A tosferina triplícase nun mes en Galicia e o 14% das embarazadas non está vacinada

A Xunta acaba de advertir do avance dunha onda de tosferina tanto na comunidade como a nivel de Estado. Os datos do Instituto Carlos III consultados por Galiciapress  así o confirman.

Deste xeito, no último boleltín de vixilancia epidemiolóxica publicado polo ente estatal  a tosferina acumula un índice epidemiolóxico de 175 a nivel de España. “Se o valor do índice atópase entre 0,76 e 1,24 a incidencia considérase normal, si é menor ou igual a 0,75 incidencia baixa, si é maior ou igual a 1,25 incidencia alta”, explica o boletín.  Por tanto, é evidente que a transmisión está disparada a nivel estatal, con máis de 8.200 casos acumulados este ano, fronte aos 73 do ano pasado por estas datas.

E en Galicia? As cifras oficiais tamén mostran que a tosferina está a dispararse.  O ano empezou cuns 3 positivos á semana en Galicia, despois creceu a uns 10 e o último boletín son 36. Ese último boletín corresponde á semana 10 de 2024; a que terminou o 10/03/2024. Estamos na semana 14 e o lóxico é pensar, tras alerta lanzada polo SERGAS, que os casos semanais seguen en aumento.

Con todo, desde San Caetano lánzase unha mensaxe de tranquilidade. Un dos argumentos é que non é un problema só galego. "Non é exclusivo da comunidade e estase dando de forma xeneralizada noutros territorios”, sinala o SERGAS. As cifras do Instituto Carlos III referéndano, España empezou o ano cuns 100 casos á semana e na semana 10 eran xa máis de 1.200.

Así as cousas, a Dirección Xeral de Saúde Pública da Consellería de Sanidade explica que aumentou vixilancia epidemiolóxica pois  "existe unha maior circulación da bacteria causante (Bordetella pertussis). Con todo, a Xunta indica que non é algo excepcional, estamos “a retornar á situación prepandémica". A gráfica anual de tosferina a nivel de España mostra un descenso importante de positivos durante os anos do coronavirus, 2020 e 2021. Os 1.200 casos, aproximadamente, detectados en España nun trimestre non é algo excepcional tendo en conta que houbo anos antes da pandemia con máis de 9.000 positivos.

A tosferina non é grave na maioría dos adultos e os nenos. Si pode selo nunha proporción relevante de recentemente nados, que teñen o sistema inmunolóxico inmaturo.

O problema é que hai unha porcentaxe relevante de nais que non se vacina, a pesar de que a inmunización transmítese ao recentemente nacido antes do parto. O SERGAS di que o ano pasado vacinouse da tosferina o 86% en mulleres embarazadas, quedou por tanto un 14% sen vacinar.

As porcentaxes melloran, afortunadamente, noutros colectivos. A dose inicial, aos dous meses, puxéronlla a practicamente todos os bebés. Da de recordo, aos seis anos, está un 6% dos nenos sen vacinar. 
 

O SERGAS informa que a maioría dos casos detectados até agora son en escolares de entre 10 e 14 anos. A esas idades a tosferina pode ser moi molesta, pero o común é que se supere sen maiores consecuencias, sobre todo se está vacinado.

A Xunta argumenta que antes, os menores de 1 ano adoitaban ser o grupo con máis casos, pero agora representan menos do 5%. Isto implicaría, por exemplo, que neste ano Galicia detectou, aproximadamente, unha ducia de positivos en bebés.

Este grupo de idade, considerado o máis vulnerable, require unha vixilancia prioritaria, xa que é onde poden ocorrer as infeccións máis graves e complicadas, especialmente durante os primeiros meses. As vacinas da tosferina están incluídas de forma gratuíta no Calendario de Inmunización para Toda a Vida.

A importancia da vacinación contra a tose ferina foi salientada pola Dirección Xeral de Saúde Pública na súa nota de prensa de hoxe.  O calendario oficial préve dose aos 2, 4 e 11 meses (administradas como parte da vacina hexavalente) e un reforzo aos 6 anos (fornecido nunha vacina tripla). 

O consello para as embarazadas é vacinar a partir da semana 27. É importante  para protexer tanto á nai como aos bebés nos primeiros meses de vida.

Cales son os síntomas e o tratamento para a tose ferina?

A tose ferina, tamén chamada tose convulsiva, é unha infección respiratoria causada pola bacteria Bordetella pertussis. Afecto a persoas de todas as idades, pero é máis común e potencialmente letal nos lactantes menores de 6 meses. Os síntomas iniciais son similares aos dun arrefriado común, como moqueo ou conxestión nasal, febre leve e tose leve ocasional. Con todo, a tose pode durar semanas ou mesmo meses, e nas etapas posteriores, preséntanse episodios graves de tose paroxística, que poden terminar nunha inspiración prolongada aguda, producindo un son silbante. En bebés e nenos pequenos, a tose pode terminar cun "estertor", e os episodios poden levar ao vómito ou a unha breve perda do coñecemento.

O diagnóstico da tose ferina baséase nos síntomas e pode confirmar mediante probas de laboratorio, como cultivo de mostras nasofaríngeas, PCR e probas serolóxicas. O tratamento da tose ferina realízase con antibióticos macrólidos, como eritromicina, claritromicina e azitromicina. Os antibióticos poden axudar a aliviar os síntomas máis rapidamente se se administran a tempo e reducir a capacidade da persoa para diseminar a enfermidade a outras. 

En bebés menores de 18 meses, requírese unha supervisión constante, xa que a respiración pode deter temporalmente durante os ataques de tose. Os bebés con casos graves poden necesitar hospitalización e administración de osíxeno e líquidos por vía intravenosa.