos os traballadores do SNS”, e acusan á ministra García de “facer oídos xordos” aos intentos de acordo e ignorar as propostas trasladadas nos últimos encontros.

Ballell defendeu a necesidade de mobilizar ao conxunto dos traballadores sanitarios, lembrando que “a unidade fai a forza” e que só cunha resposta común poderase lograr un marco legal “moderno, sólido e adaptado ás necesidades do sistema público”.

Acusacións de negociación paralela

Un dos puntos de maior fricción é a suposta negociación paralela que o Ministerio mantería con outros colectivos alleos ao Ámbito de Negociación. Os sindicatos aseguran que Sanidade vulnerou o proceso, mantendo reunións con organizacións como CESM e SMS, coas que seguiu avanzando mentres as conversacións oficiais permanecían estancadas.

O presidente do sector nacional de Sanidade de #CSIF, Fernando Honangas, foi especialmente crítico e acusou ao Ministerio de “violentar o espazo lexítimo de diálogo”. Na súa opinión, “a negociación foi entorpecida e dilatada de forma intencionada, o que demostra que o Goberno non ten intención real de pechar un acordo global”.

As organizacións sindicais lembran que a última reunión formal con Sanidade celebrouse o 6 de novembro, pouco despois da manifestación masiva do 1 de outubro en Madrid, que reuniu a máis de 10.000 profesionais sanitarios ante a sede ministerial. Desde entón, denuncian, non houbo novos contactos nin se entregou o último borrador do texto. Segundo explican, o Ministerio limitouse a prometer un novo encontro para abordar asuntos como a clasificación profesional e as retribucións, que nunca chegou a convocar.

A convocatoria marca un feito insólito: por primeira vez, o cinco grandes forzas sindicais do ámbito sanitario únense para convocar unha folga indefinida conxunta. SATSE-FSES, FSS-#CCOO, UXT, CSIF e CIG-Saúde lamentaron que un Goberno que se define como progresista e defensor da sanidade pública háxase enrocado tanto até provocar dunha fronte común para unhas mobilizacións de gran calibre.

Os representantes sindicais lembran que a ministra García non atendeu as demandas dos miles de profesionais que se manifestaron no outono esixindo avances no Estatuto Marco. Ao seu xuízo, o Ministerio optou por manter un diálogo preferente con colectivos que representan intereses parciais, deixando de lado ás organizacións que ostentan a representación plena dos traballadores estatutarios do SNS.

O Ministerio sostén que o texto está case pecho

Pola súa banda, e aínda que non respondeu oficialmente á convocatoria de folga, Mónica García afirmou en datas recentes que o Estatuto Marco estaba negociado en “máis do 99%”. Con todo, os sindicatos cualifican esa afirmación de “falsa e enganosa”, asegurando que “non hai nada pecho nin acordado sobre os puntos decisivos”.

Hontangas recoñeceu que aínda existe unha marxe para reverter a situación, e que os sindicatos decidiron esperar até o 27 de xaneiro antes de iniciar as protestas, dando así unha “última oportunidade ao Ministerio para reaccionar”. Nese sentido, lembran que o Estatuto Marco non só afecto ao persoal sanitario, senón que redefine dereitos básicos, condicións laborais e a estrutura organizativa do persoal do SNS.

As organizacións sindicais enumeran varios puntos irrenunciables que deben incorporar ao novo Estatuto Marco. Entre eles, destacan a actualización das retribucións básicas, a adaptación da clasificación profesional e a creación dunha xornada laboral digna e conciliadora que permita equilibrar a vida persoal e o traballo no sector sanitario.

Os sindicatos tamén reclaman que o Estatuto facilite o acceso voluntario á xubilación anticipada e parcial, unha demanda recorrente nun sistema con altos niveis de tensións e desgaste profesional. Consideran que estas medidas son “esenciais para garantir a sustentabilidade da sanidade pública” e evitar a fuga de profesionais a outras contornas laborais.

Así mesmo, piden que o texto recolla un marco homoxéneo para todo o Estado, evitando as desigualdades actuais entre comunidades autónomas en materia de salarios, quendas ou condicións laborais.

No seu comunicado conxunto, as cinco organizacións sindicais afirman que a mobilización é “unha medida extrema, pero necesaria” ante a “parálise dun Goberno que abandonou o diálogo efectivo cos representantes lexítimos do persoal sanitario”. Engaden que esta situación non só prexudica aos traballadores, senón que tamén pon en risco a calidade asistencial que recibe a cidadanía.

Os sindicatos aseguran estar “abertos ao diálogo e desexosos de alcanzar un acordo antes do inicio das mobilizacións”. Con todo, condicionan calquera achegamento a que o Ministerio recoñeza o papel do Ámbito de Negociación e retome o proceso con transparencia. 

Por que é tan importante o Estatuto Marco

O Estatuto Marco está recollido na Lei 55/2003, que establece as bases do réxime xurídico específico do chamado persoal estatutario da sanidade pública, distinto do funcionariado xeral e do persoal laboral. Define quen é persoal estatutario, como se clasifica, cales son os seus dereitos, deberes, réxime disciplinario, selección, provisión de prazas, carreira profesional, mobilidade ou situacións administrativas.

​

Trátase, na práctica, do gran “contrato colectivo” de referencia para médicos, enfermeiras, TCAE, fisioterapeutas e o resto de categorías sanitarias e non sanitarias integradas nos servizos de saúde autonómicos. Sobre esta lei básica constrúense logo as normas de cada comunidade e os acordos de mesa sectorial que concretan horarios, quendas, gardas, permisos, complementos e outros aspectos cotiáns da vida profesional.

​

O Estatuto Marco é clave porque fixa as regras comúns mínimas para todo o SNS, garantindo uns estándar homoxéneos de dereitos e obrigacións con independencia da comunidade onde se traballe. Entre outros elementos, marca o marco xeral de xornada, descansos, estabilidade no emprego, carreira profesional, retribucións básicas e mobilidade entre servizos de saúde, cuestións que inciden directamente na calidade do emprego e na capacidade de reter e atraer profesionais.

​

Calquera reforma do Estatuto Marco ten un efecto en cadea: condiciona futuras oposicións, baremos de méritos, modelos de carreira profesional, organización de quendas e gardas, así como as posibilidades de conciliación e de xubilación anticipada ou parcial. Por iso os sindicatos consideran que un mal texto podería consolidar desigualdades entre colectivos e territorios durante anos, mentres que un bo acordo pode ser a base para mellorar persoais e calidade asistencial en todo o país.

​

Que regula o Estado e que as autonomías

A lei do Estatuto Marco apróbase a nivel estatal como norma básica, ao amparo do artigo 149.1.18 da Constitución, que atribúe ao Estado a competencia para fixar as bases do réxime estatutario do persoal ao servizo das administracións públicas. O Ministerio de Sanidade impulsa o anteproxecto, negóciao cos sindicatos e comunidades no ámbito de negociación estatal e elévao ao Goberno e ás Cortes, que son quen finalmente o converten en lei.

​

Unha vez fixadas esas bases, as comunidades autónomas, que teñen a competencia de xestión da sanidade, desenvolven e aplican o Estatuto nos seus propios servizos de saúde. Isto inclúe aprobar os seus estatutos propios, acordos de mesa sectorial e normas de desenvolvemento, onde concretan persoais, complementos retributivos, organización de quendas, calendarios laborais ou sistemas de carreira e avaliación, sempre dentro do marco estatal e sen contradicilo