O borrador de reorganización de persoal presentado pola Consellería de Sanidade chocou cunha fronte común de sindicatos e facultativos. O Consello Galego de Colexios Médicos esixe a retirada total do plan por falta de consenso, mentres varias centrais sindicais preparan xa un calendario de paros e mobilizacións inminentes.

O Consello Galego de Colexios Médicos, entidade que aglutina aos catro colexios provinciais, esixiu formalmente a retirada do plan de reorganización de recursos humanos para a Atención Primaria. O seu presidente, Eduardo Iglesias, advertiu que un modelo asistencial válido a longo prazo só pode xurdir do consenso entre o Servizo Galego de Saúde (#Sergas), os sindicatos, as sociedades médicas e os propios profesionais.

A organización médica reprocha á Xunta a forma en que se xestionou a proposta, asegurando que se decataron "tarde e por terceiros" dun cambio substancial no modelo. Subliñan, ademais, que calquera modificación debe respectar os dereitos adquiridos polos traballadores con praza, especialmente ante a posibilidade de traslados.

Un dos puntos máis conflitivos é a incorporación de profesionais estranxeiros. Os colexios médicos alertan que é "perigoso abrir a porta a posibles atajos". Insisten en que para exercer como médico de familia debe seguir sendo obrigatoria a obtención da especialidade vía MIR, rexeitando calquera vía que non garanta esa formación.

Propostas "para negociar", indican desde San Caetano

En resposta ás críticas, a Consellería de Sanidade, dirixida por Antonio Gómez Caamaño, remarcou que o documento presentado o pasado 17 de outubro son "propostas formuladas para ser negociadas". O departamento autonómico defende que o seu obxectivo "ineludible" é garantir a asistencia sanitaria a toda a poboación nun contexto de "acusado déficit de profesionais".

Sobre a polémica homologación de títulos estranxeiros, Sanidade matiza a súa proposta. O que expoñen ao Goberno de España é axilizar o proceso sempre que estes profesionais realicen unha formación "equivalente" ao MIR nas unidades docentes galegas, e recalcan que non se trata "en ningún caso, dun simple curso de capacitación".

O SERGAS asegura que "tomará en consideración todas as propostas que lle sexan trasladadas e que sexan viables e eficaces", agradecendo a "man tendida ao diálogo" dalgúns colectivos. Puntualizan que varias das medidas, ante a dificultade de contratación, proponse como "excepcionais e transitorias" mentres se espera polas directrices do Ministerio para 2027.

Folga no horizonte sen unidade de acción

O malestar, con todo, xa se traduciu en anuncios formais de accións concretas. Os sindicatos CIG-Saúde, CSIF, CC.OO. e UXT convocaron unha xornada de folga para o próximo 26 de novembro. A súa principal reivindicación é a retirada da nova categoría de facultativo especialista de atención primaria (FEAP) e que esas prazas se reconvertan en prazas de médico de familia.

O sindicato Ou'Mega decidiu intensificar a presión e ampliará o paro a tres días, cubrindo o 26, 27 e 28 de novembro. O seu presidente, Manuel Rodríguez, cualificou de "inaceptable" a figura do FEAP e advirte que a folga podería renovar do 9 ao 12 de decembro ou mesmo converter en indefinida se a Xunta "non modifica o seu proxecto".

Para Ou'Mega, o plan do SERGAS só servirá para "precarizar as condicións laborais" e "deteriorar a calidade asistencial". Ademais da folga, a asemblea do sindicato acordou mobilizacións semanais, con concentracións todos os mércores ás 12:00 horas ante os centros de saúde e Puntos de Atención Continuada de Galicia, e unha manifestación ante a Consellería o 27 de novembro.

Ou'Mega é un sindicato minoritario no conxunto do SERGAS, dado que se centra nos galenos e estes son unha pequena parte da gran cantidade de persoal que traballa para a sanidade pública. Con todo, esta concentración de militantes precisamente entre os doutores confírelle unha elevada capacidade de presión en cuestións como, por exemplo, o polémico plan da Xunta para a Atención Primaria.

"Non podemos máis": A realidade das axendas de Atención Primaria que acenden o conflito

A queixa dos médicos de familia galegos vai máis aló das condicións contractuais; céntrase na "presión asistencial" diaria, un termo que esconde unha realidade de axendas desbordadas que, segundo denuncian, comprometen a calidade do servizo. A saturación non é unha sensación, senón unha cifra: o número de pacientes que deben atender cada día.

Mentres as sociedades médicas e os propios profesionais sitúan a cifra óptima para unha consulta de calidade ao redor dos 25 ou 30 pacientes por xornada, a realidade en moitos centros de saúde de Galicia duplica esa cifra. É habitual que os facultativos afronten axendas que superan os 40 ou 50 pacientes diarios. En picos de alta demanda, como en tempadas de gripe ou cando non se cobren as ausencias de compañeiros, esas cifras poden disparar aínda máis, comprometendo a viabilidade da atención.

Esta sobrecarga tradúcese directamente no tempo dispoñible para cada persoa. Con xornadas de sete horas, atender a 50 pacientes implica dedicar unha media de apenas sete ou oito minutos a cada un. Ese breve lapso debe incluír a entrevista clínica, a exploración, a burocracia para receitas ou baixas e o rexistro no sistema informático. Os profesionais denuncian que este modelo de "medicamento de cota" acelerada xera fatiga profesional e aumenta o risco de erros diagnósticos.

A falta de substitutos é un dos principais aceleradores desta saturación. Cando un médico se ausenta por vacacións, enfermidade ou un permiso, a súa cota de pacientes (as persoas que ten asignadas) non desaparece. Na maioría dos casos, esa carga de traballo repártese entre os compañeiros do centro de saúde, sumando pacientes extra a unhas axendas que xa estaban ao límite, creando un círculo vicioso de sobrecarga do que, advirten, é difícil saír sen medidas estruturais.

A Xunta leva anos culpando á falta de médicos para contratar. Por iso a flexibilización dos requisitos que propón para os galenos estranxeiros. Algo que os sindicatos médicos de Galicia miran con receo.