A Muralla de Lugo, vinte e cinco anos como Patrimonio da Humanidade

O programa de traballos estimado en máis dun millón de euros da Muralla de Lugo --que este domingo cumpre 25 anos como Patrimonio da Humanidade-- aínda está pendente de adxudicación, mentres que un estudo encargado pola Xunta indica que a estrutura sofre de diversas "patoloxías" relacionadas co seu estado de conservación.

O pasado 17 de outubro, a Consellería de Cultura, Lingua e Xuventude abriu unha licitación para que se realicen, durante os dous próximos anos, obras de conservación e recuperación da Muralla por un orzamento base de 1.020.214,60 euros, IVE incluído.

A memoria xustificativa do contrato, recollida por Europa Press, menciona ao longo dos seus 379 páxinas "deficiencias varias no estado de conservación xeral da Muralla", como nas súas "adarves e lenzos" e tamén escaleiras "descubertas ou por descubrir".

Outros problemas clasificados de "puntuais" foron detectados na instalación de electricidade e de iluminación e que, segundo especifícase no documento, son "propios dun sistema" que funciona diariamente e no que se puideron sinalar fallos en circuítos, lámpadas fundidas, luminarias en mal estado e cristais rotos.

Así mesmo, este "exhaustivo" estudo da Muralla, encargado pola Xunta a arquitectos, apunta a diferentes causas para o estado de degradación do monumento, que poden ser a "propia configuración" da estrutura, axentes atmosféricos ou vandalismo, entre outros.

Así as cousas, ao abrir a mesa de contratación das intervencións, o día 11 deste mes, tres empresas demostraron interese e presentaron ofertas ao Goberno galego. En concreto: Obras Gallaecia, S.L fixo unha oferta por 795.184,98 euros.; UTEs Citanias - Rafael Vega e Restauracións, por 833.287,68 euros ; e Construcións Luís J. Sánchez, S.A. (Resconsa), por 838.810,32 euros.

No entanto, aínda non está definida que compañía realizará os traballos. O seguinte paso, tal e como se sinalou no procedemento xestionado pola área de contratos públicos, é a elaboración dun informe técnico polo servizo de arquitectura da Dirección Xeral de Patrimonio Cultural que "valorará as ofertas" e decidirá que compañía levará a cabo o proxecto.

ACTUACIÓNS PRIORITARIAS NUNHA MURALLA VIVA
O director xeral de Patrimonio Cultural da Consellería de Cultura, Anxo Miramontes, entrvistado por Europa Press, non soubo precisar cando se concluirá a licitación para o novo programa de traballos na Muralla, pero asegurou que as intervencións no monumento son "prioritarias para a Xunta de Galicia".

Ademais, detallou que nestes concursos actívanse os procedementos burocráticos para avaliar a capacidade económica da empresa, a súa experiencia arquitectónica e antecedentes similares en proxectos desa envergadura. "Xa levamos moitísimos anos traballando. Hai un plan director, que é fundamental, e que é un pouco para iso, facer unha avaliación, un diagnóstico (da Muralla). Toda esta fase vai moi avanzada", subliñou Miramontes.

Por iso, no contexto do plan director que mencionou, o representante de Patrimonio recalcou que se fixeron actuacións no conxunto monumental sen parangón "en ningún outro espazo, a escala internacional". Por outra banda, preguntado sobre o inicio das tarefas de limpeza de vexetación na Muralla --servizos que segundo a memoria xustificativa do proxecto deberían empezar o pasado outubro--, o director explicou que "hai peculiaridades", como o feito de que o monumento pase a ter un recoñecemento a nivel internacional pola súa "biodiversidade". "Está a ser recoñecida como unha muralla viva", apunta. Tendo isto en conta, o director xeral de Patrimonio incidiu en que os traballos de mantemento "vanse marcando" segundo esas características que, agora, tamén consideran a biodiversidade do monumento.

Foi sobre UNHA CHAMADA Ás 4.30 HORAS
as 4.30 horas da madrugada do 30 de novembro do ano 2000 cando o entón alcalde de Lugo, José López Orozco, decatouse de que a Muralla Romana pasaría a estar incluída na prestixiosa lista de Patrimonio da Humanidade da Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura (#Unesco).

O exalcalde do municipio galego, que ocupou o cargo entre 1994 e 2015, lembra que aquela madrugada só se soubo que o monumento estaba entre os elixidos polo Comité de Patrimonio Mundial porque, "casualmente", había un xornalista lucense en Australia que fixo chegar a novidade a Galicia.

"Comuniqueillo aos outros membros da corporación. Saímos á rúa, as igrexas repicaron, tocaron as campás, nós tiramos uns lumes e colocamos un gran cartel na fachada do concello que dicía: 'Conseguímolo entre todos'", rememorou nunha entrevista concedida a Europa Press.

Así as cousas, Orozco subliñou que o máis importante aquel ano foi a participación dos lucenses na campaña de recoñecemento mundial da Muralla, que a poboación sentise o logro "como unha obra súa". "Foi unha gran sorte para Lugo e, agora, está a obrigación de coidala, querela e dala a coñecer", salientou.

Tras a distinción, o exalcalde recalca que houbo un "cambio de mentalidade" en Lugo e en toda Galicia: "Todo o mundo tivo interese en que a Muralla de Lugo conseguise ese galardón". Para el, a Unesco deuse conta de que a campaña non viña soamente da man dunha elite, senón do "conxunto da sociedade".

Respecto ao futuro da Muralla e a súa conservación, o exalcalde considera que é preciso avanzar co proxecto de peonalización e mellorar as condicións do centro histórico para que o espazo monumental sobreviva "outros dous mil anos".

MEMORIA 
A memoria xustificativa do programa de conservación da Xunta recolle que a decisión de galardoar a Muralla coa distinción deuse a coñecer na 24ª sesión o 30 de novembro de 2000 en Cairns (Australia). Con todo, meses antes, en xuño daquel ano, a Oficina de Patrimonio Mundial da Unesco, reunida en París, xa cualificara a candidatura como "o mellor exemplo vivo de fortificaciones militares romanas do período".

"O ben representa un exemplo excepcional dun tipo de edificio ou dun conxunto arquitectónico ou tecnolóxico, ou dunha paisaxe que ilustra unha ou varias etapas significativas da historia da humanidade", resaltou a institución. En concreto, a Muralla tiña 70 competidores en Cairns, de 43 países e ocupaba o posto número 987 do concurso.

En calquera caso, logrou ser seleccionada polo Comité de Patrimonio Mundial ao ter a candidatura avaliada por 21 expertos de Australia, Bélxica, Benín, Canadá, China, Colombia, Cuba, Ecuador, Exipto, Finlandia, Grecia, Hungría, Italia, Malta, México, Marrocos, Portugal, República de Corea, Sudáfrica, Tailandia e Zimbabue.