Así é o narcosubmarino de marca apresada na Operación Nautilus (vídeo)

Nun operativo sen precedentes, a Marinha de Portugal e a Polícia Judiciária de Portugal lograron interceptar un narcosubmarino cargado con aproximadamente 6,6 toneladas de cocaína en augas do océano Atlántico, a unhas 500 millas náuticas ao sur das illas Azores. 

Este achado, ocorrido o pasado 20 de marzo de 2025 e dado a coñecer o 25 de marzo, marca un fito na loita contra o tráfico internacional de drogas, ao ser a primeira vez que unha embarcación deste tipo é capturada en mar aberto co seu cargamento intacto. A operación, bautizada como "Nautilus" sirrve para comprobar a sofisticación técnica das organizacións criminais que operan entre América Latina e Europa.

O narcosubmarino: Unha nave deseñada para pasar desaspercibida

O narcosubmarino interceptado é un semisumergible, unha embarcación deseñada especificamente para evadir a detección das autoridades. Estas naves, coñecidas no ámbito policial como "embarcacións de perfil baixo" (LPV, polas súas siglas en inglés), non se mergullan completamente, senón que manteñen unha parte da súa estrutura sobre a superficie, o que as fai extremadamente difíciles de detectar por radar ou patrullas marítimas. 

Construído con materiais resistentes e un deseño aerodinámico, este tipo de embarcación combina unha gran capacidade de carga cunha autonomía suficiente para cruzar o Atlántico, desde as costas de Brasil até Europa.

O semisumergible capturado tiña unha lonxitude estimada de entre 15 e 20 metros, segundo reportes preliminares, e estaba equipado con motores potentes que lle permitían navegar grandes distancias sen necesidade de reabastecimiento frecuente. O seu interior estaba acondicionado para transportar a droga en compartimentos , optimizando o espazo e asegurando que o cargamento permanecese seco e seguro durante a travesía. 

A bordo viaxaban cinco tripulantes —un español, tres brasileiros e un colombiano—, quen foron detidos no acto polas forzas portuguesas.

Unha característica destacada destes narcosubmarinos é a súa capacidade para ser afundidos rapidamente pola tripulación en caso de ser descubertos, o que dificulta a recuperación de probas. Con todo, nesta ocasión, a rápida acción da Marinha, apoiada por un avión P3 da Força Aérea portuguesa e un equipo de Fuzileiros, impediu que os traficantes lograsen o seu obxectivo de desfacer do cargamento e a embarcación.

A interceptación do narcosubmarino foi o resultado dun esforzo conxunto entre múltiples axencias internacionais. A operación comezou con información proporcionada pola Garda Civil española, que foi compartida a través do Centro de Análise e Operacións Marítimas en materia de Narcotráfico (MAOC-N), con sede en Lisboa. Esta intelixencia permitiu rastrexar a ruta do semisumergible, que partiría desde Brasil, posiblemente da rexión de Macapá no estado de Amazonas, con destino á Península Ibérica.

Ademais da Marinha e a Polícia Judiciária portuguesas, a operación contou coa participación de la Drug Enforcement Administration (DEA) de Estados Unidos e a National Crime Agency (NCA) do Reino Unido. A coordinación entre estas entidades foi clave para localizar a embarcación no medio do Atlántico, unha tarefa que se complicou polas condicións meteorolóxicas adversas debido á borrasca Martinho, que azoutaba a rexión durante eses días.
 

Unha vez detectado, o narcosubmarino foi abordado polos Fuzileiros portugueses, quen aseguraron tanto a droga como aos tripulantes. Posteriormente, a embarcación, o cargamento e os detidos foron trasladados á illa de San Miguel, no arquipélago dos Azores, onde permanecen baixo custodia mentres avanza a investigación liderada pola Unidade Nacional de Combate ao Tráfico de Estupefacientes da Polícia Judiciária.

As 6,6 toneladas de cocaína incautadas representan un dos maiores comisos deste tipo en Europa e un duro revés para as redes de narcotráfico transnacional. Segundo as autoridades portuguesas, a droga tiña como destino final diversos países europeos, cunha parada intermedia na costa sur de Portugal, posiblemente en Sines , onde sería recollida por embarcacións máis pequenas para a súa distribución. O valor deste cargamento no mercado negro podería ascender a cientos de millóns de euros, dependendo da súa pureza e os destinos finais.

Portugal, do mesmo xeito que Galicia, está a sufrir un boom de desembargos. Este comiso súmase aos 23 toneladas de cocaína confiscadas en Portugal durante 2024, un ano marca en comisos da loita contra o narcotráfico no país. 

Un desafío en aumento

A operación Nautilus pon de manifesto o crecente uso de rutas marítimas e tecnoloxías avanzadas por parte dos carteis, así como o papel de Portugal como unha das principais portas de entrada de drogas a Europa.

O uso de narcosubmarinos non é novo, pero a súa frecuencia aumentou nos últimos anos. Desde 1993, interceptáronse máis de 300 embarcacións deste tipo en ambos os lados do Atlántico, aínda que poucas foron capturadas en mar aberto coa súa carga intacta. 

En España, por exemplo, xa se rexistraron varias intervencións de semisumergibles, pero a maioría foron afundidos polos seus tripulantes antes de ser abordados, como ocorreu en xuño de 2024 fronte a Cádiz e anteriormente na Ría de Aldán e na Illa de Arousa. Outro semisumergible apareceu hai uns meses flotando preto de Muxía.

A Garda Civil española, que desempeñou un papel crucial nesta operación, intensificou os seus esforzos coa creación dun equipo de Intelixencia Marítima dentro da Unidade Central Operativa e o Centro Rexional de Análise e Intelixencia contra o Narcotráfico (CRAIN), ambos os enfocados en desarticular as redes que utilizan rutas marítimas para introducir cocaína en Europa.