Pechar as granxas de visón tras o brote de Carral? Empresarios alertan de máis paro rural e ecoloxistas de risco de pandemia

Un recente informe científico constata que a gripe aviaria mutou na granxa de Carral, logrando  #transmitir de mamífero a mamífero, aínda que non se produciron contagios a traballadores, que usan máscaras.

Os autores do documento non avogan polo peche directo das granxas -recoñecen o seu "impacto económico importante"- pero si reclaman "fortalecer as prácticas de bioseguridad e bioprotección neste sistema de cría e promover a implementación de programas de vixilancia ad hoc"

A cría de visóns americanos (Neovison vison) está en franco declive en España pero mantén unha presenza notable en Galicia, a pesar dos danos constados na fauna salvaxe e ao risco de que faciliten a mutación de virus que acaben afectando o home.

A patronal Asociación Nacional de Criadores de Visón (Agavi) defende que ningún ente internacional de saúde pública pediu a súa prohibición e que o salto ao home de virus é moi improbable cumprindo as normas en vigor.

“Recentemente, unha explotación de visóns en Galicia detectou unha variante mutada dunha perigosa gripe aviaria que representa un potencial risco para os humanos. Con todo, este non foi o único incidente rexistrado neste sentido nos últimos anos: durante a pandemia do coronavirus producíronse sacrificios masivos destes animais ao rexistrar casos positivos desta infección nalgunhas destas granxas”, argumenta o coordinador de Alianza Verde, Juantxo López de Uralde.

POR QUE ES UN RISCO?

Hai que lembrar que durante o peor da pandemia do coronavirus a gran maioría das granxas de Galicia padeceu brotes de covid. A propagación de virus doutras especies que mutan e pasan a mamíferos -achegándoos aos seres humanos- é un dos grandes medos dos epidemiólogos. Sospéitase que o covid-19 xurdiu así en China. Estoexplica que a Xunta mandase sacrificar centos miles de visóns na pandemia e tamén este inverno tras a propagación da gripe aviaria entre os animais da explotación de  Carral.

Os negocios deféndense esgrimindo que "todas as granxas de visón aplican protocolos de bioseguridad e bioprotección" impostos polas administracións. 

AGAVI:  As granxas dan emprego en zonas rurais e realizan un labor fundamental para loitar contra a chamada España Baleirada”

Outro argumento dos empresarios é o económico. “Pedimos unha vez máis respecto para as granxas, que dan emprego en zonas rurais e realizan un labor fundamental para loitar contra a chamada España Baleirada” razoa a patronal Agavi hoxe nun comunicado. Indican que dan emprego directo a máis de 1.500 persoas, cuns 3.000 empregos indirectos.

De onde vén o brote de Carral? A principal hipótese é que o virus penetrase a través de gaivotas. Varios exemplares desta e outras especies deron positivo en gripe aviaria en Galicia, algúns localizados na costa da Coruña. 

A argumentación de que se toman todas as medidas de prevención necesaria non convence a todos. O brote foi en outubro e en decembro a Fundación Franz Weber enviou unha fotografía nas que ven gabiotas pousadas sobre unha granxa de visóns. O arquivo levaba o nome de Blomvis, unha explotación peletera de Carral.

WWF pediu o peche desta "macrogranja" en 2021 tras coñecer que a Xunta tramitaba a súa ampliación. Segundo os seus datos, da trintena de granxas de visión de España a gran maioría, un vinte, están en Galicia. Por tanto, calquera decisión de peche masivo golpearía especialmente ao despoboado rural galego.

O visón americano está incluído no catálogo español de especies invasoras. En Galicia houbo que sacrificar, por exemplo, centos asilvestrados que chegaran mesmo ao Parque Nacional das Illas Atlánticas´, tanto en Cíes como en Sálvora..

A súa comprobada ameaza para a fauna local no caso de fugas provocou que o sector mingüe. En 1992 había máis de 200 granxas en España fronte ás 37 que Estratexia de Xestión, Control e Erradicación do Visón Americano do Ministerio para a Transición Ecolóxica cifraba en 2014. Ese documento xa advertía o seu constatado papel como transmisor de virus a outros mamíferos salvaxes.

"As granxas existentes están illadas das demais explotacións e dos núcleos de poboación", deféndese AGAVI. Os empresarios din que tampouco contratan traballadores temporais doutro país e que cumpren o plan de vixilancia activa que se impuxo como parte do Programa Nacional de Prevención, Vixilancia
e Control de SARS-CoV-2.

A patronal engade que "todos os traballadores do sector que están en contacto cos animais dispoñen de Equipos de Protección Individual (EPI)". Con todo, a preocupación da administración é evidente. Por exemplo, en Galicia a Xunta inclúe sempre aos traballadores destes negocios entre os colectivos aos que se lles recomenda vacinar de gripe ou covid.

Está por ver como reacciona o poder lexislativo á noticia do salto de gripe aviaria desde aves a mamíferos e a súa mutación en Carral. Os empresrios piden calma lembrando que "nin o Centro Europeo para a Prevención e Control de Enfermidades (ECDC), nin  a Organización Mundial da Saúde (#OMS), nin a Organización Mundial de Sanidade Animal (OIE), nin a Autoridade Europea de Seguridade Alimentaria (EFSA) recomendaron en ningún momento o peche das granxas de visón americano por motivos sanitarios ou de saúde pública".

Como se produciu o brote na granxa de Carral?

Esta é a descrición de como se detectou o brote entre as crías publicado en "Highly pathogenic avian influenza A(H5N1) virus infection in farmed minks, Spain, October 2022": 

Na primeira semana de outubro identificouse un aumento agudo na taxa de mortalidade (0,77% fronte a un rango esperado de 0,2-0,3%) nunha granxa de visón americano (Neovison vison) no municipio de Carral, na provincia da Coruña, Galicia, España. Por tanto, o 4 de outubro de 2022, o veterinario clínico da granxa colleitou hisopos orofaríngeos de dous animais afectados. As mostras, analizadas no Laboratorio Central Veterinario (LCV) de Algete (Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA)), deron negativo por transcrición inversa (RT)-PCR en tempo real para a síndrome respiratoria agudo severo coronavirus 2 (SARS- CoV-2) [1], e positivo por RT-PCR en tempo real para o virus HPAI A(H5N1) [2,3]. A autopsia revelou pneumonía hemorráxica ou hepatización vermella dos pulmóns como as lesións máis destacadas. O 13 de outubro, os servizos de sanidade animal realizaron un censo para estimar o número de visóns na granxa investigada, que ascendeu a 51.986 animais. Os visóns aloxáronse en gaiolas de malla de arame colocadas en filas e situadas nunha serie de máis de 30 celeiros parcialmente abertos, que proporcionaban protección superior pero non un refuxio total de lado. Os visóns foron alimentados con peixe cru e subproductos avícolas, cereais e fariña de sangue. En Galicia situábanse as granxas avícolas e os matadoiros aviarios que fornecían os subproductos avícolas. Até o 10 de xaneiro de 2023, non se notificaron brotes de H5N1 en aves de curral nesta rexión.  A taxa de mortalidade aumentou semanalmente até alcanzar un pico na semana do 17 ao 23 de outubro (4,3%). Na primeira semana de outubro, observouse a mortalidade nos cortellos próximos á instalación de almacenamento de estiércol. O patrón de mortalidade nese momento caracterizouse por múltiples "puntos quentes" dentro dos cortellos afectados que constaban de 2 a 4 currais onde todos os animais morrían nun período de 1 a 2 días. Nas semanas seguintes, a mortalidade aumentou tamén nos cortellos veciños e todo o recinto viuse afectado. Os signos clínicos de infección nos visóns incluían perda de apetito, sialorrea, depresión, sangue no fuciño e manifestacións neurolóxicas como ataxia e tremores. Os días 18 e 26 de outubro se implementaron mostraxes adicionais en distintas áreas da granxa priorizando os galpóns que presentaban maior mortalidade diaria e confirmouse a presenza do virus H5N1 con carga viroso alta (baseada en valores de ciclo de cuantificación (Cq)) en orofaringe ( n=9) ou hisopos rectais (n=9) e/ou mostras de pulmón (n=3) de 12 de 13 visóns individuais muestreados (consulte a Táboa complementaria S1 para obter detalles sobre os resultados de RT-PCR para o virus da influenza A en órganos e hisopos recolleitos en visóns). Cabe destacar que nas semanas previas á identificación do brote de visóns, notificáronse varios casos de IAAP H5N1 en aves silvestres atopadas enfermas ou mortas (25 alcatraces comúns (Morus bassanus) e 2 gaivotas (Larus michaelis)) ao longo das costas próximas á Coruña. e na veciña provincia de Lugo [4]. Como consecuencia destes feitos, se constantó a sospeita de infección polo virus H5N1 en visóns e priorizouse o diagrama de fluxo de diagnóstico específico para identificar a enfermidade xunto coas investigacións moleculares para excluír a infección por SARS-CoV-2.