Jesús Sueiro, portavoz de Agamfec: “Non entendo como aos MIR non se lles di ao acabar: Toma, unha praza, é túa”

Faltan médicos na sanidade galega. Non é unha novidade, como si o son as propostas da Xunta de Galicia para tratar de reforzar o #SERGAS durante o verán. Desde os “médicos itinerantes” até os doutores do 061 nos Puntos de Atención Continuada, pasando pola idea máis controvertida, a de contratar aos Médicos Internos Residentes (MIR) de 4º ano. Esta última “ocorrencia”, como a cualificaron desde partidos políticos até plataformas en defensa da sanidade pública, solicitou moitas reaccións. Desde a Asociación Galega de Medicamento Familiar e Comunitario (Agamfec) foron tallantes con respecto a estas medidas, xa que, ao seu xuízo e por encima de todo, a administración debe velar porque se cumpra correctamente coa formación dos médicos residentes. 

DEFENSA DOS MIR

“Vai en contra da formación e do espírito do contrato dos residentes, que é un contrato en formación. Xa non é un tema de que sexa perigoso, que pode selo, pero nos gustaría saber as posibilidades de no caso de que xurda algún problema quen será responsable”, indica Jesús Sueiro, portavoz da Asociación. Nese sentido, o médico de familia do centro de saúde Concepción Areal de Santiago subliña que el, como o resto de galenos, dispón dun seguro de responsabilidade civil ao ter a súa praza en propiedade. “Pero e un médico en formación? En que situación queda?”, cuestiona.

En calquera caso, Sueiro interpreta que estas medidas representan “un fallo no sistema de formación” porque “despreza e ningunea ao sistema MIR”. “Sempre se di que o MIR é o orgullo do sistema sanitario. Se tratamos así algo que nos enorgullece tanto…”, recela Sueiro, que destaca o papel dos titores, responsables de “a formación e progresión” dos médicos residentes pero aos que non se tivo en conta á hora de presentar estas medidas, o que esperta “desazón” entre os profesionais.  

No que si insiste Sueiro é que neste debate non cabe ningún ápice de dúbida ao redor das capacidades dos MIR. “Non os pomos en dúbida. Só recalcamos que teñen dereito a ser supervisados ata que terminan a súa formación, así o di o seu contrato. Un médico pasa seis anos estudando e catro de especialidade. É unha década de formación continua e todos temos dúbidas, máis cando estás a aprender. Se eu dubido podo consultar a un compañeiro, pero un residente ten a obrigación de facelo”, subliña. 
 

Tampouco consideran desde Agamfec que este tipo de circunstancias tan especiais, sumada a unha crise como a do coronavirus que afectou de forma clara aos métodos didácticos dos futuros médicos durante os seus anos universitarios -algo que, como vemos, tivo o seu eco mesmo nos tempos das residencias-, poidan afectar no desempeño destes profesionais nin que esta vaia ser unha peor xeración de médicos. 
 

“Co tempo, na nosa carreira, todos aprendemos día a día. Non creo que sexan incompetentes. Unha vez finalicen o seu contrato de formación van seguir aprendendo no sistema sanitario. A práctica clínica, o exercicio diario, é importante, por iso estudamos, interconsultarnos e seguimos aprendendo toda a vida”, manifesta Sueiro. 

“PARCHE” E “MEDIDA DESESPERADA”

Outra proposta, a dos médicos itinerantes, tampouco pasou desapercibida, e os colectivos médicos manifestan que, co nivel de sobrecarga asistencial e con tantos médicos “queimados”, resúltalles complicado crer que algún sanitario renuncie ao seu tempo de descanso para atender nun centro de saúde que non é o seu.

Sueiro, que tacha de “parche” e “medida desesperada” esta iniciativa, ve unha complicación engadida a esta ocorrencia: “Eu coñezo aos meus pacientes. Esa é unha das grandes potencias da Atención Primaria, a longitudinalidad. Parece unha obviedad, pero eu sei cales son os problemas dos meus pacientes, as súas inquietudes, o seu traballo, a súa dieta, coñezo á súa familia, o seu ambiente…toda esa información é moi valiosa para tomar decisións. Está estudado: os pacientes que levan 15 anos co mesmo médico de familia teñen menos mortalidade e ingresos que aqueles a os que se lle cambia o médico”. 

“Os MÉDICOS NON DESAPARECERON ONTE”

Despois do anuncio da Xunta, a Asociación lamenta que non tiveron resposta a ningunha das súas moitas interpelacións ao Goberno de Galicia. “Concedemos entrevistas, emitimos notas, escrito artigos de opinión…non tivemos resposta algunha. Parece que o tiñan todo moi determinado e non tiveron consideración algunha connosco nin con outras sociedades científicas”, censura. 
 

Sobre isto, todas as plataformas e sindicatos mencionan o nivel de “improvisación” que lles suxiren todas estas medidas anunciadas polo Goberno de Galicia, unha impresión que comparte Sueiro porque “faltan médicos, e non desapareceron onte”. 

“É un problema que levamos denunciando anos. Non se poden tomar medidas do día á noite, ten que ser con anos de previsión e non é complicado. A administración coñece o seu persoal, a realidade dos seus médicos, os que se xubilan…denunciámolo hai dez anos e no canto de tomar medidas foron os peores anos da atención sanitaria con contratos lixo”, lamenta. 
 

PLAN DE ACCIÓN NA ATENCIÓN PRIMARIA E COMUNITARIA

A resposta ás propostas da Consellería de Sanidade atopámola no Ministerio de Sanidade, onde a ministra Mónica García anunciou onte as liñas mestras do Plan de Acción na Atención Primaria e Comunitaria, un texto co que buscan, ante todo, “reter o talento na Atención Primaria”. 

Sobre esa fuga de talento, Sueiro recoñece que viviu de primeira man como moitos compañeiros “se foron ás mutuas, ou a outras comunidades, a outros países, todos buscáronse a vida”, co resultado de que “non se fideliza todo o talento que estamos a formar”. 

Sen ter ocasión de estudar detidamente o documento do Ministerio, Sueiro valora positivamente toda intención que persiga manter aos profesionais sanitarios dentro do sistema nacional. “É unha mágoa formar profesionais para que logo se marchen”, di Sueiro, que bota man dunha frase do empresario Henry Ford: ‘Só hai unha cousa peor que formar traballadores e que se marchen, e é non formalos e que queden’.

Ante isto, Sueiro apostila que hai que buscar a fórmula para facer “atractiva” a AP, algo que non responde exclusivamente a cuestións económicas. “Hai que consideralo todo, como a feminización da propia profesión. Horarios flexibles, incentivos naquelas prazas de difícil cobertura… Fai falta darlle unha volta e un maior esforzo económico”, considera. Así, pon como exemplo a situación que se está vivindo en Eivissa, onde ofertan prazas para profesionais sanitarios que non poden acceder a elas “porque lles é imposible pagar un aluguer nestas cidades”. 

Outro asunto interesante que pon sobre a mesa a proposta do Ministerio é a aposta pola atención a domicilio. En Galicia, cunha poboación tan envellecida como dispersa por todo o territorio, antóllase unha proposta tan necesaria como difícil de cumprir, algo que non se escapa a Agamfec. 
 

“Volvemos ao de sempre: o tempo. Nunha consulta podemos tardar 10 ou 15 minutos, pero se nos desprazamos ao domicilio botamos moito máis tempo. Mesmo en ocasións énos difícil até atopar a vivenda”, detalla Sueiro, que con todo recoñécese como un firme defensor da asistencia a domicilio. “Apréndese moito. Podes ver o ambiente do paciente, as súas condicións de vida, os seus recursos, se ten condicións de confort adecuada… Pero se necesita tempo para saber todo iso”. 
 

Por todo isto, desde Agamfec sosteñen que toda mellora do SERGAS pasa por unha mellora nas condicións dos profesionais sanitarios, tratando de combater a inestabilidade no sector. “Non entendo como a residentes que acaban agora non se lles di: Toma, unha praza, é túa”, reprocha Sueiro, que entende que é relativamente sinxelo acabar coa falta de médicos. 
 

“Parece absurdo. Din: ‘A ver si podemos ofrecer un contrato dun ano, dous anos…’. Dádelles unha praza xa! Logo xa se convocará unha aposición, pero aposta por eles, busca un sistema de incentivos, temos que reformularnos si determinados centros de saúde e PACs teñen sentido asistencial ou político, se se fixeron para contentar a un alcalde ou son imprescindibles, ou podemos axuntar recursos e fusionar consultorios para unha mellor atención, porque moitos son ineficientes e difíciles de cubrir. Fai falta darlle unha volta e repensar como podemos sacarlle mellor proveito aos nosos dispositivos”, gabia Sueiro.