A Xunta dará pelexa, recorrerá a sentenza sobre o encoro de As Conchas

A conselleira de Medio Ambiente e Cambio Climático, Anxos Vázquez, avanzou que lvos servizos xurídicos estudan a sentenza que condena á Xunta e á Confederación Hidrográfica Miño-Sil (CHMS) pola contaminación do encoro de As Cunchas para proceder ao recurso de casación que presentarán ante o Supremo.

Así o detallou este sábado nun acto no Carballiño, no que indicou que a Xunta "acata e respecta" a sentenza, pero iso "non quere dicir que estean de acordo".

A conselleira quixo deixar "claro" cales son as competencias da Xunta e as do Goberno central. Neste sentido, indicou que o Executivo autonómico ten competencias de "control, vixilancia e, por tanto, ten a obrigación de que a auga teña boa saúde e calidade en 182 concellos de Galicia".

"Nos restantes concellos, ese control, vixilancia e inspección, compete ao Goberno central mediante as diferentes confederacións hidrográficas", detallou, á vez que puntualizou que o encoro de As Cunchas "compete á Confederación Hidrográfica Miño-Sil".

A continuación, engadiu que, a parte da competencia que teñen o Goberno central a través da CHMS, cando a sentenza di que hai que tomar medidas, dentro das mesmas "pode ser a declaración de zonas vulnerables de nitrato" e a lei "é clarísima".

Neste contexto, fixo referencia á reunión que se realizou este venres entre Ministerio e comunidades autónomas e esgrimiu que o Executivo central, "como non pode ser doutra forma", realiza uns estudos e ten que envialos ás comunidades autónomas "para saber a presión e de onde proceden eses nitratos".

Con todo, asegurou que "é imposible" que a Xunta puidese adoptar unha declaración porque o Goberno "non ten concluídos eses estudos".

Así mesmo, detallou que a Administración autonómica "fixo achegas", a ese estudo, porque recollía que na zona da Limia ou na súa contorna había "109 millóns de galiñas, algo que non concuerda en absoluto cos datos que teñen a Xunta".

A conselleira pediu "ser serios" e para iso necesítanse uns estudos que "non están concluídos". Por tanto, engadiu, cando estean finalizados e o Goberno central diga "cal é a orixe deses nitratos" a Xunta, "sen dubidalo", tomará as medidas correspondentes.

Con todo, esas medidas, en palabras da conselleira, teñen que estar reguladas e o Goberno central "decidiu non regular". "Por tanto, non hai seguridade xurídica", asegurou Anxos Vázquez.

Ante isto, a Xunta "vaise a adiantar" e vai elevar ao Consello da Xunta a norma pola cal se tomarán esas medidas e tomarase coa "seguridade xurídica que necesita o territorio".

En canto ás macrogranjas e ao exceso de granxas na zona, a conselleira asegurou que a Xunta "nunca autoriza unha granxa sen ter todos os informes sectoriais correspondentes".

"No caso da Limia, o informe sectorial relativo ás augas quen o realiza é a Confederación Hidrográfica e sempre, até o momento, cando fixo os informes favorables, xunto cos outros restantes informes sectoriais, a Xunta fai o informe favorable e, nas granxas que están autorizadas, a CHMS nunca fixo un informe desfavorable", esgrimiu.

Por tanto, a conselleira subliñou que "hai que distinguir" as responsabilidades que teñen a Xunta e as do Goberno central, neste caso a Confederación Hidrográfica.

SENTENZA 
A sección segunda do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (#TSXG) condenou á Xunta e á CHMS pola súa "inactividade" ante a "degradación ambiental" do encoro de As Cunchas e por vulnerar dereitos fundamentais dos veciños.

"Declárase a vulneración dos dereitos fundamentais dereito á vida e na súa relación co dereito á intimidade e á inviolabilidad do domicilio, á propiedade vinculados ao goce da auga", recolle o fallo do TSXG.

A demanda foi presentada en marzo deste ano pola asociación local de veciños do pobo de As Cunchas, no municipio de Lobeira, e a Federación de Consumidores e Usuarios CECU, xunto a sete cidadáns particulares.

Segundo os demandantes a grave contaminación existente no encoro e na conca do río Limia debido, principalmente a xurros e a residuos gandeiros, provocou a contaminación da auga potable, malos oroles e proliferación de cianobacterias.

Agora, o alto tribunal galego, que estimou parte da demanda, entende que a vulneración está provocada pola "inactividade" de ambas as Administracións públicas que, "a pesar de coñecer a situación e estar legalmente obrigadas a iso, non foron capaces de pór remedio algún".

Desta forma, condena á Xunta e á CHMS a adoptar "inmediatamente" cantas medidas sexan necesarias para que "cesen os cheiros e a degradación ambiental" do encoro de As Cunchas e a súa contorna e devolverlles "o pleno goce dos dereitos fundamentais" que reclaman os denunciantes.

Así mesmo, deben "adoptar inmediatamente" as medidas necesarias para garantir o abastecemento de "auga potable limpa, segura e libre de microorganismos e sustancias químicas" que constitúan unha "ameaza para a saúde das persoas" co obxectivo de devolverlles o "pleno goce" do seu dereito humano á auga.

Os demandantes tamén atribuían responsabilidades aos concellos de Bande, Os Blancos, Trasmirás Lobeiras e Muiños, pero o TSXG desestimou a demanda fronte aos mesmos.

"INCREMENTO EXCESIVO DE MACROGRANJAS"
A sentenza apunta a que a Xunta incorreu en infracción ao non salvagardar a calidade das augas subterráneas e a protección do medio ambiente ao permitir "un incremento excesivo nunha comarca como A Limia de macrogranjas (máis de 300) sen trasladar o risco medioambiental á empresa e/ou empresas destinatarias do beneficio".

Estes feitos, segundo o fallo, "acrecéntase coa ineficaz" xestión dos residuos que finalizaban en lugares "non controlados" e sen que se controlasen químicamente ante a posible presenza de antibióticos/químicos derivados de medicamentos, "provocando unha saturación do medio que o terreo era incapaz de asumir e con iso o prexuízo ao medioambiente e a existencia de bacterias resistentes".

En canto á responsabilidade da CHMS, os maxistrados apuntan á súa obrigación derivada do control da calidade das augas. Con todo, a "inacción" da administración estatal derivou no "empeoramento da calidade das augas" desde 2011.

Os maxistrados entenden que os organismos estatal debería intervir ante a "proliferación das autorizacións das macrogranjas".

"Era evidente unha deterioración paulatina e crónica e unha orixe que, a pesar de non recoñecer expresamente, á vista dos datos era palmario dado que a poboación é escasa e a cabana gandeira é asimilable á dunha gran cidade en canto ao nivel de residuos", recala a sala.