Mondra, o "ardente" futuro da escena musical galega: "Buscamos unha industria sólida e autosuficiente; o galego é mainstream"

Os temas de Mondra publicados ata hoxe podense contar cos dedos dunha man, pero soan en bucle nos locais da noite galega. 

Este artista emerxente é unha das sensacións da música do país e prepara o seu álbum de debut, 'ARDĒN', que chegará aos nosos oídos no outono. 

Ata esa data, o de Teo ten por diante un verán cheo de actuacóns para se consagrar nunha escena que o recibiu cos brazos abertos e que ten depositadas moitas esperanzas nel: "Estamos nun novo movemento que conecta co público e recibe o seu apoio".

Este xoves podese considerar a data na que se abre oficialmente a tempada de festivais en Galicia. De xuño a setembro a música non deixará de soar en practicamente ningún recuncho da comunidade. Unha oportunidade para gozar, para desconectar e para descubrir a algúns dos artistas emerxentes do panorama galego. E, si hai unha voz que vai soar moito este verán, esa é a de Martín Mondragón. Por ese nome non o recoñecerán, pero talvez si por Mondra, porque repetiuse e foi saltando de boca en boca da xente dun tempo para acó, xa consagrado como un dos diamantes por puír da música galega.
 

O seu último tema, ‘Rumbambá’, é un dos poucos adiantos que publicou sobre o que será o seu primeiro LP, que verá a luz no outono pero do que aos poucos se van coñecendo máis e máis detalles. Desde que se deu a coñecer con ‘Aghrúuu’, o seu tema de debut, a súa progresión foi meteórica. As reproducións das súas cancións cóntanse por miles e os seus seguidores comezan a ser máis e máis, atraídos polo estilo propio de Mondra, que imprime aos seus shows todas as características que o converten nun artista multidisciplinar: a música, a danza, a posta en escena, o vestiario…todo cobra importancia na súa ‘FOLĪA das ARDENTES’, como bautizou ao seu espectáculo. 
 

VOZ DUNHA XERACIÓN

Outro elemento que atrae ao público é que Mondra conecta directamente coas súas letras coa sensibilidade dunha xeración que sentese interpelada cando lle falan de tecer redes de amizade, de diversidade, de liberdade sexual e afectiva. Con todo, os seus temas tamén están imbuídos de melancolía e nostalxia, como na propia ‘Rumbambá’, onde a fugacidad da mocidade é un elemento central. 

“Escribín o tema pensando nos meus amigos e amigas, na rede que temos e nas relacións que establecemos. Escollín un retrouso, como tamén fixeron as Tanxugueiras hai pouco, un recurso que é tradicional pero co que falo de emancipación xuvenil, de independencia… Pero tamén para reivindicar que a mocidade está activa, que fai cousas, que se organiza, é un chamamento para espabilar”, comenta o artista.

Horas despois do seu lanzamento, admitía que sempre existe “ese medo de como reaccionará a xente, porque este tema é diferente do anterior”, pero consideraba que era o momento de mostralo, algo co que tamén experimenta nos concertos, aos que acode a xente “aínda que só escoite os cinco temas que poden escoitar”.  “Neste caso é un tema que xa está nos meus directos desde abril, e o feito de que as Tanxugueiras xa achegasen antes ese retrouso tradicional fai que a xente o coñeza, poida cantalo e faino moi lindo”, recoñece. 
 

Os cinco temas famosos son só unha pequena parte de todo o que está no forno, porque ao álbum ‘ARDĒN’ “fáltalle moi pouco”. “Despois de verán xa sae o disco. Falta moi pouco para pechar todo, porque ten os seus tempos, pero está case”, avanza. Na mesma liña, confirma que haberá colaboracións, como a soada alianza con Fillas de Cassandra en ‘Punheta!’.
 

Outro que estará seguro no disco será Berto, aínda que -polo menos que saibamos- na súa faceta de produtor. A súa figura é a que se esconde detrás da efervescencia de Mondra, que só se pode entender, ademais de polo seu indubidable talento, polo apoio do músico. 

“É unha parte fundamental, é un dos ‘ardentes’, todas esas persoas que están moi inmersas e con moita vontade neste proxecto, e el é un dos ‘ardentes’ máis importantes. É fantástico, é un profesional e unha persoa marabillosa. Desde o principio creu que podiamos facer algo moi potente xuntos, e desde ‘Saco de Pulgas’, nosa opera prima traballando en conxunto, xa vimos un futuro para materializar o proxecto, para seguir avanzando e unha liña de traballo e de experimentación coa que, poñendo a base na música tradicional, non ter prexuízos para ver como iso dialoga con sonoridades máis contemporáneas e xogar co ecléctico, con cousas que son diferentes entre si pero que a nós préstannos, e conseguir fialas moi fino para a sonoridade do álbum”, admite.

“ESTAR NUN GARITO E QUE SOEN OS TEUS TEMAS…”

A forma de enfrontar ao traballo de Mondra é que, para el, “cada tema é un mundo”, polo que reacciona dunha forma diferente á canción. “Traballo un concepto, sei do que quero falar, e a partir de aí construír a sonoridad. Iso algunhas veces; outras directamente fedellamos, probamos cousas, construímos un son, unha base, e en diante vemos que nos inspira. Cada proceso é diferente, pero entendémonos ben e non temos bloqueos cun bo fluxo de traballo”, asume. 

A primavera está a resultar especialmente intensa para Mondra, con actuacións relevantes como a do 20 de abril no seu Teo natal ou a súa actuación durante as Festas da Ascensión. “A xira de maio foi a primeira vez que nos presentamos ao público. Foi unha gozada absoluta poder levar Ardén ao directo e ver que a xente se alegraba de ver a Mondra en directo, algo que non sabes si é posible ata que ocorre”, celebra.
 

De feito, a data de Teo foi o pistoletazo de saída do seu espectáculo, que tivo unha reacción inmediata por parte dun público que estimulou nas redes sociais a amigos e coñecidos para que se achegasen aínda máis a descubrir a Mondra, que pasou do anonimato a un certo nivel de relevancia en cuestión de moi pouco tempo, algo sobre o que aínda non ten moito control. “Ás veces estou nun sitio e percibo que a xente estame a mirar. E non sei si é que me recoñecen do escenario ou si eu tamén os coñezo a eles”, responde cun sorriso, puntualizando que “xa era algo que me ocorría antes”.

“É un pouco raro, pero é parte do traballo e si a xente é respectuosa todo ben. Pero non me gusta especialmente non poder decidir cando son Mondra e cando non, aínda que até agora o alcance é medio e síntome cómodo”, apostila. No entanto, si se viu algunha vez nos garitos habituais da noite compostelá mentres soa algún dos seus temas, e a sensación “mola moito, non o podo negar, é especial que para a xente sexan os temas da súa noite”. 

BAILE, TEATRO, MÚSICA…"MONDRA É A CONXUNCIÓN DE TODO"

Si seguimos a traxectoria de Mondra podemos comprobar que este salto era a consecuencia lóxica nunha vida dedicada ao mundo das artes desde a infancia. “É ao que sempre me quixen dedicar”, reflexiona. Parte do elenco dunha compañía de baile, cantante, ligado ao mundo da música tradicional onde instrúe a outras persoas, con interese no mundo do teatro… “Mondra é a conxunción de todo iso, coa música no centro coa cultura tradicional e a tradición oral do noso país. Interésame o visual, o estético, e intento traballar á vez con todo, de forma que creza todo dentro do proxecto”. 
 

Por agora pode compatibilizalo todo, pero a medida que a bóla de neve faise máis grande é máis consciente de que fan falla recursos a maiores do sufraxio persoal. O que non falta é apoio, porque desde a escena galega o que se atopou é cun gremio totalmente aberto e predisposto a botar unha man. 

“Entre os artistas emerxentes, si non tecemos unha rede de apoio mutuo, de ir ás actuacións dos demais, ao final nunca sabes o ben que pode vir e o que desexamos é construír unha industria sólida e autosuficiente sen ter que ir a Madrid. A escena galega pode darnos para comer a todas”, reivindica. 

Déronse agora todos os elementos no lugar e no tempo para que exista este ecosistema propicio para esta nova onda que parece imparable de artistas galegos. A música en galego atopou un nicho nas novas xeracións que antes non existía, talvez porque outros antes abriron o camiño para que novas voces como a de Mondra, Berto ou Fillas de Cassandra transiten por esta senda. No seu caso, Mondra di descoñecer por que agora se deu este caldo de cultivo idóneo, aínda que romper co complexo do idioma é un aspecto fundamental. 

“Non sei por que. Sempre houbo proxectos en galego alucinantes, foron os que abriron a porta e permitiron que agora fagamos isto para grandes públicos. Agora o que ocorre é un novo movemento que conecta co público e recibe o seu apoio”, valora. A continuación, o feito de que alguén poida lanzar os seus sinxelos desde a súa habitación co seu computador e o seu micro facilita o percorrido en certa maneira, xa que antes non bastaba co talento, senón que tiñan que procurarche o medio, que agora leva todo o mundo enriba co seu teléfono móbil.  

“Mesmo así podes ser profesional e de calidade. Este novo movemento o que pode ter sobre todo é que o galego é mainstream, que sexa para a masa galega”, medita. O feito de que a música en galego sexa algo que poderiamos denominar como cotián rompe coa idea pola que moitos ligaban a música na lingua propia do país a un movemento político. 

“A música e os proxectos culturais politizados son moi importantes”, pensa Mondra, “pero tamén o é que a normalización signifique que non todo ten que estar politizado, aínda que obviamente teñamos os nosos valores e representémolos, aínda que non cun discurso político sempre por diante”. 

UN VERÁN CHEO DE SORPRESAS

Do que si foxe son das etiquetas, xa que non se atreve a circunscribir a súa música dentro dun só movemento. Renuncia a apelidalo folk “por moitos motivos, porque é un xénero musical que dista do que fago”, pero si considera que a electrónica e a música tradicional galega son os dous alicerces sobre os que se apoia, xa sexa tanto pola súa formación como polos seus intereses persoais. 
 

“Estudo as cantigas tradicionais, cantadas ao longo de moitos anos, e intento cantalas eu pero á miña maneira, para dar continuidade a ese legado e facelo contemporáneo, de forma que fale de nós e para nós. É importante saber de que falaban as cantigas para saber de que vou falar eu e adaptalas”, propón Mondra. Tamén o tratamento e o coidado que fai da lingua no seu proxecto definen ao de Teo, escollendo trazos dialectais para amoldalos á sonoridad que desexa conseguir, acudindo a recursos como a gheada ou o seseo segundo considere que pode virlle ben ao tema, pero tamén para “representar a diversidade existente na nosa lingua”. 

Aínda que os avances son moitos, Mondra considera que aínda “falta moito camiño”. Así, pide que os grandes festivais inclúan a cada vez máis artistas galegos e que estes sexan as cabezas de cartel, coas mellores horas para que o público tamén poida acudir en masa a velos. “Hai moitas iniciativas, pero aínda son as pequenas as que apostan integramente pola música de aquí”, lamenta, aínda que lanza un aviso: “Hai unha chea de iniciativas fabulosas nas que se reúne todo o artisteo galego e ármanse grandes festas”. 

En moitas desas festas estará Mondra, que prefire non descubrir moito do verán que ten por diante, seguro salpicado de datas. “Pinta moi ben o verán, con moito traballo, con moitos lugares aos que levar o espectáculo. Non podo dicir moito aínda, pero imos estar por Compostela, con catro datas, imos estar en grandes festivais, con agosto e setembro con moito traballo…e despois en grandes salas para presentar o disco. Iso é o que me espera”. Con ganas entón de que termine o verán? “Non! Quero vivir todo isto e gozar cada momento. A ver que vén”. Seguro que moitas cousas, e moi boas. Vai soar moito, dígollo eu.