A Catalunya profunda

Os arquetipos que encorsetan usos, costumes e mentalidades, seguen tendo seguidores con orelleiras de burro, que non lles permiten ver nin a pluralidade, nin a diversidade, nin a convivencia dun pobo que loita por poder ter voz.

 Fai preto de dous anos que non fago ningún comentario en castelán, e aínda que esta siga sendo a miña lingua nai, aos 20 anos optei por falar galego sempre que me fose posible. Era a lingua dos meus avós maternos e deles aprendín a identificar as tradicións, os costumes e a idiosincrasia das nosas xentes. Sen falar o idioma sería imposible recoñecernos e identificarnos como país, como pobo e como nación. A razón de escribir nesta ocasión en castelán débese a ter un xesto cos meus amigos cataláns da Pobla de Lillet, cos que convivín durante dez días intensos na súa amada Catalunya.

A Pobla de Lillet é un pobo da montaña do pre-Pirineo. Un punto neurálxico desde o cal se poden visitar moitísimos puntos de interese como os Xardíns húmidos feitos por Gaudí, as minas de carbón e a antiga fábrica de cemento. O pobo da Pobla é difícil de describir e moi sinxelo de criticar desde o exterior. Á chegada é imposible non sentir o espírito independentista que se mostra en sinais informativos, carteis e bandeiras; o que podería xerar inquietude en calquera visitante amante da intolerancia; nin sequera alértanos, pero si nos chama a atención. Con xenerosidade, os meus irmáns na fe, Joaquín e Merche, acóllennos na súa casa e explícanme algunhas cousas. Nese momento observo que a desinformación interesada e mediática, que asedia a Catalunya existe, e segundo quen sexa, por intereses espúreos, esaxéraa máis ou menos. Con todo, espero con paciencia poder comprobar o que me din, e as miñas sospeitas eran certas, pois no pasado nunca ninguén me desprezaba por non saber catalán. Viaxamos polos pobos da montaña, Castellar de N’Hug, San Jaume de Frontanyá, Cers, Sant Julià de Cerdanyola (en ningún Concello teñen a bandeira de España) e en todos eles diríxense a nós en catalán. Ao escoitar o noso acento galego, cambian de inmediato ao castelán. Pedímoslles que nos falen en catalán, queremos aprender, e en Guardiola de Berguedá nunca esquecerei as palabras do camareiro do “Restaurante Cadí” ao ver o meu esforzo por pedir o menú na súa lingua: “molt bé, cullons”. Imos, que se entende ben, non cren vostedes?. A mesma situación repítese en museos ( chegaron a proxectar un vídeo en castelán, só para nós), presentacións de libros, cafeterías, supermercados e sobre todo, entre amigos. Nun faladoiro expontánea na terraza de o  Bar Rosalía analizan con calma a situación actual. Están preocupados polas novas xeracións e que as redes sociais potencien o castelán en lugar do catalán.

Pero existen outros lugares de encontro nos que compartimos boas conversacións á hora de tomar o Vermouth MURCAROLS. Este produto de excepcional calidade remóntase a 1902 da man de L’Avi Josep e o verdadeiramente entrañable está en poder gozar da presenza dos donos nos faladoiros ás que me refería. O respecto cara aos demais non se corresponde co que reciben de parte dos que queren descoñecer a cultura e as posibilidades económicas de Catalunya. Na maioría dos casos o seu amor por preservar a súa lingua e a súa cultura dános exemplo de unión dun pobo que foi perseguido, como os galegos, polo seu idioma, e que continúa sendo desprezado.

Os últimos días viaxamos a Xirona ao encontro de antigos amigos de Cardedeu. Lembramos tempos pasados e convidáronnos ao Museo Xudeu.  A dinámica lingüística da cidade era a mesma que no Pre- Pirineo. Destacaba a amabilidade das súas xentes e a xenerosidade con vellos e novos amigos. Os arquetipos que encorsetan usos, costumes e mentalidades, seguen tendo seguidores con orelleiras de burro, que non lles permiten ver nin a pluralidade, nin a diversidade, nin a convivencia dun pobo que loita por poder ter voz.

Na praza Maior do pobo de Bagà o Concello quería facer obras, por iso os veciños colgaron unha enorme pancarta que di: “A PRAZA NON É TOCA. Volem opinar! ( A praza non se toca. Queremos opinar). E é que Catalunya é así, porque as súas xentes tamén son así. Descubrila é amala.