Manuel Pazo, EGA: “As asociacións antieólicas buscan a destrución do futuro industrial galego”

-O TJUE fallou que non existe obrigación de dar acceso público a informes sectoriais, concretamente facendo referencia aos parques eólicos paralizados até o momento. Que análise realiza a Asociación Eólica de Galicia (#EGA) sobre o pronunciamiento do tribunal europeo?

En realidade esperabamos este fallo por dous motivos. Non estamos ante un problema cos eólicos senón ante un problema relacionado con calquera proxecto sometido a declaración de impacto ambiental. Non é un problema que só afecte á Xunta de Galicia é un problema para todo o Estado porque na maioría das comunidades o procedemento é o mesmo porque así o di a lei. Preséntase un proxecto a avaliación ambiental, remítese aos diferentes órganos implicados, no caso de Galicia poden ser dezanove ou vinte, despois pasa a exposición pública e recompilada toda a información realízase a Declaración de Impacto Ambiental (DIA). A lei así o di, farase consulta a organismos sustantivos e á sociedade. 

Por tanto, o fallo do TJUE, que xa fora aprobado no Tribunal Supremo, é lóxico e Europa como interese público superior está a seguir procedementos máis poderosos en canto a información pública. Por que? Porque é un problema de seguridade xurídica, de interese xeral e que desde a guerra en Ucraína búscanse procedementos moito máis áxiles. Non nego que poida haber problemas ambientais, pero cando todo baséase en hipóteses de posibles danos ao medio ou á contorna non se pode paralizar un proxecto durante cinco anos. A realidade é que estivemos nunha “travesía do deserto” dous anos no TSXG, dous anos no Supremo e ano e medio no TJUE. É un despropósito en épocas de crise enerxética e buscando que Europa sexa competitiva. A consecuencia inmediata é comprar combustible fósil a EEUU ou gas a Rusia e que están a inflar o prezo da enerxía e acaba repercutindo nos consumidores. 

-Cales foron as consecuencias deste lustro con proxectos eólicos parados?

Houbo un perda enorme en dous sentidos. A primeira, desconfianza do investidor pois estamos nunha época de electrificación da economía, vemos que os investimentos realizados noutros territorios van a enerxía renovable de nova creación. Os antigos aeroxeradores están aí pero os fondos europeos van dirixidos a novas tecnoloxías eólicas. Nun estudo realizado por Deloitte fai un par de anos, localizábanse trinta e dúas empresas importantes en Galicia para instalar que ían desde tecnoloxía, biotecnoloxía e outros campos incluíndo Altri ou Alcoa. Con todo, en Galicia atopámonos que en plena electrificación o consumo baixa un 32% en catro anos, parte disto vén de Alcoa, parte de Megasa e un 8 ou 9% é de consumidor final ou PEME. O estudo de Deloitte concluía que Galicia necesitaba producir 8 Teras de electricidade e necesitaríanse sobre 6.200 millóns de euros en investimentos con 7.000 postos de traballo directos e 7.000 indirectos, pero coa inseguridade xurídica actual en Galicia ninguén se interesa en investir. Isto tamén implica ao propio desenvolvemento eólico, antes tiñamos toda a cadea de produción de aeroxeradores na nosa comunidade e todo iso foise desmontando. Houbo un descenso de consumo enorme e que reflicte a evolución industrial en Galicia con empresas que se han deslocalizado instalar noutros países ou outras CCAA onde si se produciu ese desenvolvemento. O exemplo máis notable é Aragón que xerou unha gran cantidade de enerxía nos últimos anos, por iso están aí Microsft, Amazón e a fábrica de baterías de litio.

  Non nego que poida haber problemas ambientais, pero cando todo baséase en hipóteses de posibles danos ao medio ou á contorna non se pode paralizar un proxecto durante cinco anos

-Estamos ante unha cuestión de interpretación legal entre Galicia e Aragón sobre o desenvolvemento eólico?

Si, porque a interpretación do TSXG e o TSJA é diferente. Realízanse as mesmas políticas que aquí, pero a interpretación do TSXG é sempre diferente a outras comunidades onde non se entra en dúbidas ambientais, cousa que aquí si.

-Cales cre que son os motivos detrás das dúbidas do TSXG?

Non o sei. Eu creo na xustiza pero a interpretación que realizan os tribunais é diferente. A realidade é que o Tribunal Supremo deunos a razón e o TSXG realiza unha consulta ao TSJUE e atrasa a decisión dous anos máis. Creo que hai tribunais que se equivocan, neste caso equivocáronse e hai outras autonomías cos seus tribunais superiores que non paralizaron proxectos como si fixeron en Galicia. Por outra banda, aquí tampouco estamos a falar de ecoloxismo senón de asociacións antieólicas, negacionistas e que van á destrución do que é o futuro da economía e industria española e europeas. 

-Por que lles denomina “antieólicas”?

Porque as súas actuacións van case exclusivamente en contra da enerxía eólica, ADEGA, Ecoloxistas en Acción e Petón do Lobo. Esta última foi quen presentou o recurso ante Europa e ao non estar de acordo cos tribunais vai seguir recorrendo. Ten todo o dereito a recorrer pero a realidade é que o 99% dos parques eólicos están suspendidos ou xudicializados e iso non é normal, o normal é que o estivesen o 50% ou o 20%. Están a dicir que en toda Galicia hai unha presunción de existencia de elementos patrimoniais de todo tipo, todo iso sen demostrar e paralizando toda iniciativa industrial. Ademais, séguese insistindo en que Galicia é exportadora, exportadora de que? Será de Zara ou vehículos porque en realidade, a idea do BNG de que producimos o 140% de enerxía non é esa, a realidade é que o consumo se reduciu un 30% e si pechamos todas as industrias claro que seguiremos exportando máis. Segundo, a produción de enerxía por encima do 100% procede do gas e outras fontes, é por iso que hai momentos nos que temos que importar gas e nuclear ante a falta de auga ou vento.

A interpretación do TSXG é sempre diferente a outras comunidades onde non se entra en dúbidas ambientais, cousa que aquí si
 

-Que alternativa propuxéronlles estas asociacións fronte aos parques eólicos?

Ningunha, isto é falar por falar, é negacionismo, é máis política que outra cousa. Quedei sorprendido cando se desestimou o decreto antiapagón coa unión de PP, Vox, BNG e unha escisión de Sumar. Este decreto era unha cuestión técnica e viña dicir que se debía investir en rede eléctrica e na súa seguridade. Todo isto foise abaixo por cuestións políticas, e a consecuencia será unha factura enorme para os consumidores e as PEMES.

-Tamén está a figura do xuíz Luís Villares quen no seu momento como parlamentario criticou un parque eólico en Mondoñedo e pediu abster en xuízos sobre parques e sentenciou contra outro en Ou Iribio. 

Non podemos personalizar. Os autos son asinados por catro ou cinco relatores, por tanto non deber personalizar. O mesmo sucede no Tribunal Supremo ou no Constitucional onde hai unha mesa con membros a favor e en contra. Se sae penalizado, neste caso pola Sección Terceira, decide o que é bo ou malo nunha sentenza. Insisto en non personalizar sobre ningún xuíz. Houbo un tribunal que adoptou unha postura que non adoptou en Tribunal Supremo ou os tribunais superiores doutras autonomías. É absurdo personalizar cando temos a catro ou cinco persoas formando unha mesa. 

-O sector eólico ha manifestado tamén o seu temor ao que poida suceder con 86 parques eólicos en Galicia a pesar do fallo europeo. Que tipo de parques son e por que existe ese medo á falta dunha solución?

Eses 86 parques teñen 250 contenciosos paralizados no TSXG. Se se ten un contencioso pódese seguir construíndo pero o investimento é covarde e vaise a outro lado. O TSXG ten que resolver eses contenciosos e non se resolven oito ou dez contenciosos ao ano e a parte deste atasco nos tribunais tamén existen alegacións, a maioría presuntas alegacións porque máis do 50% dos proxectos presentados non pasaron a DIA. A paralización nos tribunais volveu obsoletos a moitos parques proxectados por falta de maquinaria para construílos e é que levamos dez anos parados. Todo isto non se vai a resolver a curto prazo. 

Quedei sorprendido cando se desestimou o decreto antiapagón coa unión de PP, Vox, BNG e unha escisión de Sumar
 

-Por outra banda, Valentín González Formoso, presidente da Deputación da Coruña celebra o fallo do TJUE. O PSOE, partido do señor Formoso, declara que o mesmo fallo non desbloquea eólicos paralizados por motivos medioambientais. Que interpretación realizan destas posicións?

Desde EGA interpretamos que é moi positivo para Galicia e que para o resto do Estado acláranse dúbidas porque a maioría dos fondos e capitais destinados a eólicos son estranxeiros. En realidade temos un antes e un despois, Europa reclamou por segunda vez a España que trasponga o interese público superior. Digo isto porque aquí prima o interese ambiental sobre o interese “empresarial”, que non é tal porque os parques poden montalos empresas públicas. Este é un problema de saúde pública, é un problema de seguridade pública como se puido ver no apagamento do 28 de abril, é un problema de cambio climático e un problema sobre o dereito do cidadán de ter enerxía barata, limpa e na súa casa. Europa o que nos di é que se debe valorar o tema ambiental “absolutamente demostrado", non o "presunto”. Case todos os proxectos están paralizados por unha cuestión ambiental baseada nunha presunción que se coloca por encima da seguridade nacional ou dereitos cidadáns como o de dispor de enerxía barata. En Alemaña houbo un corte de gas, agora teñen que priorizar aeroxeradores máis ecolóxicos primando uns intereses sobre outros. Aquí alúdese a presuntos intereses ambientais e iso é o que lle sinala o TJUE a España, dar seguridade aos proxectos eólicos. 

-Tamén o secretario xeral do PSdeG, José Ramón Gómez Besteiro, recrimina á Xunta non haber adaptado ás directivas europeas en 16 anos: “eramos a primeira potencia en eólica e agora hai outras CCAA que nos superan”. 

Eramos a primeira potencia nacional e cuarta de Europa en todo, en emprego, PEMES e produción. Tiñamos a mellor tecnoloxía do Estado, despois chegaron as disputas no bipartito, dous concursos que quedaron no aire o que demostra que a xestión non foi a debida, ese foi a orixe da perda de posicións. Por outra banda, a deputada do BNG, Noa Presas, falaba hai pouco sobre a falta de adaptación na Rede Natura 2000, eles estiveron na Xunta e poderían habelo feito. Presas tamén criticaba a planificación dos parques eólicos e durante o bipartito fíxose un concurso nas mesmas zonas agora recorridas e os mesmos 6.500 Mw e agora estamos en 4.000 Mw situados nos mesmos lugares. O que antes era bo agora é malo? Non vou entrar en política, eu defendo as renovables desde hai corenta anos. A implantación foi moi complicada, pecháronse dúas térmicas, temos máis empregos traballando nas renovables, estamos en máis de 100 concellos onde non temos problemas de convivencia e son concellos con rendas per cápita en grao sumo baixo de Galicia e que subiron a mesma desde que a implantación de eólicos. 

Aquí alúdese a presuntos intereses ambientais e iso é o que lle sinala o TJUE a España, dar seguridade aos proxectos eólicos

-Avecíñase un futuro fácil para o eólico galego?

Vai custar volver despegar. Se todo está xudicializado e se o Goberno de España traspone o interese público superior ao interese xeral e se as CCAA fan o mesmo, a situación é complicada. A eólica crece a unha velocidade pausada porque imos con investimentos a longo prazo, todo polos tempos de contratación de maquinaria e investimento en terreos. Tamén hai que desatascar a eólica mariña onde hai que traballar sobre as zonas de instalación, sobre a compatibilidade coa pesca, pero estamos expectantes. Non se pode pór en dúbida o traballo do funcionario porque van traballar igual para calquera partido no goberno, ponse en dúbida aos funcionarios de carreira que elaboran as DIA. Se isto non avanza só viviremos do Camiño de Santiago ou do sector servizos.