Un fogar en Ourense pasa a pagar 56€ máis polo lixo, outro exemplo máis da polémica alza de taxas

O desenlace da votación foi froito dun delicado equilibrio de forzas no salón de plenos. Os dez concelleiros de Democracia Ourensá votaron a favor da medida, mentres que o bloque de esquerdas, composto polo PSOE e o BNG, mantivo o seu rexeitamento firme con dez votos en contra.

A chave da aprobación tívoa o Partido Popular, cuxa abstención permitiu que o rexedor fixese valer o seu voto de calidade para romper o empate. Esta postura do PP xa se manifestou na fase inicial do proceso, facilitando unha tramitación que hoxe culmina co visto e prace definitivo a unhas tarifas que xeraron un profundo malestar social nos barrios.

Desde o equipo de goberno, o alcalde Jácome xustifica esta subida sen precedentes como unha consecuencia inevitable da normativa estatal. Segundo o rexedor, o concello limítase a realizar unha transposición obrigatoria da lei estatal de 2022, que esixe que as taxas municipais cubran a totalidade do custo do servizo de recollida e tratamento.  É o mesmo argumento que esgrimen nestas datas moitos alcaldes de todas as cores para xustificar a alza. 

Jácome sostén que, de non aplicar este incremento, o sistema de residuos de Ourense seguiría arrastrando un déficit estrutural que as arcas públicas non poden soportar, unha visión que choca frontalmente coa interpretación que fai a oposición sobre a xestión dos contratos municipais.

O impacto económico nos fogares

A realidade deste cambio normativo traducirase nun esforzo financeiro notable para os contribuíntes. Os fogares situados no centro urbano que gozan de recollida diaria verán como o seu recibo anual escala dos actuais 125,70 euros até superar os 181 euros. 

Este incremento duns 55 euros ao ano supón que, cada dous meses, os veciños terán que abonar algo máis de 30 euros por un servizo que até agora custaba preto de 21. A magnitude da subida é idéntica en termos porcentuais para quen residen na periferia, onde a factura pasará de 57,30 a 82,50 euros anuais a pesar de que a frecuencia de paso dos camións é menor.

O sector económico tampouco se libra deste axuste fiscal, con especial incidencia na hostalaría e industria local. Os establecementos comerciais verán incrementos que oscilan entre o 10% e o 45% en función da súa actividade. Por exemplo, un pub da cidade pasará a pagar máis de 626 euros ao ano, fronte aos 432 actuais, mentres que os pequenos comercios de alimentación sufrirán unha subida de case cen euros anuais. O concello introduce por primeira vez criterios de "pago por xeración", unha fórmula que pretende penalizar a quen máis residuos producen pero que, na práctica, supón unha carga adicional para o tecido empresarial ourensán nun momento de incerteza económica.

A oposición socialista foi especialmente crítica co estado das concesións municipais durante o debate. A edil María Fernández Ojea denunciou que o Concello pretende cobrar máis por un servizo que se atopa nunha situación de precariedade contractual, cunha débeda acumulada coa empresa concesionaria que superaría os 10 millóns de euros. Para o PSOE, a subida non responde a unha mellora da limpeza ou da reciclaxe, senón a unha estimación arbitraria do alcalde. Critican ademais que as supostas bonificacións medioambientais son inaccesibles para a inmensa maioría da poboación, beneficiando apenas a unha decena de familias en toda a cidade.

Contexto legal 

Este movemento en Ourense non é un feito illado, senón que se enmarca nunha tendencia que percorre toda Galicia tras a aprobación da Lei 7/2022 de residuos e solos contaminados para unha economía circular. Esta norma obriga aos concellos a que a taxa de lixo non sexa deficitaria antes de abril de 2025. 

Na provincia, a Deputación de Ourense tamén está a impulsar unha ordenanza provincial para os municipios que delegan nela este servizo. Con todo, a polémica na capital é maior debido ás queixas pola deterioración da limpeza urbana e a falta de transparencia no custo real do servizo, o que mobilizou a diversos colectivos veciñais.

Pola súa banda, o BNG sumouse ao rexeitamento frontal, cualificando o incremento de excesivo e esixindo que, antes de pedir un maior esforzo aos cidadáns, garántase unha recollida selectiva eficiente e un mantemento digno dos colectores. Os nacionalistas consideran que o goberno de Jácome optou pola vía máis fácil para equilibrar as contas sen abordar os problemas estruturais de limpeza que arrastra a cidade. Mentres tanto, o Partido Popular xustifica a súa abstención pola obrigatoriedade da lei estatal, aínda que reclama un sistema máis progresivo que teña en conta factores como o consumo de auga ou o número de empadroados por cada vivenda.

Coa publicación oficial nos próximos días, iníciase a conta atrás para que os ourensáns axusten os seus orzamentos domésticos á nova realidade fiscal. O calendario de cobro definitivo e os detalles sobre como solicitar posibles axudas coñeceranse ao longo do próximo ano, pero o horizonte de 2026 xa está marcado polo aumento da presión impositiva.