Galicia detecta "máis droga que nunca" co reto pendente de axilizar os procesos que "se estancan" nos xulgados

O goteo de grandes operativos contra o narcotráfico foi constante en Galicia desde o final da pandemia, e especialmente nos últimos meses, con narcosubmarinos, organizacións criminais, alixos e mesmo un laboratorio de síntese asentado na provincia de Pontevedra. Organizacións como a Fundación contra ou Narcotráfico alertan de que entra "máis droga que nunca" na comunidade.

As asociacións falan dunha auténtica "avalancha de droga", especialmente de cocaína, así como dunha marca de persoas con adiccións ás que prestan asistencia. Mentres tanto, a Fiscalía especializada, máis cauta, recoñece tamén un "incremento sostido" desta actividade delituosa en Galicia.

En toda esta escalada, existen dous elementos crave: o aumento e modernización de medios contra o 'narco' e os procesos xudiciais que, habitualmente, "se estancan" en xulgados xa "tensionados" pola súa actividade ordinaria, "saturando" e "desbordando" a súa capacidade para alcanzar un xuízo nun tempo razoable.

"O que é necesario é que nos dotemos dunha planta xudicial suficiente para este tipo de procedementos e, deste xeito, gañemos eficiencia na tramitación que impida que se estanquen os procedementos ou se dilate o período que vai desde a explotación da operación até o momento que pode celebrar o xuízo oral", apunta Pablo Varela, fiscal antidroga de Pontevedra.

O responsable desta cuestión na Fiscalía pontevedresa lembra que, actualmente, os procesos xudiciais relacionados co narcotráfico, de seu moi complexos, recaen en tribunais que deben "atender tamén os seus asuntos ordinarios" e "outras patoloxías penais" e civís e que están "tensionados" xa pola súa actividade habitual.

Pablo Varela considera que a solución non pasa soamente pola especialización, se non por un "cambio de paradigma" que "garanta a axilidade que necesitamos" e no que, segundo reinvindica, debe pór en valor a figura do fiscal como "dirección da instrución e da investigación criminal".

"Non é colocar aos fiscais onde están os xuíces de instrución, se non cambiar todo o procedemento penal", advirte o fiscal, "tentando escapar do sobredimensionamiento da instrución para centrar na articulación eficiente" e, deste xeito chegar, canto antes, a xuízo.

Desde as asociacións tamén se incide na dilación dos procesos xudiciais, algo que causa unha certa "sensación de impunidade". "Moitos deles, cando son detidos nunha operación, resulta que tiñan pendente un xuízo por outra. Están pendentes dun xuízo e xa están a facer outro desembarco", apunta o presidente da Fundación Galega contra ou Narcotráfico, Fernando Alonso, que critica tamén as "sumas ridículas" que se lles esixe para saír baixo fianza.
 

UNHA "AVALANCHA DE DROGA"

Para o presidente desta histórica fundación, Galicia vive un "situación crítica", cunha "auténtica avalancha de droga", especialmente cocaína, que chega "por tierrra, mar e aire, e agora tamén por baixo do mar". Os cargamentos, apunta "abastecen o consumo en toda Europa" ou polo menos á parte occidental, e xeran "problemas de seguridade reais" na Comunidade, coa presenza de "grupos organizados" con "altísimos niveis de violencia" que veñen de lugares onde hai "un total desprezo pola vida humana".

José Ramón Gómez Besteiro, o delegado do Goberno en Galicia, cifra nunhas 600 as detencións practicadas na comunidade o ano pasado por asuntos relacionados co narcotráfico, unha media de máis de dúas detencións ao día.

Así mesmo, en 2022, indicou Besteiro, as incautacións "superaron amplamente os 20.000 quilos de cocaína", o que pon en valor o traballo e implicación das Forzas e Corpos de Seguridade do Estado, e demostra que "a loita contra o narcotráfico é unha prioridade en Galicia".

Hai que facerlle así fronte, con este panorama, a sistemas "cada vez máis sofisticados" apunta Fernando Alonso, é necesario "un plan específico" no que estean implicados todos os axentes e que dote ás forzas de seguridade de "medios axeitados" para facerlle fronte ao narco, algo que cre que aínda non ocorre.

O delegado do Goberno defiente, pola contra, que se está "mellorando moitísimo" en medios técnicos de loita contra o narcotráfico, tanto a nivel de efectivos como de tecnoloxía. "A innovación está presente tamén na loita contra o narcotráfico. É unha loita constante e de constante actualización", apostilou.
 

REFLEXO NO RESTO DOS DELITOS

Cun "incremento sostido da cantidade de estupefacientes" que chegan á comunidade, o fiscal Pablo Varela pide que non se analice a problemática derivada do narcotráfico só en base "á espectacularidade dos operativos", se non que se centre a "preocupación" en "o que supón a consolidación da actividade do narcotráfico en distintos ámbitos da sociedade".

Máis en concreto, chama a atención sobre como o narcotráfico, ademais de ser un delito en si mesmo, ten efectos noutros ámbitos da sociedade e, especialmente, noutros delitos.

"O narcotráfico non ten que ver só coa incautación de grandes cantidades de estupefacientes", lembra o fiscal, se non que deriva de problemas sociais de consumo de drogas que, á súa vez, están implicados en "outras tipoloxías delituosas" como agresións, roubos, violencia de xénero, delitos contra a seguridade viaria ou homicidios. Por todo iso, reclama que a abordaxe sexa multinivel.

Por outra banda, lembra a importancia do branqueo de capitais e as ganancias patrimoniais na actividade destas mafias do tráfico de drogas, que operan a nivel internacional. "As organizacións de narcotráfico afectan coa súa actividade á saúde pública, pero non operan por prexudicar á saúde pública, operan para consolidar ganancias patrimoniais", lembra Pablo Varela, que ve a loita contra o branqueo de capitais algo "esencial".

Así, o fiscal considera que, aínda sen restar importancia aos operativos, o interceptar alixos "non terá sentido" se non se conseguen "desarticular" a nivel económico "as estruturas do narcotráfico".
 

UN MERCADO QUE RECLAMA

O aumento do tráfico de drogas a Europa, lembran desde a Fundación contra ou Narcotráfico, deriva de "un mercado que o consome ávido". "Os últimos alixos son todos de cocaína, que é a sustancia que máis entra por Galicia, e que chega a un mercado que a consome", apunta Fernando Alonso.

Os datos coinciden cos da Asociación Érguete, unha das máis lonxevas na loita contra os efectos das adiccións en Galicia, que ve como cada ano crecen os seus usuarios, sobre todo desde a pandemia.

David Martínez, responsable do Servizo Xurídico, sinala que en 2022 Érguete volveu bater " a marca" de persoas atendidas, máis de 800, cun incremento anual do 10% desde o final da pandemia. Deles, case 280 era a primeira vez que acudían ao servizo.

O 30% das persoas ás que prestan asistencia, apunta, "son adictos de cannabis e cocaína", as drogas máis consumidas, aínda que desde a pandemia incrementáronse os problemas de dependencia de medicamentos.

Tamén cambiou, di David Martínez, o perfil: "Xa non é o heroinómano estigmatizado dos 80", recoñece, se non un consumo moito máis socializado, e preocupa de forma especial o descenso da idade de inicio. "A maioría dos nosos usuarios empezaron a consumir antes dos 14 anos" sentencia.