As pobres pensións de autónomos en Galicia, en busca dunha solución

O colectivo de traballadores autónomos en España enfronta unha complexa situación respecto das súas cotizacións á Seguridade Social. Ademais das disparidades significativas entre autonomías, están as condicións laborais e novas normativas para o cálculo de pensións a partir de 2026. Así, unha pensión mínima digna debería ter unha base de cotización de 2.150 euros mensuais aproximadamente, o que en cotas á Seguridade Social tradúcese nuns 400 euros mensuais. Por outra banda, están quen combinan o traballo por conta propia co emprego por conta allea. Con todo, a este colectivo aplícanselle unha serie de condicionantes que en principio poden resultar positivos, pero hai que velo máis de cerca.

COTIZACIÓNS 

Segundo Eduardo Abad, presidente da Unión de Profesionais e Traballadores Autónomos (UPTA), en Galicia, a pensión media dun autónomo apenas supera os 820 euros. A cifra está por baixo tanto da media nacional como da pensión dun traballador por conta allea. En caso de buscar unha pensión equiparable ao salario mínimo profesional, o autónomo debe cotizar sobre unha base próxima aos 2.150 euros, que non implica pagar esa cantidade íntegra, senón que a cota se calcula sobre ela. Esta base mínima mantense ao redor desa cifra para garantir unha xubilación xusta, aínda que varíen lixeiramente as condicións e tarifas en cada comunidade autonómica debido a diferenzas territoriais.

Doutra banda, cando un autónomo tamén traballa por conta allea oito horas diarias, recoñéceselle a pluriactividad. Neste caso, a base de cotización total calcúlase sumando as bases respectivas (autónomo e conta allea), o que xeralmente aumenta a base total a efectos de pensión e prestacións. Isto beneficia a futura pensión ao sumar bases de cotización, aínda que só se os ingresos declarados reflicten esa realidade. En cambio, se o traballo por conta allea é a media xornada con ingresos máis baixos, a base combinada podería resultar insuficiente para unha pensión elevada, xa que ambas as actividades poden quedar por baixo da base mínima recomendada para unha xubilación digna.

NOVIDADES NO CÁLCULO DA BASE REGULADORA

A partir de 2026 implantarase un novo método dual para calcular a base reguladora da pensión. Este sistema escollerá de oficio a base que dea maior importe entre dúas opcións. A primeira é a suma dos mellores 302 meses de cotización, os últimos 25 anos e 4 meses inmediatamente anteriores á xubilación. A segunda é a suma das bases de cotización dos mellores 27 anos entre os 29 anos previos á xubilación (isto irase implementando gradualmente desde 2026 até 2037). Este cambio busca mellorar o cálculo para quen teñan lagoas de cotización ou interrupcións laborais, beneficiando a quen teñan mellores períodos de cotización, e non prexudicará a ningún traballador.

ASOCIACIÓNS DE AUTÓNOMOS

Desde UPTA, Eduardo Abad insiste na necesidade de que o Goberno solucione cuestións como a regularización do ano 2023, a situación dos autónomos colaboradores que perderon dereitos, e a dobre cotización en caso de pluriactividad, que actualmente xeran pagos por encima da base máxima sen incrementar dereitos. Tamén resalta a precariedade de moitas persoas autónomas, con ingresos netos baixos e dificultades para afrontar subidas nas cotizacións.  Abad valora positivamente as iniciativas que propoñen cotas cero en situacións como maternidade, paternidade ou enfermidades graves e pide unha subida aliñada co IPC para preservar o poder adquisitivo de futuras pensións. 

O presidente da Asociación de Traballadores Autónomos (ATA), Lorenzo Amor, denuncia a alta presión impositiva mediante as cotizacións e excesivas trabas administrativas, e iso que “a metade do recadado pola Seguridade Social procede do peto dos autónomos”. Aínda así, denuncia a falta de equiparación dos seus dereitos cos traballadores asalariados tanto en prestacións por cesamento de actividade como subsidios. 

Reclama un sistema de cotización que contemple a realidade do autónomo, incluíndo cotizacións acorde aos ingresos reais e mesmo unha cota reducida para quen declaren menos de 400 euros ao mes. Pide a redución de medidas fiscais e a “cota cero” para novos autónomos ou en situacións vulnerables. 
 

En conclusión, a situación actual das cotizacións dos autónomos en España presenta importantes retos para garantir pensións mínimas dignas, con matices segundo comunidade autónoma e condicións laborais específicas. Os novos métodos de cálculo de pensións a partir de 2026 buscan mellorar a xustiza do sistema, pero é imprescindible que Goberno e asociacións aborden as demandas do colectivo para evitar precariedade e asegurar protección social axeitada.