Elevada supervivencia das mulleres galegas ás que se lles detecta cancro de mama

Este é un dos datos que se subtrae do último informe sobre a supervivencia do cancro de mama en Galicia, con datos solicitados até 2020, publicado polo Servizo Galego de Saúde e que se centra no impacto do Programa Galego de Detección Precoz do Cancro de Mama (Pgdpcm), entre outros aspectos.

O cancro de mama é o máis frecuente entre as mulleres. A terceira parte dos cancros que se diagnostican na muller son de mama. Aproximadamente unha de cada 13 mulleres desenvolverá un cancro deste tipo antes dos 75 anos. En 2022 detectáronse 1.853 novos casos, o 26% dos tumores que se detectaron en mulleres ese ano. É tamén a primeira causa de morte por cancro entre mulleres en Galicia, con 417 falecementos en 2021.

Aínda que é o máis común, tamén é un dos cancros que permite que as mulleres que o padecen vivan máis tempo se se compara con outros, sobre todo naquelas pacientes nas que se detecta cando aínda está a empezar a crecer. Neste caso, é máis fácil de curar e o tratamento pode ser menos agresivo e con menos efectos secundarios.

Con esta obxectivo nación o programa de detección precoz en 1992, que alcanzou unha cobertura total en 1998. Até 2004, o programa dirixíase a mulleres residentes en Galicia con idades comprendidas entre os 50 e os 64 anos. Xa en 2005, e baixo as directrices da Unión Europea, comezou a ampliación progresiva do grupo de idade até os 69 anos, obxectivo que se alcanzou plenamente en 2009.

Desde setembro de 2022, unha actualización das directrices suxire avaliar unha nova ampliación do cribado entre os 45 e os 74 anos. O galego comezou esta adaptación de 50 a 74 anos en setembro de 2023, alcanzando a toda a poboación obxectivo en poucos meses.

MÁIS DUN 80% DE PARTICIPACIÓN NO PROGRAMA
Tal e como recolle o informe, entre 1992 e 2020 convidouse a 3.586.524 mulleres a participar no programa e realizáronse 2.841.056 exploracións, polo que a participación global nese período foi do 79,2%. De feito, desde 2013, mantense estable por encima do 80%.

En canto aos resultados, o 97,1% das participantes tiveron un resultado negativo, e ao 2,9% fíxoselle unha valoración cínica adicional. Entre 1992 e 2020 diagnosticáronse 10.680 casos de cancro de mama, o que supón unha taxa de detección de 3,8 casos por cada 1.000 mulleres exploradas, e un valor preditivo -- a probabilidade de que unha muller con resultado anormal na mamografía padeza cancro -- do 13%.

O 26% das mulleres foron diagnosticadas cando acudiron por primeira vez ao programa, mentres que o 70% fórono nunha rolda sucesiva consecutiva. En canto ao estadio, o 92% dos casos foron diagnosticados en estadio I (62%) ou II (30%), pero destacan que a frecuencia do estadio I foi aumentando ao longo do período de estudo, en tanto diminuía a frecuencia do II.

En canto ás defuncións, até o 31 de decembro de 2022 faleceron por cancro de mama 707 das mulleres diagnosticadas polo plan, o que supón unha taxa de 7,3 defuncións por 1000 mulleres/ano.

Destacan o descenso da mortalidade nas case tres décadas que leva implantado o programa. Máis concretamente, aos cinco anos do diagnóstico a taxa pasou de 12,5 por 1.000 na primeira cohorte de mulleres a 3,8 na última cohorte completa de cinco anos (2013-2017).

FUNCIONAMENTO DO CRIBADO
A citación para o cribado realízase cada dous anos e é persoal, a través dun SMS enviado nos 10 ou 15 días previos á cita. Ao acudir, a paciente debe presentar o seu DNI ou ducumento acreditativo de identidade e recomendan levar roupa cómoda, ademais non botar talco ou crema nas mamas.

A proba consiste nunha mamografía en dúas proxeccións, realizada cun aparello especial de raios X, avaliada por dous radiólogos de forma independente, prevalecendo o resultado máis desfavorable.

Normalmente realízanse dúas radiografías de cada mama e, aínda que adoita ser indolora, para que a radiografía sexa de boa calidade, é necesario apertar a mama espida entre dous soportes uns segundos, o que pode causar incomodidade nalgunhas mulleres, especialmente naquelas que realizan a proba nos días previos á menstruación.

Se o resultado da mamografía está dentro da normalidade, a muller recibe unha mensaxe no seu móbil avisándolle do mesmo. También poderá acceder a el no seu centro de saúde pasado un mes desde a realización da proba.

No caso de que se detecte algo "anormal", realízanse probas complementarias que proporcionen un diagnóstico definitivo. Para iso, a paciente recibe unha carta cunha cita para acudir ao seu hospital de referencia. Na maioría dos casos, as probas consisten noutra mamografía ou nunha ecografía.

En 6,5 mulleres de cada 1.000 que fan unha mamografía, é necesario recoller unha muesta de tecido do peito (biopsia) para comprobar si é un cancro. Finalmente, tan só en 3,6 mulleres de cada 1.000 que realizan unha mamografía no programa diagnosticarase un cancro de mama.

Así mesmo, cabe a posibilidade de que sexa conveniente repetir as mamografías nun prazo dun ano para comprobar que non hai cambios. O programa volverá citala por carta nese prazo.

A IMPORTANCIA DAS AUTOEXPLORACIONES 
O Sergas lembra que a participación no programa non ten custo de ningún tipo e que existe transporte gratuíto en autobús a disposición das mulleres residentes naqueles municipios que están afastados ou que con vías con dificultade para chegar á unidade de mamografía. De ser o caso, a paciente recibirá a información por carta.

Ademais, anima a levar a cabo autoexploraciones regulares, de forma que se se detecta algún cambio nos peitos ou axilas, solicítese unha cita médica. Os cambios a ter en conta, entre outros, son vultos, dor, que saia líquido pola mamila, hinchazón ou cambios na pel.