Feijóo xoga o temón do PP nunhas eleccións galegas máis abertas que nunca

Galicia vive as súas eleccións máis incertas dos últimos vinte e cinco anos. Son tamén uns comicios que poden ter importantes repercusións na política estatal.

Alberto Núñez Feijóo non vai nas papeletas pero se xoga moito. Si o Partido Popular perde a maioría a ninguén se lle escapa que lle poden empezar a mover a cadeira. Que futuro pode ofrecer Feijóo aos conservadores tras unha vitoria pírrica nas xerais e unha eventual perda do bastión galego?

Feijóo multiplicouse polo campo durante a campaña visitando granxas e mercados de pobos pequenos. Tal hiperactividade explícase en parte pola necesidade de asegurar o alborotado celeiro rural, pois algunhas axustadas enquisas alimentaron o nerviosismo no PP de Galicia, habitualmente habituado á maioría absoluta cun cómodo colchón.

As sondaxes que abren a porta a un cambio na Xunta  son minoritarios pero existen e iso é toda unha novidade en Galicia. Ademais, a maioría dos traballos que apuntan a unha maioría coinciden en sinalar un significativo descenso do apoio aos conservadores, que parten de 43 deputados.

A maioría das sondaxes colócanos nun abanico de entre 38 e 40, aínda que o sorprendente CIS do luns concédelles só unha pinza de entre 34 e 38. Malas noticias para o PP, sobre todo dado o precedente das eleccións xerais, 

Trinta e oito é o número máxico, o que concede a maioría absoluta. Todo o que sexa non chegar a esa cifra poderase considerar un fracaso tanto de Alfonso Rueda como do propio Alberto Núñez Feijóo, mesmo si, como apuntan algunhas enquisas, conseguen salvar os mobles con 37 dun eventual pacto con outra forza de dereitas.

O PPdeG reaccionou a unhas enquisas máis fecheiras do que está afeito con duros ataques contra o nacionalismo. O motivo é que o luns só hai dúas opcións plausibles, ou segue o goberno liderado de Alfonso Rueda ou entra un executivo produto dunha coalición de esquerdas, liderada pola portavoz do Bloque, Ana Pontón.

Os ventos demoscópicos sopran de popa nas velas do #BNG desde hai tempo -aínda que nas xerais levaron unha clara decepción cando Sumar sacou uns resultados en Galicia moi similares ao nacionalistas- pero aumentaron na última semana. 31 concédelles o escenario máis favorable do CIS. 

Si rupturistas e nacionalistas case empataron en xuño, como é posible que as enquisas sitúen ao Bloque nun abanico de 21-31 e a Sumar só en 0-2? A principal razón é que en Galicia non se vota igual nunhas xerais, nunhas municipais ou nunhas galegas. Por norma, os mellores resultados dos nacionalistas son sempre as eleccións autonómicas e os socialistas nas municipais.
 

Outro motivo do avance do Bloque nas enquisas  é que Pontón leva lustros vendendo con eficacia unha imaxe moderada do BNG, moi lonxe dos histrionismos da etapa de Xosé Manuel Beiras e a ortodoxia comunista que predica a xeración veterana da UPG, o principal partido da fronte, no que tamén milita Pontón. Grazas a esa política de tender pontes, a nacionalista logrou, ademais a reconciliación con Beiras e Martiño Noriega, cabezas máis visibles daqueles que abandonaron o BNG hai quince anos seducidos polas mareas. Consiga ou non facer coa presidencia da Xunta, esa é unha foto histórica que pode traducir en varios escanos, grazas á popularidade que posúe Beiras e, en menor medida, o seu golfiño Noriega. 

Con todo, a posición de Pontón o 19 de febreiro tamén pode acabar sendo complicada. A súa estratexia non está exenta de riscos. Ela e o seu equipo levan meses alimentando a certeza de que Galicia terá a súa presidenta e que será unha nacionalista. Ningunha das dúas cousas sucederon nunca e non sucederán si facemos caso á media das enquisas.

A IMPORTANCIA DO MANEJO DE EXPECTATIVAS

En política é clave o manexo das expectativas.  O mesmo vale para Pontón que para Feijóo. Si o Bloque consegue máis de 30 deputados pero non hai cambio na Xunta , como parece o máis probable ao fío das sondaxes, o dano reputacional ao bloque será importante. Si o PP conserva a Xunta pola mínima, a imaxe de Feijóo tampouco sairá indemne, pois os conservadores adiantaron os comicios coa esperanza de arrasar á calor da polémica pola amnistía.

“Desta vai!” é o slogan dos socialistas galegos. Un intento do #PSdeG-#PSOE presentar como o voto útil de esquerdas e insuflar ánimos ao seu electorado. Por agora, sen éxito, segundo as enquisas. Hai catro anos o PSOE conseguiu 14 deputados e a práctica totalidade das enquisas publicadas nos últimos días sitúano na contorna do dez ou once, con tendencia á baixa. O PP cheira sangue e nos últimos días tentou pescar no caladoiro de socialdemócratas que rexeitan o nacionalismo, abundante na Galicia urbana. 

Hai que ter en conta que gran parte do votante socialista en Galicia non é moi fiel. Así, a inmensa maioría dos alcaldes urbanos do país nas últimas décadas foron socialistas pero despois nas eleccións autonómicas  os seus votantes apostaban por Alberto Núñez Feijóo. É posible, por tanto, que parte dos sufraxios do PSOE nas xerais acaben outra vez no PPdeG, pois no votante de esquerdas galego non está tan presente a ameaza dun pacto con Vox, débil en Galicia.

Así as cousas, o Partido Popular ha tentado expor a campaña como un debate estatal. Independencia e amnistía foron dúas das palabras máis repetidas polos conservadores, sabedores de que unha parte do electorado socialista en Galicia pode estar molesta cos pactos entre Pedro Sánchez e Puigdemont.

Con todo, a campaña trouxo un xiro inesperado, a súbita confesión do equipo de Feijóo que tamén negociaron con Junts. Hai dúbidas de que a estratexia do PP de estatalizar a campaña galega sexa acertada. A independencia de Cataluña non quita o soño aos galegos, a mala situación da sanidade -que depende da Xunta- si, segundo a enquisa do CIS.

Unha eventual perda da maioría absoluta dos populares pasa en boa medida por si Vox consegue rabuñar algún escano. O PP sábeo e aínda o xoves Rueda argumentaba que a súa papeleta é a única que serve para parar unha coalición de nacionalistas e esquerdas.

Historicamente os nacionalistas españois han fallado unha e outra vez nos seus intentos de conquistar unha cabeza de ponte en Galicia. Todas as iteraciones desta ideoloxía fracasaron no país xa sexa baixo as siglas de UPyD, Cidadáns e até agora Vox. Un fracaso  que explica en gran medida as sucesivas goleadas electorais do PP nas autonómicas.

Agora ben, o PP está máis vulnerable neste flanco que en pasadas eleccións autonómicas. Vox non sacou ningún representante por Galicia nas eleccións xerais pero co número de votos que conseguiu na provincia da Coruña no verán lograría un escano no Parlamento autonómico. Esta é unha posibilidade que inquieta moito aos conservadores e que explica por que os medios públicos autonómicos e os de liña editorial próxima ao PP ignoran aos de Santiago Abascal. A Vox non lle foi ben nas enquisas ata que o luns o CIS abriulle a porta de conseguir un escano. A polémica sobre os tratos con Puigdemont pode xogar ao seu favor.

Alfonso Rueda debe conquistar outro obstáculo ao que nunca se tivo que enfrontar Feijóo. Democracia Ourensá ten ao alcance da man conseguir un deputado e en teoría gran parte do seu electorado é de ideoloxía nin progresista nin nacionalista. É dicir, provén do caladoiro tradicional do PP.

Os de Gonzalo Jacome teñen as mellores cartas para converter na sorpresa da noite electoral. Nas eleccións locais do ano pasado sacaron uns 19.000 sufraxios e nas autonómicas de hai catro anos o último deputado por Ourense conquistouse cuns 10.000. En definitiva, os localistas poden ter un asento a pouco que logren conservar, aproximadamente a metade dos apoios das municipais. Algo cada vez máis plausible, pois as sondaxes que apuntan a esta posibilidade fixéronse máis frecuentes a medida que se achega o 18 de febreiro. 

Avance de DO que indica que Jacome volveu a demostrar saber facer un oco na axenda mediática, a pesar de carecer dos medios e os apoios dos grandes partidos. Os seus disfraces de entroido e a súa versión de Village valéronlle máis titulares que os conseguidos por forzas como Sumar ou Podemos con estratexias tradicionais. Un ruído que atrae ao votante descontento cos partidos tradicionais.

A diferenza do que pasa con DO, ingún sondaxe contemplou que Podemos entre no Parlamento de Galicia. Polo menos non desde a ruptura con Yolanda Díaz e o nacemento de Sumar. Algo moi a ter en conta especialmente dada a gran cantidade de enquisas publicadas, 46 no que levamos de ano. Nunca se investiu tanto en demoscopia nunhas eleccións galegas, proba do interese que suscitan a nivel de España.

Mellores que as de Podemos son as perspectivas de Sumar en Galicia, aínda que tampouco son moi halagüeñas. Algunhas investigacións apuntan a que os de Marta Lois poderían lograr un ou dous escanos. Poderíase argumentar que estes números son moi pobres para un espazo, o rupturista, que chegou a ser o segundo máis votado na autonomía fai non tanto. 

A pesar dos esforzos da ferrolá Yolanda Díaz, as expectativas ao redor de Sumar Galicia son discretas. O seu éxito ou fracaso avaliarase o luns en función de si hai ou non cambio de goberno. É un exame moi similar ao que se someterán as cifras do Partido Socialista. Si a esquerda estatal logra o suficiente apoio para axudar a formar un goberno liderado polo BNG, tanto socialistas como rupturistas dirán que están satisfeitos. 

Con todo, a esquerda galega sabe que non o ten nada fácil. En toda a historia democrática do país só han conseguido gobernar unha vez. O Partido Popular perdeu a maioría en 2005 pero entón moitos factores xogaban ao seu contra e as pezas do puzzle de esquerdas eran menos e encaixaban mellor que agora. Aínda así, en 2005 un Manuel Fraga en condicións de saúde evidentemente minguadas só perdeu a maioría por un deputado e polos pelos. De feito, houbo que esperar ao reconto do voto emigrante.

O voto emigrante, un dos comodines que pode xogar o PPdeG

Por certo, o voto emigrante pode volver xogar un papel destacado. Nas eleccións galegas poden votar máis de 300.000 españois que viven fóra do estado pero teñen as súas raíces en Galicia. Iso é máis que en toda a provincia de Ourense. Provincia na que un de cada tres censados vive en Arxentina, Venezuela, Reino Unido, Suíza ou algún dos outros estados aos que se refuxiou -e séguese refuxiando- gran parte da mocidade rural galega ante a falta de perspectivas económicas. Tradicionalmente, o voto emigrante é favorable sobre todo a PP e PSOE e prexudicial para o Bloque. O resto de partidos adoita lograr uns apoios testemuñais.

Así as cousas a noite electoral do 18F preséntase moito máis aberta que noutras ocasións, aínda que o PP siga partindo como claro favorito e, ademais, poida xogar varios comodines a posteriori. Si as cousas vanlle mal dadas habería a posibilidade de que o PP puidese aferrar a un cravo ardendo ata que o voto emigrante cóntese, a finais de semana. Si os números non lle dan os de Alfonso Rueda poderían recorrer ao comodín dun eventual deputado Democracia Ourensá (Jácome di que pode pactar con todos pero até agora sempre optou polo PP e aínda onte tachou de soviético ao Bloque) . Mesmo, aínda que moitos menos probable, quedaría o comodín dun posible deputado de Vox.

Que Rueda salve a maioría suporía un respiro para Feijóo pero non unha vitoria se, como parece, os resultados do Partido Popular empeoran notablemente respecto dos de hai catro anos. Á fin e ao cabo, o discurso inicial dos conservadores é que as eleccións galegas eran un plebiscito sobre os pactos entre socialistas e independentistas, polo que esperaban unha vitoria contundente, expectativas que tiveron que moderar ao rebufo dunhas sondaxes que han insuflado ilusión entre a esquerda galega, sobre todo na nacionalista.
 

O tempo da análise chegará o luns. Por agora o único que se sabe de certo é que o resultado é máis incerto que nunca. Boa proba deles son as amplísimas pinzas da última enquisa do CIS, de até 7 escanos no caso do Bloque. Algo que indica que uns poucos miles de votos dunha cor ou outro poden acabar decantando a balanza nun ou outro sentido, algo que de seu xa é algo excepcional en Galicia, tradicional feudo conservador.