"Nenas que non queren ser mulleres": Boom de hospitalizacións e cambios de sexo en adolescentes e adultos en Galicia

En tan só oito anos, as hospitalizacións por disforia de xénero en Galicia creceron un 1000%, cun incremento especialmente notable entre mozas novas. Así o revela un informe do Observatorio Feminista Galego, baseado en datos do Servizo Galego de Saúde (#SERGAS).

Facendo as medias anuais, resulta que cada ano, unhas 74 persoas son internadas por disforia de xénero e 30 terminan pasando polo quirófano. 

O estudo sinala un fenómeno en auxe que afecta por igual a homes e mulleres. O aumento das hospitalizacións é especialmente notable no grupo de idade entre 15 e 44 anos. En 2023 tocaron teito con máis de 100, cando en 2006 non chegaban ás 15.

O Observatorio Feminista Galego analizou por primeira vez os rexistros do SERGAS sobre altas hospitalarias con diagnóstico principal ou secundario de trastorno de identidade sexua entre 2016 e 2024. O estudo, titulado "Unha pandemia invisibilizada: Nenas que non queren ser mulleres", documenta 593 hospitalizacións nese período, cunha media anual de 74 casos. Destes, ao redor de 30 pacientes anuais acabaron someter a cirurxías de reasignación.  As cirurgías xenitais son unha minoría pequena, pouco máis dunha ducia en siee anos.

A evolución mostra un aumento global do 1082% en hospitalizacións en oito anos, pero cunha diverxencia abismal por sexo: mentres as hospitalizacións de homes creceron un 600%, as de mulleres disparáronse un 2000%. Actualmente, a distribución é case paritaria: 49% mulleres, 51% homes, e un 0,84% clasificado como "indeterminado" polos facultativos.  

O informe advirte limitacións metodolóxicas. Os datos solicitados orixinalmente ao SERGAS —sobre diagnósticos de disforia de xénero— foron substituídos na resposta por cifras de "altas por trastornos de identidade sexual", o que impide comparacións con outros estudos. Ademais, só reflicten casos que requiriron hospitalización, excluíndo tratamentos ambulatorios.  

O grupo etario máis afectado é o de  15 a 44 anos, cun incremento do 900% en hospitalizacións. Con todo, a agrupación de rangos de idade nos datos oficiais —1-14 anos, 15-44, 45-64 e máis de 74— dificulta analizar diferenzas entre infancia, adolescencia e mocidade.  

O Observatorio subliña que o seu obxectivo é  visibilizar esta tendencia para esixir respostas políticas "urxentes e serias". O informe, dispoñible na súa web, inclúe catro entrevistas a persoas afectadas pola introdución da "identidade de xénero" na lexislación galega, achegando contexto cualitativo ás cifras.  

As intervencións cirúrxicas rexistradas abarcan cirurxías torácicas, de modificación vocal e un pequeno número de cambios xenitais. Pese ao crecemento exponencial, a asociación denuncia que esta realidade permanece invisibilizada socialmente, especialmente no caso de mulleres e nenas.  

Un berro estadístico

O estudo recalca que case o 1% dos casos hospitalarios non encaixa nas categorías binarias tradicionais, reflectindo unha realidade que nalgúns países, como en Hungría, púxose fóra da lei. 

Coas cirurxías en aumento e unha distribución por sexos cada vez máis equilibrada, o informe expón desafíos clínicos e sociais que, segundo as súas autoras, requiren debate público informado.

O Observatorio Feminista Galego cualifica este fenómeno como unha "pandemia silenciosa" e cuestiona o enfoque clínico actual. Critica especialmente o protocolo educativo de 2016, que desvincula a identidade de xénero do sexo biolóxico, suxerindo que podería estar a influír no aumento de casos. Por iso, reclama unha investigación profunda, similar ao informe Cass de Inglaterra, para analizar as causas e garantir que as prácticas médicas sexan axeitadas.

Aumenta debate social sobre disforia de xénero e transexualidad

O debate sobre a disforia de xénero e a transexualidad nos últimos anos foi intenso, abarcando aspectos médicos, legais e sociais. A despatologización avanzou, pero os tratamentos para menores xeran controversia. As cifras, como as publicadas hoxe en Galicia, indican un a umentode casos, posiblemente influído por factores sociais, aínda que non hai consenso. Os dereitos transgénero progresaron, pero as novidades legais recentes reavivaron tensións.

No ámbito médico, a disforia de xénero, o malestar por non identificar co sexo asignado ao nacer, deixou de considerar un trastorno mental, enfocar como unha variación natural. Con todo, persisten discusións sobre si require intervención médica ou non. Os tratamentos para menores, como bloqueadores hormonais, que non se aplican en España, son especialmente polémicos. 

Legalmente, leis como a española de 2023 facilitaron a autodeterminación de xénero, permitindo cambios rexistrais sen requisitos médicos. Isto foi un avance para moitos, pero xerou críticas dentro do feminismo por posibles impactos en espazos exclusivos para mulleres. A nivel internacional, fallos xudiciais que, como o do Reino Unido, limitan o recoñecemento legal de persoas trans en certos contextos intensificaron o debate sobre dereitos e definicións de xénero.

Socialmente, o aumento de casos, sobre todo en adolescentes, levou a devatur se a maior visibilidade en redes sociais inflúe na identificación de xénero. A hipótese do "contaxio social" é controvertida e carece de consenso, pero reflicte a complexidade do fenómeno. Máis recentemente, a inclusión de persoas trans en categorías femininas de competicións deportivas xerou disputas sobre equidad e normas.