O experto en patrimonio, Arturo Colorado, asegura que só se han devuelto15 obras confiscadas durante o franquismo

Arturo Colorado, catedrático da Universidade Complutense e experto no estudo do patrimonio durante a Guerra Civil e a posguerra, asegurou que investigou máis de 20.000 obras confiscadas na zona centro do que foi a República española --Madrid, Guadalaxara, Toledo ou Conca--, das cales tan só se devolveron ao redor dunhas 15.

"O proceso de devolución de obras iniciouse timidamente. Se contabilizamos obras, só entregáronse tres á familia de Ramón da Sota e once á familia de Pedro Rico, quen están pendentes doutro tres que se atopan no Museo de Belas Artes de Asturias", apuntou Coloreado nunha entrevista con Europa Press na que lamenta a "opacidade e resistencia" dalgunhas institucións públicas para investigar este tema. Como exemplo, engade, que "a Pedro Rico incautáronselle 25 pinturas, das que once están aínda en paradoiro descoñecido".

O experto engade que noutras zonas de España, como Cataluña, Andalucía, País Vasco ou Comunidade Valenciana, descoñécese aínda o número de obras incautadas porque se están facendo aínda investigacións, aínda que augura que a cifra será "descomunal" e sospeita que pode rozar as 40.000 pezas. "Ou a administración asume a globalidad da investigación ou xamais se chegará a unha avaliación completa do desastre que supuxo a posguerra franquista nesta cuestión", comenta.

Colorado manifesta que máis da metade das 20.000 obras confiscadas --das que até agora se teñen coñecemento-- unha gran porcentaxe desviouse "" a museos, organismos públicos ou á Igrexa. Neste sentido, afirma que o Ministerio de Cultura posúe dúas obras incautadas e agrega que hai varios como o Ministerio de Facenda ou o Ministerio de Xustiza que teñen bens artísticos confiscados.

Ademais, sinala que tamén hai algunhas universidades beneficiarias destas entregas en depósito da posguerra. Polo momento, o experto contabiliza unhas nove, entre as que desvela que se atopan a Universidade de Barcelona, a de Oviedo, a de Murcia ou a Complutense de Madrid. Delas tan só as de Oviedo e a de Barcelona realizaron unha investigación sobre o tema. No caso da entidade da cidade condal inaugurou o pasado mes de xuño unha exposición de obras confiscadas durante e tras a Guerra Civil.

"Hai organismos que asumen que teñen obras confiscadas e acoden a expertos externos, que é unha maneira de garantir a obxectividade", salienta Colorado, que lamenta que o Ministerio de Cultura non siga estas prácticas. "Eles fixeron unha investigación, pero non permitiron a ninguén externo participar", indicou, en alusión á investigación que identificou máis de 5.500 pezas incautadas en nove museos estatais, unha cifra que lle parece "inchada e esaxerada" e que non axuda en "absoluto" a poder contabilizar as obras "realmente existentes".

A este respecto, o experto teme que o departamento dirixido por Ernest Urtasun non seguirá investigando o resto de miles de obras confiscadas porque "xa cubriu o expediente" cos nove Museos Estatais investigados. "O que fai o Ministerio de Cultura de facer unha investigación interna creo que é por motivacións políticas. Para poder dicir, como dixo o ministro, 'somos o único Ministerio que cumpriu coa Lei de Memoria Democrática'", afirma antes de recalcar que "unha investigación interna non é garantía de obxectividade".

Neste contexto, o experto apunta --segundo as súas propias investigacións-- que España ten máis de 40 museos que posúen obras confiscadas e menciona ao Museo San Telmo de San Sebastián ou o Museo de Belas Artes de Valencia entre eles. "A lista é interminable. Hai moitísimas obras diseminadas por moitísimos museos provinciais e autonómicos. Eu non sei si o Ministerio vaise a meter neses casos. Témome que non, pero claro, quen vai facer a investigación da totalidade de obras que teñen os museos que non sexan estatais? Iso habería que preguntarllo a Cultura", suxeriu.

OPACIDADE NO PROCESO
Doutra banda, Arturo Colorado conta que hai máis de 2.000 obras que están "totalmente" desaparecidas, xa que non se sabe nin onde están nin a que persoas ou entidades entregáronse na posguerra, polo que expón que sexa a administración quen asuma a operación de procura porque "se non é imposible de facer".

"A investigación de obras incautadas está aínda pendente de facer en toda a súa amplitude e iso débeo asumir a Administración porque é de tal calibre que é imposible de facer só cun investigador e o seu equipo. Sobre todo porque "hai unha especie de opacidade por parte das institucións que teñen obras. Moitas veces néganse a dar datos e mostran resistencia. Soamente a Administración é capaz de obrigar aos ministerios a dicir que obras teñen", esixe.

O catedrático da Universidade Complutense lamenta que a súa propia institución académica negoulle o acceso a investigar á propia entidade e lembra que o Ministerio de Educación, Formación Profesional e Deportes, de Pilar Alegría, tamén lle negou o seu acceso á exploración. "Consideraron que a miña petición era abusiva porque lles obrigaba a mirar todas as obras que teñen nas súas dependencias", asegura.

Con todo, tamén admite que houbo institucións con actitudes "moi positivas", como o Museo de Belas Artes de Asturias, que lle permitiu ver as obras fisicamente, o Museo de Pontevedra ou o Ministerio de Xustiza.

O TEMA DAS INCAUTACIÓNS ES "IMPARABLE"
Por último, preguntado acerca de que ocorrería si hai un cambio de goberno proximamente, Arturo Colorado considera que as incautacións é un tema "imparable" e coñecido por "todos e reivindica que non se trata dun asunto "ideolóxico senón de xustiza histórica".

"É unha cuestión de vontade de asumir o tema. É un tema obxectivo, de espolio e non creo que teña que ver con ideoloxías. É unha cuestión histórica de asumir unha realidade da posguerra que haberá que resolver. Non creo que haxa ninguén que se opoña a esa formulación", reflexiona antes de dubidar ao dicir que "co grao de crispación actual, todo é posible".