Os betabloqueantes non achegan beneficios tras un infarto de miocardio non complicado, segundo un estudo

Un ensaio demostrou que os betabloqueantes, fármacos utilizados para tratar diversas patoloxías cardíacas, non achegan beneficio algún aos pacientes que sufriron un infarto de miocardio non complicado, é dicir, con función contráctil do corazón intacta. Os resultados representan un cambio de paradigma no tratamento destes pacientes, modificando unha práctica médica vixente desde fai máis de 40 anos.

Así o reflicte ensaio clínico internacional coordinado polo Centro Nacional de Investigacións Cardiovasculares (CNIC) en colaboración co Instituto Mario Negri de Milán (Italia). Os resultados, que se publican simultaneamente en dous traballos nas revistas 'The New England Journal of Medicine' e 'The Lance't, e preséntanse este sábado na sesión 'Hot Line' do Congreso da Sociedade Europea de Cardiología (ESC), que se celebra en Madrid.

O ensaio 'REBOOT' (Treatment with Beta-Blockers after Myocardial Infarction without Reduced Ejection Fraction), incluíu a 8.505 pacientes en 109 hospitais de España e Italia, que foron asignados aleatoriamente a recibir ou non betabloqueantes tras o alta hospitalaria.

Todos os participantes recibiron o tratamento estándar actual e foron seguidos durante un período medio de case catro anos. Os resultados non mostraron diferenzas significativas nas taxas de mortalidade, reinfarto ou ingreso por insuficiencia cardíaca entre ambos os grupos. Aínda que se trata de medicamentos xeralmente seguros, os betabloqueantes poden provocar efectos secundarios como fatiga, bradicardia (frecuencia cardíaca baixa) ou disfunción sexual.

"'REBOOT' vai cambiar o tratamento nestes casos en todo o mundo, xa que até agora máis dun 80 por cento dos pacientes con este tipo de infarto non complicado son dados de alta con tratamento con betabloqueantes", afirmou Borja Ibáñez, investigador principal do estudo, director científico do CNIC, cardiólogo no Hospital Universitario Fundación Jiménez Díaz e xefe de grupo no CIBER de enfermidades cardiovasculares (CIBERCV).

"Os resultados de 'REBOOT' representan un dos avances máis significativos na estratexia terapéutica do infarto agudo de miocardio nas últimas décadas", asegurou Ibáñez.

Despois dun infarto, a función contráctil do corazón pode deteriorar de forma significativa (fracción de eyección do ventrículo esquerdo inferior ao 40%), reducir moderadamente (entre o 40% e o 50%) ou manter conservada (por encima do 50%). Actualmente, a maioría dos pacientes (aproximadamente o 70%) sobreviven ao infarto coa función cardíaca conservada; ao redor do 20 por cento presenta unha función moderadamente reducida e un 10 por cento, unha disfunción claramente marcada.

O estudo 'REBOOT' incluíu aos dous primeiros grupos, xa que non existían evidencias claras sobre os beneficios dos betabloqueantes neste tipo de pacientes. Aínda que os resultados do ensaio non mostraron beneficios significativos do tratamento na poboación xeral do estudo, si se observou un posible efecto positivo no subgrupo con función contráctil moderadamente reducida. Con todo, este subgrupo constituía unha proporción relativamente pequena da poboación do estudo, e o reducido tamaño da mostra impediu ao equipo extraer conclusións firmes sobre este subgrupo.

"Os ACHADOS PROVOCARÁN UN CAMBIO EN GUÍAS DE PRÁCTICA CLÍNICA"
Para abordar esta cuestión, os investigadores realizaron un metaanálisis conxunto con outros ensaios clínicos máis pequenos que tamén incluían pacientes con estas características. Os resultados, publicados en 'The Lancet', confirmaron que os betabloqueantes reducen significativamente o risco de morte, infarto recorrente ou insuficiencia cardíaca só en pacientes postinfarto con función contráctil cardíaca moderadamente reducida.

"Estes dous traballos conxuntos demostran de maneira contundente que os pacientes post-infarto con función contráctil normal (fracción de eyección por encima do 50%) non se benefician do tratamento con beta-bloqueantes, mentres que aqueles con alteración moderada ou maior (fracción de eyección por baixo do 50%) si obteñen beneficio", indicou o experto.

Pola súa banda, Borja Ibáñez, tamén investigador principal da meta-análise, engade que "estes achados serán a base para o tratamento futuro do infarto de miocardio e provocarán un cambio radical nas guías de práctica clínica".

Cada ano, máis de 2 millóns de persoas sofren un infarto en Europa, uns 70.000 en España. Até agora, máis do 80 por cento dos pacientes eran dados de alta cun tratamento con betabloqueantes, unha práctica que este ensaio pon en cuestión.

Tras un infarto de miocardio, os pacientes adoitan recibir múltiples fármacos, o que dificulta a adherencia ao tratamento, explica o Dr. Ibáñez. "Os betabloqueantes incorporáronse desde o inicio ao tratamento estándar do infarto porque, no seu momento, diminuíron significativamente a mortalidade. O seu beneficio atribuíase á súa capacidade para reducir o consumo de osíxeno do corazón e previr arritmias. Con todo, as terapias actuais han evolucionado radicalmente: agora realízase sistematicamente a apertura das arterias coronarias ocluidas durante o infarto, o que minimizou considerablemente as complicacións graves como as arritmias. Neste novo contexto, onde o dano cardíaco é menor, cuéstionase si os betabloqueantes seguen sendo necesarios. Aínda que é común testar novos medicamentos, é inusual investigar si poden retirar fármacos tradicionais como estes", recoñece.

Neste escenario nace 'REBOOT-CNIC'. "O ensaio xurdiu coa intención de mellorar o tratamento do infarto con criterios científicos sólidos e sen rumbos comerciais. Estes resultados permitirán simplificar e optimizar os tratamentos, mitigar os efectos adversos e mellorar a calidade de vida de miles de pacientes cada ano", subliña o investigador principal do estudo e director científico do CNIC.

ENSAIO 'REBOOT'
No ensaio 'REBOOT' participaron de forma altruísta máis de 500 investigadores distribuídos por toda a xeografía española e italiana. Un total de 109 hospitais (74 en España e 35 en Italia) recrutaron a 8.505 pacientes. A participación italiana foi coordinada polo Instituto Mario Negri de Milán liderado polo cardiólogo Roberto Latini, grazas a un convenio de colaboración co CNIC.

Como sinala Xavier Rosselló: "O mérito de levar a cabo o maior ensaio clínico xamais realizado sobre este tema non é só do CNIC, senón, dos máis de 100 hospitais e os seus equipos, que traballaron sen descanso durante seis anos co único obxectivo de mellorar o tratamento dos pacientes con infarto en todo o mundo".

Para o doutor Valentín Fuster, director xeral do CNIC e presidente do Mount Sinai Fuster Heart Hospital e un dos investigadores senior de 'REBOOT', "este ensaio cambiará todas as guías clínicas internacionais e únese a outros grandes ensaios liderados polo CNIC como o estudo SECURE coa polipíldora e o DapaTAVI, que implica a inhibición de SGLT2 en asociación co TAVI, que xa transformaron a abordaxe das enfermidades cardiovasculares en todo o mundo".