A crise de medios cébase con Aduanas en Galicia, barcos obsoletos e insuficientes

O Servizo de Vixilancia Aduaneira (#SVA) en Galicia atópase nunha situación crítica. Os axentes de Aduanas cualifican o estado actual do servizo como un "desmantelamento encuberto" das súas capacidades marítimas e aéreas. Mentres tanto, as incautacións de cocaína dispáranse e as organizacións criminais elevan a súa sofisticación. Pola contra, o parque de embarcacións da SVA na comunidade opera con medios obsoletos e mermados, un escenario que os sindicatos tachan dunha loita desigual e perigosa.

O exemplo está na flota de Aduanas destinada en Galicia. Esta sufriu un severo desgaste nos últimos anos, caracterizado pola baixa de unidades por obsolescencia e a recolocación de naves operativas a outras zonas. Para membros da SVA isto debilitou a defensa costeira galega, considerada historicamente unha das principais portas de entrada de droga en Europa.

Dous das seis bases operativas de Galicia, situadas en Muros e Ribadeo, quedaron sen capacidade de resposta no mar. As embarcacións de tipo 'Alcaraván' (como a de Ribadeo) e VAINA '-II' de Muros tiveron que ser dadas de baixa, en parte, pola detección de materiais perigosos como o amianto. Cidades crave como Vigo e A Coruña viron reducido o seu número de patrulleiras de dúas a só unha en cada porto.

A política da Dirección Adxunta de Vixilancia Aduaneira priorizou historicamente o sur e Levante peninsular, sinalan fontes sindicais. Isto traduciuse no traslado de embarcacións útiles fose de Galicia, como a 'Colimbo III' e unha 'HJ' de Vilagarcía, reasignadas ao Mediterráneo ou ao Golfo de Cádiz hai anos. Este movemento xustifícase pola crenza de que hai maior tráfico nesas zonas, isto tendo en conta que en Galicia predomina a cocaína, unha droga de maior valor e risco que o haxix, máis común no sur.

REFORZOS Ou PARCHES?
As últimas incorporacións para a SVA en Galicia, lonxe de ser o investimento necesario, foron descritas pola representación sindical como "chatarra" transferida. O sindicalista da CIG en Aduanas, Henrique Outeiral, foi especialmente crítico co tipo de naves que chegan á comunidade.

No caso de Muros destinarase unha embarcación de 11 metros de eslora, posiblemente a 'Gavilán I', descrita como unha lancha con motores fóra de borda e só capacidade para tres tripulantes. Outeiral considera que esta nave é nova pero non cumpre as expectativas para unha zona tan complexa como a Costa da Morte, coa súa meteorología adversa.

Por outra banda, esta lancha, por ir coa tripulación mínima e sen persoal de máquinas, só pode navegar ao redor dunha hora segundo o acordo horario da SVA, o que a fai inefectiva para persecucións prolongadas ou misións en alta mar.

En Ribadeo instalarase unha embarcación modelo 'Colimbo' de 27 metros, cunha antigüidade superior aos 20 anos (construción de finais dos 90). Aínda que estas patrulleiras poden navegar até seis horas e levan unha tripulación máis completa (xefe de embarcación, xefe de máquinas e axentes), trátase de naves que xa esgotaron a súa vida útil noutros destinos.

As fontes sindicais consultadas sinalan que a estratexia pasa por enviar a Galicia as embarcacións que se están "refugando” noutras zonas, o que expón aos axentes a riscos innecesarios e dificulta a resposta efectiva contra as potentes 'narcolanchas' de contrabando, que adoitan ser rápidas e de última xeración.

TERRA E AIRE
A crise de medios vai máis aló da flota marítima, afectando a outros compoñentes esenciais da vixilancia aduaneira como son os medios aéreos. A situación neste apartado agrávase co desmantelamento de activos aéreos. O avión con base en Santiago foi retirado, e o helicóptero de Vigo abandona periodicamente a base por longos períodos (cinco ou seis meses) para reparacións ou para operar no Mediterráneo, deixando á totalidade de Galicia e a Cornixa Cantábrica sen o seu "ollo no ceo", unha ferramenta crucial contra narcosubmarinos.

En canto ao persoal físico, existe unha renovación de persoal en marcha debido á alta media de idade. O persoal de máis idade está a pasar a realizar funcións en terra (segunda actividade non recoñecida), o que permite a entrada de persoal máis novo, aínda que a carga de traballo segue sendo alta. Non se menciona de forma explícita a existencia de patrullas a pé de aduaneiros como práctica habitual na vixilancia costeira ou portuaria; as funcións en terra adoitan estar máis enfocadas en inspección documental, análise de riscos e control de colectores.

O consenso sindical é que a redución de medios está a ser aproveitada polo narcotráfico desde hai tempo, creando unha vulnerabilidade que só se combate cun investimento urxente en flota moderna e na recuperación dos activos aéreos.