​“Jácome acúsanos de festival elitista pero el propuxo cobrar 30€ por entrada cando sempre foi gratis”

Galiciapress entrevista á organización do festival de música clásica Pórtico do Paraíso, que se viu afectado polos recortes en cultura do Concello de Ourense. O anuncio do goberno de Pérez Jácome deixa a leste e outros dous festivais de carácter internacional sen financiamento do consistorio, o que xa provocou protestas da Asociación de Actores. Juan Enrique Miguéns, director artístico, e Conchi da Silva, coordinadora, explican a situación na que se atopa actualmente o evento e os motivos reais que esconde esta portada á cultura.

O público durante un concerto do festival Pórtico do Paraíso

Desde a organización de o Pórtico do Paraíso non saen do seu asombro ao ver como un festival con doce edicións ás súas costas e recoñecido internacionalmente desde febreiro co ‘Selo de calidade Europeo EFFE Label 2019-2020’ concedido pola Asociación Europea de Festivais, queda sen o apoio do goberno da cidade onde se celebra. Esa decisión xa provocou movementos na Asociación española de Festivais de Música Clásica, onde a vicepresidenta Valentina Selectos chamou persoalmente á organización  para transmitirlles o seu apoio nas accións futuras que decidan levar a cabo. 

“Este evento naceu en 2008 e é un festival de música clásica que trata de axuntar a música e o patrimonio da cidade e a provincia, mesturando estes dous conceptos con música de moi alto nivel, tratando na medida do posible de traer aos mellores intérpretes de música clásica a esta cidade”, explica o director artístico Juan Enrique Miguéns, que ten que ocuparse de levantar un festival ao que o alcalde de Ourense retirou os fondos polo seu “elevado custo e escaso retorno económico”.

A pesar das palabras de Jácome, nas edicións celebradas ata o de agora era complicado atopar cadeiras baleiras. “Desde o principio tivo unha gran acollida por parte do público, practicamente enchendo todos os aforos desde a primeira edición”, recalca o director artístico. “As salas dos concertos son igrexas, como a Catedral de Ourense, onde se celebra sempre o primeiro concerto e que se enche cada añou. Tamén enchemos o Teatro Principal de Ourense cando imos, porque adoitamos ter alí un concerto en cada edición. E daquela todas as igrexas ás que imos, onde a xente se ten que quedar fose para escoitar aos artistas porque o espazo é reducido e son lugares de culto”, puntualiza Conchi dá Silva, coordinadora do evento. “O respaldo do público notouse xa na primeira edición e temos fotos coas salas cheas”, agrega a coordinadora-

UN ORZAMENTO REDUCIDO

Esta estocada de Democracia Ourensá deixa moi tocado ao festival, xa que era o goberno municipal o que achegaba 45.000 euros. Sen ese diñeiro, e se atendemos só aos fondos que achegaron Xunta, Deputación de Ourense e a Asociación Pórtico Musical (as outras tres entidades que financian o evento) na pasada edición, o Festival Pórtico do Paraíso quedaría cun orzamento de só 20.000 euros. Un festival de carácter internacional vería reducido máis do 70% do seu sustento e polo momento, a falta de reunións, non ten asegurada o financiamento por parte das outras administracións, aínda que temen que a Deputación tome o mesmo rumbo que o Concello de Ourense.

O CONCELLEIRO DE CULTURA BÓRRASE DO MAPA

Na organización xa viron as intencións do goberno local desde a primeira reunión a finais de xullo. “Entre xullo e agosto reunímonos catro veces con Jácome e só nunha, na última e porque o solicitamos nós, estivo presente o concelleiro de Cultura…era unha ausencia bastante destacable que manifesta que non deixa de ser un ‘home de palla’ do alcalde neste tema porque nunca quixo saber nada de nós”, comenta Miguéns, que con todo si manifesta a boa relación que tivera o festival cos gobernos anteriores, tanto durante o goberno bipartito PSOE e BNG como co de Jesús Vázquez (PP).

Con diñeiro ou sen el, desde a organización advirten que non van fincar xeonllo. “Imos tentar seguir adiante sen ese diñeiro, aínda que a situación é preocupante xa que non contaremos sen o que foi noso principal apoio estes doce anos”, lamentan desde a organización, aínda que desmenten que o goberno municipal poida clausurar o festival, xa que é unha cuestión que non depende do goberno ourensán.

“Reducir a achega a cero aféctanos e moito, pero imos tentar buscar fórmulas alternativas para poder levar a cabo a XIII edición…xa nos buscaremos a vida”, declara Miguéns, quen critica que algunhas de as alternativas que propuxo o concello eran recadar diñeiro cobrando entradas a 30 euros, algo ao que se negaron desde o principio ao tratarse dun festival de libre acceso, ou sacalo das igrexas levando os concertos a espazos municipais, alternativa que tamén rexeitaron ao tratarse estas propostas dunha clara mostra do “descoñecemento total que teñen do Pórtico do Paraíso”.

CULTURA A FONDO PERDIDO?

“Recadar é o único mantra que está na súa cabeza. O resto de festivais de España, cos que estamos en contacto e onde a maioría contan con orzamentos millonarios para programar orquestras, óperas e outras actuacións inalcanzables para nós, barallan unha recuperación en despacho de billetes do 10 ou 15% nos mellores casos. Pero Jácome fálanos do 100% da recuperación”, comenta Miguéns sobre as cifras quiméricas que propón o alcalde, sen ter en conta que o investimento en cultura ten unha repercusión que non se pode medir en euros.

“Hai un retorno intanxible, que é o da imaxe que dás da cidade, da proxección traendo público do resto de Galicia, dun festival posicionado en España e recoñecido internacionalmente, que recoñece o patrimonio monumental de Ourense…Todo iso tamén é retorno”, destaca Miguéns.

“Ver esas igrexas cheas, con 400 persoas na Igrexa da Caldas, que non deixa de ser unha igrexa de barrio pero cun gran valor patrimonial…iso é un benestar para os cidadáns”, subliña dá Silva, que aproveita para contradicir a afirmación de Jácome na que tacha ao festival de ser un evento dirixido á elite. “El fala de elite pero nos concertos está a xente do barrio, o que demostra que o alcalde non ten nin idea de quen é o noso público. Facemos concertos para todo o mundo pero el di que están dirixidos a médicos e profesores universitarios 700 persoas na catedral e todos son médicos e profesores?”, cuestiona a coordinadora do festival. “Jácome propoñía entradas a 30 euros, e entón si que o convertes en algo elitista onde só acode a xente con diñeiro. A elite de verdade son os músicos que traemos a tocar a Ourense e non o noso público”, sentenza. 

VETO aosFESTIVAIS INTERNACIONAIS

Unha edición na que xa estaban a traballar e que agora queda en suspenso, aínda que afortunadamente os contactos cos grupos participantes reducíanse a “contratos verbais”. “Imos ter que diminuír naturalmente o número de concertos e se cadra o tamaño das formacións que veñen, pero ao que non renunciaremos é á calidade que ofrecemos, porque iso témolo moi claro: menos pero mantendo a calidade”, reafirma o director artístico, subliñando que o carácter internacional do festival é un elemento innegociable.

Jácome acusou o festival, de entrada libre, de estar dirixido a unha elite

Unha característica que comparten co Festival Internacional de Teatro de Ourense (FITO) e o Festival de Cinema Internacional de Ourense (OUFF), con doce e vinte e catro edicións ás súas costas respectivamente e aos que a administración de Pérez Jácome tamén retirou o financiamento. No caso do FITO, sen esa axuda, a súa continuidade aínda está no aire; do OUFF asumirá a Deputación de Ourense o seu financiamento.

“Non é estraño se un coñece a Jácome, porque el é totalmente local. Só aposta polo local cando hai cabida para todo nunha cidade de 100.000 habitantes: pódese apoiar aos artistas locais e ao de fóra. Pero Jácome confunde as cousas e parece que tes que elixir entre música na rúa, xeralmente de carácter amateur, ou programación cultural doutro nivel e con profesionais, pero non está rifada unha cousa coa outra”, reprocha dá Silva, apostilando que o problema real detrás disto é que sinxelamente “Jácome non quere porque a el non lle gusta”.

Na rolda de prensa o novo rexedor ourensán escudouse nunha aposta por potenciar eventos e artistas de carácter local como un dos motivo para non subvencionar os festivais internacionais, sen ter en conta que os festivais aos que veta xa fai a súa aposta pola produción local. “Non ten nin pés nin cabeza porque no noso festival todos os anos temos un artista galego en polo menos un dos sete concertos que celebramos”, responde a coordinadora. “Se hai xente con nivel en Galicia e que encaixa no festival nós traémola, non temos problemas. Pero o problema non é ese, senón que o alcalde non entende o festival”, denuncia, sen terminar de entender os motivos que alegou o rexedor durante a súa comparecencia de prensa.

Paradoxal mente, o mesmo día no que o concello anunciou que pechaban a billa á cultura, o consistorio auriense puxo de manifesto a súa intención de renderlle honras á Santa Compaña, unha comitiva de almas en pena que advirte dunha morte próxima, cunha procesión que terá lugar durante o Samaín ourensán. A marcha percorrerá as rúas da cidade termal de noite e a intención do evento é “atraer a moita xente”. Curioso que desde o concello queiran atraer público coa Santa Compaña, cando historicamente os galegos fuximos de todo aquilo que nos lembra á procesión das ánimas, non vaia a ser que acabemos formando parte dela. A cuestión agora é saber de quen será o deceso que anuncie a Santa Compaña ao seu paso por Ourense: o da cultura ou o do goberno local. Porque, visto o visto, só pode quedar un.