Finalistas á Palabra do Ano 2024: 'Cantareira, 'aparvar(se)', 'dina', 'emerxencia climática', 'fala' e 'meu'

'Aparvar(se)', 'cantareira', 'dina', 'emerxencia climática', 'fala' e 'meu' ou 'miña' son as seis voces finalistas na elección da Palabra do Ano 2024 da Real Academia Galega e a Fundación Barrié.

A listaxe de candidatas a suceder a 'cibercarracho', Palabra do Ano 2023, foi desvelado este mércores, xornada na que se abre a fase de votación até a medianoite do 25 de decembro no 'Portal dás Palabras'.

Todas elas fan referencia a temas que marcaron a actualidade nos últimos meses ou a respostas dadas desde a lingua a expresións alleas. Tamén hai unha chiscadela ás protagonistas do Día dás Letras 2025, dedicado á poesía popular oral e as mulleres que a mantiveron viva durante séculos coas súas voces.

Desta forma, a lista de finalistas inclúe 'cantareira', palabra coa que se coñece ás mulleres que cantan e crean cantigas populares. Trátase dunha voz polisémica, que pode significar persoa que sabe cantar ou é afeccionado ao canto ou facer referencia a algo ou alguén que emite un son agradable e melodioso.
 

A preocupación polos efectos do consumo excesivo de contidos en redes sociais e o seu impacto entre a xente máis nova cóase na lista de finalistas con 'aparvar(se)', é dicir, "quedar parvo (parvo) ou sen capacidade de discorrer" na súa forma intransitiva ou "pór como parvo (parvo), deixar sen capacidade de discorrer a alguén", na transitiva.

Outra das candidatas é 'dina', sustantivo acrónimo en galego de dana --depresión illada en niveis altos--, triste protagonista do último trimestre do ano pola traxedia vivida na Comunitat Valenciana.

A proliferación de fenómemonos extremos como as danas está no centro doutra das voces finalista este 2024, composta por dúas palabras: 'emerxencia climática'. Este sintagma nominal alerta das graves consecuencias do cambio climático e apela á acción colectiva para frealo.

A RAG tamén sinala a preocupación pola saúde da lingua galega como outro dos asuntos sobre os que quere pór o foco ao termo deste ano. Por iso, 'fala', a voz popular que designa a "lingua natural propia dunha comunidade humana" cóase entre as candidatas a palabra do ano como desexo para que 2025 a sociedade galega "abra un novo tempo para o idioma, revertendo a perda de falantes e xerando consensos ao redor do noso gran tesouro colectivo", remarca a Academia.

O último dos candidatos é 'meu' ou 'miña', voces que a RAG reivindica como alternativa ao anglicismo 'bro', apócope de 'brother' e moi estendido entre os máis novos para relacionar entre eles. A Academia resalta o seu uso tradicional oral, sen artigo, e o seu equivalencia nalgúns territorios concretos con 'né' ou 'ché'.

Así as cousas, estas seis palabras aspiran a incluír na lista de Palabras do Ano, inaugurada en 2014 por 'corrupción', á que seguiron 'refuxiado, -a' (2015), 'irmandade' (2016), 'afouteza' (2017), 'deseucaliptización' (2018), 'sentidiño' (2019), 'nós' (2020), 'tanxugueiras' (2021), 'comadre' (2022) e 'cibercarracho' (2023).