En marcha vacinas contra o cancro baseadas na tecnoloxía ARN das vacinas contra o coronavirus

As existosas vacúas de Moderna e Pfizer contra o covid-19 usan unha técnica coñecida desde os 90 e que xa se aplicou a unha vacina contra a gripe aviaria

O ARN permite personalizar ata certo punto a resposta do noso sistema inmune, o que abre a porta para desenvolver medicamentos personalizados e combater así certos tumores

Doutora María de la Fuente Freire en unha foto de Oncomet

A doutora da Unidade de Nano-Oncoloxía do Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago de Compostela, María de la Fuente Freire, explicou que xa se traballa no desenvolvemento de posibles vacinas contra o cancro baseadas tamén en ARN.

A galena pronunciouse así durante o encontro 'O futuro sen límite das aplicacións do ARN. Vacinas e tratamento de enfermidades', organizado pola Fundación Ramón Areces e a Sociedade Española de Bioquímica e Bioloxía Molecular (SEBBM).

"As vacinas contra o cancro levan explorándose desde os anos 90 e hai un potencial enorme traballando xa con estas moléculas. Existe unha aplicación moi interesante de ARN empregando técnicas de secuenciación masiva, para avanzar cara á medicina personalizada. Todo isto non sería posible sen un desenvolvemento tecnolóxico importante que nos permite estudar a evolución dos tumores en tempo real e tentar entender que lles fai diferentes a un doutros. Estamos a vivir unha revolución tremenda", detallou.

Tamén, engade, os tumores son dinámicos, de aí a importancia de estudalos en tempo real. "Poden cambiar o seu genotipo segundo os tratamentos que apliquemos e tamén doutros factores", salientou a doutora.

COMO FUNCIONAN As VACÚAS ARN?

As vacinas contra a Covid-19 desenvolvidas por Moderna e Pfizer, baseadas na molécula de ARN (ou RNA) mensaxeiro, poden abrir a porta a outros moitos medicamentos e vacinas cos que abordar outras tantas patoloxías, incluído o cancro, dixo o profesor de Xenética da Universidade de Málaga, Enrique Viguera Mínguez.

"Levamos desde os anos 90 traballando nelas. O ARN baséase no emprego desta molécula terapéutica para dirixir a síntese dunha proteína que falta ou que é defectuosa no noso organismo e cuxa ausencia provoca enfermidades xenéticas como a fibrose quística e outras patoloxías metabólicas", explicou Viguera Mínguez.

Neste sentido, a directora do Centro de Bioloxía Molecular Severo Ochoa, Lourdes Ruiz Desviat, afirmou que, ademais das dúas vacinas baseadas en ARN contra a Covid-19, hai xa en uso 15 medicamentos aprobados polas axencias europea e norteamericana do medicamento e que outros 30 atópanse en diferentes fases de ensaios clínicos.

"Entre os fármacos que utilizan ARN e que xa se están aplicando con éxito podemos falar do Spinraza para a atrofia muscular espinal. Trátase dunha enfermidade letal en nenos, que falecen aos dous anos. Con este fármaco non só evítase a mortalidade, senón que estes pequenos poden desenvolver unha función motora practicamente normal. O mercado para terapias baseadas en ARN está a crecer espectacularmente", asegurou.

 

PRECEDENTES DOUTRAS VACINAS DE ARN

Do mesmo xeito, a directora do Centro de Bioloxía Molecular Severo Ochoa lembrou como Moderna, que integrou ARN no seu nome cando naceu, xurdiu para corrixir mutacións xenéticas. Sobre Pfizer, destacou que non é a primeira vez que tenta desenvolver vacinas baseadas nesta ferramenta.

"Cando en 2008 detectouse a epidemia de gripe A, este laboratorio xa pensou desenvolver unha plataforma con esta técnica. Pouco despois, en 2013, ante a epidemia de gripe aviaria, xa foron capaces en só oito días de obter a proba de concepto, producindo o ARN que sintetizaba a proteína e que ía servir para producir anticorpos. Agora é cando puideron aplicar todos eses coñecementos", afirmou Ruiz Desviat.

INVESTIGAR NON SÓ PARA TER RESULTADOS XA

Ademais, os expertos coincidiron na importancia de apoiar a ciencia básica para seguir avanzando. Neste punto, De la Fuente Freire considerou que este tipo de investigacións, para as que non se ve unha aplicación inmediata, son fundamentais. "Sen uns bos cimentos non pode desenvolverse todo o demais. Temos que ser precavidos sobre o sistema de meritocracia e avaliación continua. Se os investigadores avaliámolos cada dous anos, non se poden permitir o luxo de levar a cabo traballos arriscados de ciencia básica e a longo prazo. A investigación ten os seus tempos", salientou.

"Se os investigadores avaliámolos cada dous anos, non se poden permitir o luxo de levar a cabo traballos arriscados de ciencia básica e a longo prazo. A investigación ten os seus tempos"

Tamén agradeceron o papel da sociedade enteira, dos miles de voluntarios que se prestaron a participar nos ensaios clínicos das diferentes vacinas contra a Covid-19. "Se crees que a investigación é cara, proba coa enfermidade. Coa covid-19 vímolo claro", resolveu o profesor de Xenética da Universidade de Málaga.