Citas de Estranxeiría ao mellor ofertante: o negocio ilegal que obriga a miles a pagar trámites gratuítos

En España, miles de cidadáns e solicitantes de asilo enfrontan un problema que debería ser impensable nun Estado de dereito: pagar por acceder a trámites que son gratuítos. Desde a renovación de documentos de estranxeiría até a solicitude de prestacións por desemprego ou xestións na Seguridade Social, un mercado paralelo ha xurdido grazas á combinación de bots informáticos, intermediarios e a saturación dos sistemas oficiais.

Este fenómeno afectou por centos de miles de persoas, principalmente estranxeiras, que dependen destes servizos para manter a súa residencia, emprego e dereitos básicos. Sindicatos como UGT denunciaron a situación, mentres a Policía Nacional ha desarticulado grupos criminais especializados nesta práctica. A pesar disto, os problemas persisten debido á falta de recursos, sistemas informáticos vulnerables e a insuficiencia de persoal. O resultado é un mercado ilegal que opera á vista de todos e onde quen máis necesitan os servizos son os máis prexudicados.

A denuncia sindical: UXT alerta do mercado negro

A Unión Xeral de Traballadoras e Traballadores (UGT) denunciou a existencia dun “mercado negro” de citas previas na Administración Pública. Segundo o sindicato, redes organizadas utilizan bots para acaparar quendas, bloqueando a dispoñibilidade de citas de maneira masiva e logo revendiendo as quendas a prezos que oscilan entre 50 e 500 euros.

“Esta situación afecto especialmente a colectivos vulnerables e a persoas que necesitan realizar trámites de estranxeiría, solicitar prestacións por desemprego ou xestionar documentos na Seguridade Social”, advirte UGT. Para a organización, é inaceptable que a cidadanía teña que pagar por un dereito que debería ser gratuíto.

UGT pediu ao Goberno a implementación de medidas urxentes, auditorías para identificar organismos vulnerables e reformas dos sistemas de cita previa, incluíndo captchas avanzados e verificación por SMS. “Ata que estes novos sistemas póidanse implementar, esiximos de maneira inmediata que a cita previa realícese nas propias sedes e exista unha cota de atencións diarias sen cita previa”.

Operacións policiais: mafias desarticuladas

A Policía Nacional ha desarticulado grupos criminais que se beneficiaban desta fraude. En Valencia, foron detidos dous cidadáns arxentinos que presuntamente bloqueaban o sistema online de citas de estranxeiría mediante bots. As citas eran daquela revendidas en aplicacións de mensaxería e redes sociais, cobrando entre 50 e 90 euros por quenda, a pesar de ser un trámite gratuíto.

Durante os rexistros incautáronse 7.290 euros en efectivo, dispositivos electrónicos e documentación sobre a venda de citas. A investigación iniciouse tras denuncias de cidadáns estranxeiros que pagaran por citas inexistentes. Os arrestados enfrontan cargos por estafa e danos informáticos, e a investigación continúa aberta.

Este caso non é illado. Segundo UGT e a Policía, a fraude esténdese a toda España e afecto a diversos trámites públicos, mostrando a vulnerabilidade dos sistemas de cita previa e a falta de capacidade para garantir igualdade de acceso.

Testemuños desde as colas: o impacto nos solicitantes de asilo

Na oficina de asilo e refuxio da rúa Pradillo, en Madrid, fórmanse colas cada día que representan a desesperación de miles de persoas. Moitos inmigrantes dependen da renovación de documentos para manter os seus empregos e dereitos, e a dificultade de conseguir citas legais obrigou a moitos a recorrer a intermediarios.

Teresa, cidadá colombiana, relata: “Non sei como o fan, pero o conseguen”. Adriel, migrante cubano, conta que pagou 500 euros por unha cita en Madrid: “Cheguei no peor momento; non había citas en ningures. Despois de tentalo moito, vin que era imposible pola miña conta, ata que dei con alguén dunha xestoría”.

Estes pagos non só representan un custo económico, senón tamén unha tensión emocional, xa que moitos temen perder os seus dereitos ou caer na irregularidade. A falta de alternativas seguras converte un trámite administrativo nunha experiencia angustiante e custosa.

Como funciona a fraude

Os intermediarios utilizan bots que detectan a dispoñibilidade de citas en segundos e resérvanas masivamente. Posteriormente, estas ofértanse en redes sociais e aplicacións de mensaxería instantánea, con pagos mediante transferencia bancaria ou Bizum. En ocasións, os clientes deben aparentar que xestionaron persoalmente a cita.

A fraude non se limita a estranxeiría. O SEPE, a Seguridade Social e a DGT tamén foron vítimas do mesmo modus operandi. Incluso algúns consulados españois no estranxeiro experimentaron a venda de citas ilegais para visados e outros servizos.

De acordo con cifras da Administración, das máis de medio millón de citas que se ofrecen online cada mes, o 66 % corresponden a trámites de estranxeiría, o que evidencia que os estranxeiros son os principais afectados.

Casos individuais: a experiencia dos cidadáns

Adriel, migrante cubano, describe a frustración que xera o sistema: “Despois de tentalo moito, vin que era imposible pola miña conta, ata que dei con alguén dunha xestoría. Ofreceume unha cita en Valencia ou Almería por 400 euros. Ao final, por 500, conseguina en Madrid”.

Outro caso é o de Teresa, colombiana de 50 anos, que pagou 150 euros por renovar documentos esenciais para manter o seu emprego: “Non sei como o fan, pero o conseguen”. Historias como estas repítense diariamente en oficinas de asilo e estranxeiría, onde os cidadáns deben competir con bots e intermediarios para garantir o acceso aos seus dereitos.

Repercusións noutros servizos públicos

O mesmo modus operandi replicouse noutros organismos. No SEPE, conseguir unha cita para solicitar prestacións por desemprego pode custar 10 euros. Na Seguridade Social ou a DGT, os intermediarios tamén actúan, vendendo quendas que deberían ser gratuítos.

Patricia Fernández Vicens, avogada especializada en estranxeiría, explica: “Non hai vontade política para melloralos. É imprescindible unha dotación de persoal axeitada”. A falta de recursos humanos e tecnolóxicos fai que un dereito básico sexa un servizo custoso e limitado.

Medidas adoptadas e limitacións

En 2023, a Policía Nacional eliminou a posibilidade de solicitar citas de asilo por internet e trasladou os trámites a teléfono e correo electrónico, reducindo temporalmente a compravenda masiva. Con todo, os problemas de acceso persistiron, xa que miles de persoas seguían dependendo de intermediarios.

O Ministerio de Transformación Dixital traballa nun sistema seguro baseado en certificado dixital. Actualmente, está en fase piloto en Castelló, con plans de expansión a outras provincias. Con todo, até o seu implementación total, a poboación vulnerable segue sendo a máis afectada.

O negocio paralelo: xestores e avogados

Xestores e avogados converteron a venda de citas nun negocio lucrativo. En Instagram, perfís como G. A. Estranxeiría contan con máis de 24.000 seguidores e anuncian citas confirmadas en distintas provincias. Os prezos roldan os 150 euros por cita, con pagos por Bizum e garantías de que a cita foi confirmada no sistema oficial.

As advertencias inclúen instrucións para que os clientes finxan que solicitaron a cita persoalmente: “Comentarche que na oficina de Pradillo están un pouco meticulosos coas citas, debes dicir que o xestionaches ti, vale?”. Este nivel de sofisticación demostra a organización e alcance deste mercado ilegal.

Desigualdade e retos para a Administración

O mercado negro de citas públicas combina tecnoloxía, saturación de sistemas e vulnerabilidade social, xerando desigualdade de acceso a servizos esenciais. Mentres non existan solucións seguras, suficientes recursos e persoal capacitado, os cidadáns máis vulnerables seguirán pagando por un dereito que debería ser garantido gratuitamente.

A investigación de UGT e as operacións policiais mostran que a fraude pode ser combatido, pero requírese un enfoque integral: modernización tecnolóxica, aumento de persoal e medidas preventivas efectivas. Até entón, a xestión de citas seguirá sendo un desafío que combina tecnoloxía, burocracia e desigualdade social.