É probable unha DANA en Galicia? Meteogalicia sinala que non pero advirte doutros fenómenos

Para que se forme unha DANA (Depresión Illada en Niveis Altos), tamén coñecida como "pinga fría", requírense varias condicións meteorolóxicas específicas. En primeiro lugar, debe haber unha masa de aire frío en altitude que se separe da corrente en chorro, xerando unha baixa presión illada en niveis altos da atmosfera. Esta depresión de aire frío entra en contacto co aire cálido e húmido na superficie, xeralmente procedente do mar Mediterráneo, o que incrementa a inestabilidade atmosférica. A presenza de ventos que acheguen humidade adicional e a temperatura cálida das augas mariñas -non habitual no Atlántico de Galicia- favorecen a condensación rápida do vapor de auga, producindo intensas tormentas con choivas torrenciais e actividade eléctrica. As zonas con orografía complexa, como montañas próximas ao mar, intensifican aínda máis estas precipitacións debido á elevación forzada do aire húmido.  Meteogalicia asegura que é "pouco probable" que Galicia rexistre unhas precipitacións "tan intensas e abundantes" como as que se xeraron na Comunidade Valenciana por mor da DANA que azoutou a zona do Meditarráneo.
 

Así o asegurou en declaracións a Europa Press a meteoróloga Ana Lage, quen explicou que na comunidade galega "non se dan os condicionantes necesarios" para unha DANA con descargas "dese calibre".

Segundo detallou, unha Depresión Illada en Niveis Altos da atmosfera (DANA) é, fundamentalmente, un embolsamiento de aire frío en capas altas e cunhas características "peculiares" que poden dar lugar a precipitacións intensas e fortes.

"Para rexistrar estas choivas no Mediterráneo danse varios factores, un é a temperatura da auga do mar, xa que trae consigo unha evaporación continua e a posibilidade de formación de nubes que poden dar lugar a choivas moi intensas, saraiba e, se non hai máis remedio, tornados", subliñou.

Outro dos factores que inflúen é o aspecto orográfico e a propia situación da DANA, xa que a parte dianteira é a que dá lugar a "grandes ascensos de aire" que traen consigo nubes que chegan a altas alturas e xeran "precipitacións máis intensas e máis saraiba", por exemplo.

En canto á formación de fenómenos extremos en Galicia, Lage incidiu en que o que se pode dar na comunidade son "situacións meteorolóxicas adversas" por pasos de frontes asociadas a borrascas profundas que, "xeralmente veñen polo Atlántico e sitúanse no suroeste de Irlanda".

Deste xeito, as frontes "moi activos" dan lugar a situacións meteorolóxicas adversas con choivas e ventos, xa que en Galicia é "habitual" que se se xera unha situación adversa con choiva, primeiro prodúzase con vento.

Outra posibilidade son as ciclogénesis explosivas, é dicir, borrascas que se profundan "rapidamente" e que xeran "ventos moi fortes e choivas abundantes". Así mesmo, a meteoróloga destacou a posibilidade de que se xeren outras situacións como a chegada do exhuracán Kirk hai unhas semanas ou casos de inundacións provocados por ríos atmosféricos.

Respecto da posible formación de tornados, sinalou que a formación destes fenómenos vén asociada unha "alta inestabilidade atmosférica", polo que en Galicia poderían dar nalgún momento. Con todo, incidiu en que as subidas e baixadas do propio territorio galego, así como a "gran cantidade" de árbores frearían o percorrido dun posible tornado.

Con todo, asegurou que as trombas mariñas si que se xeran en Galicia, de feito, destacou que é un fenómeno "habitual" durante o ano. Trátase do mesmo fenómeno pero que se produce no mar e pola ausencia de obstáculos teñen máis percorrido.

Como se produce unha DANA?

En España, as DANAs (Depresións Illadas en Niveis Altos), popularmente coñecidas como "pingas frías", foron responsables dalgúns dos episodios meteorolóxicos máis intensos e devastadores da historia recente. O seu impacto é especialmente notable na vertente mediterránea da península e nas Illas Baleares, onde as choivas torrenciais provocadas por este fenómeno causaron, en repetidas ocasións, inundacións, deslizamientos de terra e, en ocasións, tráxicas perdas de vidas.

A DANA ocorre cando unha masa de aire frío en altura despréndese da corrente en chorro e entra en contacto co aire cálido e húmido da superficie, provocando unha gran inestabilidade atmosférica. Neste contexto, o Mediterráneo desempeña un papel crucial, xa que as temperaturas cálidas das súas augas incrementan o potencial de condensación e xeran nubes de gran desenvolvemento vertical que descargan choivas intensas en períodos curtos. Aínda que o termo "DANA" foi popularizado por meteorólogos nas últimas décadas, as "pingas frías" e os seus efectos foron documentados en España desde tempos remotos.

As DANA máis destrutivas na historia de España

Ao longo da historia de España, varias DANAs (Depresións Illadas en Niveis Altos) causaron devastación significativa en diferentes rexións do país. A continuación preséntanse algúns dos episodios máis destrutivos:

A Gran Riada de Valencia (1957)

Esta catástrofe é considerada unha das máis devastadoras na historia recente de España. As intensas choivas provocaron o desbordamento do río Turia ao seu paso por Valencia, causando numerosas mortes e cuantiosos danos materiais. O impacto foi tan significativo que marcou a toda unha xeración de valencianos.

A DANA de Almería, Selecta e Murcia (1973)

Este evento é un dos máis destrutivos do século XX en España. As precipitacións alcanzaron niveis históricos, con rexistros de até 600 mm en 24 horas. O resultado foi devastador, con inundacións que se cobraron a vida de decenas de persoas.

A Pantanada de Tous (1982)

O 20 de outubro de 1982, o desbordamento da presa de Tous en Valencia provocou unha das riadas máis catastróficas. Este evento deixou varias mortes e danos estimados en miles de millóns de euros. Rexistráronse precipitacións extremas, establecendo unha marca nacional de máximas precipitacións en 24 horas.

A DANA de la Vega Baixa (2019)

En 2019, o sur da Comunidade Valenciana experimentou unha das peores pingas frías da súa historia recente. As comarcas da Vall de Albaida e a Veiga Baixa foron as máis afectadas, con miles de quilómetros cadrados arrasados. Este evento tivo un impacto significativo en varios municipios e causou vítimas mortais.

A Traxedia do Cámping de Biescas (1996)

Este evento é considerado unha das peores catástrofes naturais en España nos últimos anos. En agosto de 1996, as inundacións repentinas resultaron nun alto número de vítimas e feridos.

As Riadas do Vallés (1962)

Este evento é lembrado como unha gran catástrofe natural na historia recente. Ocorreu en setembro de 1962 na provincia de Barcelona, causando un número significativo de vítimas e danos extensos.

Nos últimos anos, observouse un aumento na frecuencia e severidade das DANAs en España, o que podería estar relacionado co cambio climático. O quecemento do Mediterráneo proporciona condicións ideais para a formación de choivas torrenciais asociadas a estas depresións, especialmente durante os meses críticos do verán e principios do outono.