Así é o novo plan para reabrir a mina de Touro: menos emprego que o primeiro

Vecinos e ecoloxistas alertaron onte que Cobre San Rafael (a multinacional Atalaia Mining máis os seus socios locais de Explotacións Galegas) xa deron o primeiro paso burocrático no seu segundo intento para reabrir a mina de cobre de Touro. 

Os críticos coa mina quéixanse de que a Xunta recibiu a Solicitude de Declaración de Proxecto Industrial Estratéxico en xaneiro, pero o mantivo en segredo todos estes meses, cheos de citas electorais, ata que se filtrou onte.
 

Consultada por Galiciapress , Cobre San Rafael non desmente que presente a solicitude de Proxecto Industrial Estratéxico, pero tampouco o confirma explicitamente.

Atalaia: “O novo proxecto non é público aínda. Calquera valoración do mesmo estase facendo sen coñecer o seu contido do proxecto, e posiblemente desde unha posición ideolóxica"

Iso si, carga contra as críticas recibidas sobre a suposta inviabilidad ambiental do novo plan, argumentando que ninguén pode saber aínda que propón. “O novo proxecto non é público aínda. Calquera valoración do mesmo estase facendo sen coñecer o seu contido do proxecto, e posiblemente desde unha posición ideolóxica contraria á minería e ao desenvolvemento industrial en xeral. Fronte a isto é difícil opor fundamentos técnicos e científicos como os que propón o noso proxecto”, argumenta.

Con todo, Galiciapress puido acceder a parte da documentación xa remitida á Xunta o 23 de xaneiro, asinada por Fernando Díaz, director do Proxecto Touro e Alberto Arsenio Lavandeira Adán, Administrador Solidario de Cobre San Rafael e CEO da súa matriz, Atalaia Mining. 

Non está toda, faltan pezas crave - especialmente o Estudo de Impacto Ambiental, encargado pola mineira á consultora Novotec- pero na documentación xa  hai algunhas figuras que permiten entrever as diferenzas entre este proxecto e o primeiro, o que tombou a Xunta fai un lustro alegando que a mina podería contaminar as augas da conca do Ulla e, en última instancia, a Ría de Arousa. Visto o visto, as grandes magnitudes económicas e laborais son moi parecidas.

Canto emprego na mina prometen crear? No primeiro proxecto indicaba 400 postos de traballo directos. Na documentación remitida en xaneiro á Xunta fálase de “entre 394 e 421 empregos directos”. A empresa concreta que habería 394 contratos indefinidos, 315 para homes e 79 para mulleres (aínda que esta división por sexos é unha mera estimación aproximada).

Canto traballo indirecto? No plan tombado pola Xunta, Cobre San Rafael estimou que ían crear 1.000 postos de traballo indirectos ou inducidos. Ese milleiro de postos indirectos segue figurando na web do proxecto, pero á Consellería de Economía e Industria informáronlle de moitos menos. Como “emprego indirecto total” figuran 604 persoas, das cales 483 serían homes e 121 mulleres. 

Agora ben, habería que engadir os empregos na fase de construción. No referido ao emprego nas obras, a mineira estima que traballarían 714 persoas, 571 homes e 143 mulleres. Ao ser contratos para a fase de construción, eses serían contratos temporais. 
 

En total , serían uns 400 empregos directos e indefinidos, uns 600 indirectos e uns 700 nas obras. En resumo, uns 1.700 postos de traballo. É unha cifra algo inferior á do anterior plan, cando se falaba duns 2.000 postos de traballo en total.

Isabel García:  “O proxecto é o mesmo, unha mina ao descuberto nunha comarca que ten entre un 5 e un 8% de paro , que non necesita unha mina para mellorar, xa está arriba, temos industrias agroalimentarias, gandeiras, madeireiras, Camiño de Santiago…”

En todo caso, son números que non convencen aos portavoces da Asociación Mina de Touro Non, pois entenden que se destruirán outros sectores económicos. “O proxecto é o mesmo, unha mina ao descuberto nunha comarca que ten entre un 5 e un 8% de desemprego, que non necesita unha mina para mellorar, xa está arriba, temos industrias agroalimentarias, gandeiras, madeireiras, Camiño de Santiago…”, argumentan. .

INVESTIMENTO PROMETIDO E PRAZOS

A cantidade que prometen investir en reactivar a mina é de 195.694.636,13 euros. É unha lixeiramente inferior á enarborada no seu día para o primeiro proxecto e á que segue mostrar na web, máis de “200 millóns de euros”.  Con todo, a diferenza poderíase explicar en que a solicitude actual cita 195 millóns de euros sen IVE, o que equivalería a uns 234 millóns en total.

Impacto no Camiño de Santiago

Cobre San Rafael pon data ao comezo da construción, marzo de 2025 e ao de inicio de operacións, setembro de 2027. É dicir, habería máis de dous anos de obras, o último, 2027, será ano Santo e haberá aínda máis peregrinos.

O impacto das obras no Camiño de Santiago será un dos puntos polémicos. Á fin e ao cabo, unha mina ao descuberto necesita de grandes voaduras, que é un son que non se esperan os miles de peregrinos que cada mes percorren o Camiño Inglés. 

A concesión da mina non está no Camiño de Santiago pero o ámbito de protección do camiño termina por centos de metros do límite da concesión, o que suscitou recentemente debate sobre que impacto tería no turismo xacobeo. “Aquí non fai falta ningunha mina, albérguelos están a mirar cara ao terreo da mina, así que mira cantos quedarían abertos si reábrese a mina, ningún”, razoa Isabel García de Mina de Touro - O Pino non. . Atalaia, pola súa banda, deixou claro que non molestará aos camiñantes.

Repercusión na calidade das augas

Con todo, a clave de si haberá luz verde ou non probablemente dependa do impacto ambiental dos metais sobre as augas. Hai que ter en conta que o cobre e a prata están moi diluídos na terra, polo que hai que procesar enormes cantidades de rocas para refinar metal aproveitable. Nese proceso utilízanse cantidades inxentes de auga que ao final hai que reter dalgún modo, porque é auga contaminada.
 

No anterior plan, a Xunta non viu garantido que esas augas contaminadas non acabasen filtrar ao Ulla e desde alí ameazando a ría máis produtiva do mundo, a Ría de Arousa. Á fin e ao cabo, nos actuais terreos hai serios problemas ambientais, con constantes expedientes por contaminación abertos por Augas de Galicia, incluso leste mesmo ano, expedientes que ás veces terminaron con multas. As verteduras actuais son procedentes da auga utilizada na operación da vella mina, que leva case medio século en desuso. As verteduras producíronse a pesar de que Cobre San Rafael opera desde o ano pasado unha nova estación depuradora que, visto o visto, aínda non logrou atallar os episodios de contaminación. Na documentación presentada agora, a mineira alude a unha “optimización da Planta de Tratamento de Auga en base a ensaios realizados en 2020, e proxecto de detalle de 202”.

Consciente da importancia do tema das filtracións, Atalaia promete novidades tecnolóxicas respecto ao primeiro plan. Así, en declaracións remitidas a Galiciapress , asegura que “non se propón unha balsa de lodos, como se afirmou, senón que se traballará almacenando as areas resultantes do proceso mineiro”. Ademais, promete que a auga “se vai a xestionar en circuíto pecho”  -na documentación menciónase “ desvío do rego dás Pucheiras para reincorporar as augas á canle orixinal augas arriba do Muiño dous Ares”- dentro nun proxecto que tacha de “máis innovador e máis verde, que vai converter Galicia nun referente mundial en minería sostible.”

Non o ven igual desde Mina de Touro Non, que tacha o novo plan de “idéntico” ao que a Xunta denegou polo perigo para a conca Ulla-Deza. Máis dun centenar de colectivos mostraron onte o seu “máis rotundo rexeitamento á nova tentativa de Atalaia Mining”.

En definitiva, coa remisión da primeira documentación á Consellería de Economía empeza unha nova batalla entre veciños e ambientalistas por unha banda e empresas mineiras por outro. No medio, a Xunta. Por agora, o presidente limitouse a non mollar, a dar a resposta de manual. 

Alfonso Rueda dixo que proxectos así na Xunta apróbanse ou non exclusivamente en función do que digan os técnicos, obviando que o seu antecesor, Alberto Nuñez Feijóo, chegou a presentar na sede da Xunta os postos de traballo que ía crear un proxecto mineiro, o da mina de ouro de Corcoesto, que os seus técnicos ao final tombaron.

Atalaia, quen financia Cobre San Rafael, leva anos prometendo que vai tentar reabrir a mina pero mantivo moito tempo nas pavías o seu segundo plan. De feito, a batalla legal contra a Xunta pola denegación do primeiro plantodavía non terminou, a pesar de que a empresa perdeu en primeira e segunda instancia. O feito de que agora presente o segundo, permite entrever que non confía en que a Xustiza finalmente pronúnciese ao seu favor.