Temor por un brote de sarampión en Galicia, onde a enfermerdad "reapareceu" tras catro anos

Entre as enfermidades contaxiosas máis comúns atopamos habitualmente o sarampión, unha doenza que se dá moitas veces en nenos e que se manifesta con febre alta, tose, conxestión nasal e mesmo con conjuntivitis e erupciones cutáneas. Trátase dunha enfermidade que se precipitou no número de casos en canto descubriuse a súa vacina nos anos 60 pola investigación dos doutores John Franklin Enders, Thomas C. Peebles e Samuel Katz, o que evitou miles de mortes, sobre todo entre os infantes. No entanto, os casos parecen haber repuntado nos últimos anos e son moitas as administracións que han arqueado as cellas e están vixiantes, entre elas a Xunta de Galicia.

CHAMADAS DO SERGAS

A preocupación da Xunta é evidente porque, aínda que a taxa de vacinación é alta, na comunidade a intranquilidade con respecto a este problema descendeu até niveis que levan ao Goberno de Galicia a idear novas fórmulas para que os pais cumpran coa pauta @vacunal para evitar brotes. En Galicia, de feito, a enfermidade reapareceu neste 2024 despois de que nin en 2021, nin en 2022, nin en 2023 notificásense casos novos. Neste ano, e por primeira vez desde 2020, confirmáronse dous casos de sarampión en menores de idade. 

Así as cousas, onte mesmo o SERGAS anunciou o envío masivo durante este verán de SMS ás familias con nenos que aínda non recibiron a vacina contra o sarampión. De feito, en caso de non acudir á chamada, reclamaráselles de maneira personalizada para tratar de resolver as posibles dúbidas que poidan ter e instalos a vacinar aos pequenos.

Desde a Xunta advirte que, despois de varios anos cunha cobertura que superaba o 95%, a taxa que marca a Organización Mundial da Saúde, en 2019 este dato descendeu até o 92,9%. En 2020 foi incluso peor, do 89,9%. Isto quere dicir que aquel ano un de cada dez menores aos que se lles había pautado a inxección non recibiron a inmunidade.

BROTES E VACINAS

En Galicia queren evitar que se reproduza a tendencia que se está dando noutros territorios. Nas Illas Canarias declarouse recentemente un brote de sarampión que puxo en alerta á Consellería de Sanidade do Goberno canario. En maio notificáronse os primeiros casos e non foi até esta semana, unha vez transcorrido o prazo estipulado polo protocolo de actuación nos episodios de brotes, que se deu por pecho o capítulo nas illas.

Foron tres casos confirmados en menores -unha nena non vacinada e dous bebés aos que non lles correspondía aínda a vacina- e un adulto. Isto levou a despregar un dispositivo para monitorizar a 400 contactos dos afectados, sen que ningún experimentase un empeoramento da súa saúde. 

En España a vacinación contra o sarampión realízase mediante a vacina tripla vírica (MMR), que protexe contra o sarampión, as papeiras e a rubéola. Segundo o calendario de vacinación do Sistema Nacional de Saúde as pautas de administración son a partir dos 12 meses de idade a primeira dose e a segunda entre os 3 e os 4 anos. 

Os expertos tamén recomendan vacinar a aqueles que non sigan as pautas do calendario de vacinas, xa sexan nenos, adolescentes ou adultos -aínda que os nados antes dos anos 70 teñen altas posibilidades de estar expostos ao virus de forma natural-. Tamén se recomenda encarecidamente vacinar se pertencen a grupos de risco ou si programouse unha viaxe a algún territorio onde o sarampión sexa común e non hai sido erradicado. 

TEMOR NA OMS

Aínda que en España a vacinación está ao alcance da nosa man pola sanidade pública, a OMS mantense especialmente celosa ante a aparición de casos en Occidente, onde so consideraba xa erradicada. Desde a pandemia da Covid-19, o número de inmunizaciones parece descender a nivel global en varias vacinas pautadas aos máis pequenos. 

A mesma Organización Mundial da Saúde e Unicef detallaron onte que a inmunización bloqueouse en 2023, cuns 2,7 millóns de nenos sen vacinar en comparación aos datos anteriores á crise sanitaria. Son, a ollos de Unicef, "demasiados nenos sen vacinar", o que require "un esforzo mundial" para reanimar o ritmo de picadas, freado en parte polos esforzos durante a pandemia para centrar o foco na inmunización sobre o coronavirus, o que levou a suspender outras campañas tamén importantes. 

En canto ao sarampión, as cifras falan de que hai 35 millóns de nenos sen protección ou con só unha dose nestes momentos. O 83% dos menores de todo o mundo recibiron a primeira dose o ano pasado, pero o número de menores que accederon á segunda dose caeu ao 74%: un de cada catro non ten a inmunidade total. España segue, desta forma, a tendencia que marca o resto do planeta, con máis dun centenar de casos notificados no que vai de ano cando en 2023 foran pouco máis dunha ducia de casos. 

O virus do sarampión propágase a través das gotitas respiratorias producidas cando unha persoa infectada tose ou estornuda. O virus pode permanecer no aire e en superficies durante varias horas, o que facilita a súa transmisión. O sarampión pode levar a complicacións graves, especialmente en nenos pequenos e persoas con sistemas inmunitarios debilitados. Por outra banda, cabe destacar que non existe un tratamento antiviral para aqueles que contraian a enfermidade.