A UE aproba a mina de litio de Doade, Ourense, como parte do seu plan de rearmamento

A Unión Europea puxo os seus ollos en Galicia para asegurar a subministración de litio, un mineral esencial para fabricar baterías e compoñentes de equipos tecnolóxicos militares. O proxecto Mina Doade, foi catalogado como Proxecto Estratéxico pola Comisión Europea segundo unha decisión publicada esta mañá. Con todo, a iniciativa, que promete emprego e crecemento económico, esperta receos entre ecoloxistas e veciños polo seu posible impacto no medio ambiente.

O proxecto Mina Doade, promovido por Recursos Minerais de Galicia, S.A., consiste na construción dunha mina subterránea e unha planta de tratamento de minerais na zona de Doade-Beariz, na provincia de Ourense.
 

A decisión da Comisión Europea chega tras un proceso que comezou en maio de 2024, cando se abriu unha convocatoria para identificar proxectos crave en materias primas críticas. Das 124 solicitudes recibidas desde distintos países, unhas 50 españolas,  Mina Doade é a única galega. 

Este recoñecemento, baseado no Regulamento (#UE) 2024/1252, busca reducir a dependencia da UE de potencias como China en materiais vitais para a transición verde. 

O litio é fundamental na tecnoloxía militar pola súa alta densidade enerxética e lixeireza. Emprégase en baterías para equipos portátiles (comunicacións, drons, submarinos silenciosos), sistemas de armas de enerxía dirixida (láseres), satélites e vehículos eléctricos, mellorando a mobilidade e eficiencia. Tamén é clave en baterías térmicas para mísiles, produción de tritio en armas nucleares, aliaxes liviás para blindaxes e vehículos, e no desenvolvemento de tecnoloxías innovadoras como baterías de estado sólido. A súa versatilidade faio indispensable para a enerxía, armamento avanzado e modernización militar.

Expertos externos avaliaron aspectos técnicos, financeiros e ambientais, dando o visto e prace a esta iniciativa liderada por Recursos Minerais de Galicia, filial do grupo SAMCA.

Que implica esta designación?

A designación como "proxecto estratéxico" facilita o acceso a financiamento e permisos para a Mina Doade, impulsando o seu desenvolvemento e contribuíndo a reducir a dependencia da UE de provedores externos de litio, un material esencial para a fabricación de baterías para vehículos eléctricos e outras tecnoloxías verdes.

O proxecto propón unha mina subterránea e unha planta para procesar minerais nunha zona que abarca municipios como A Lama, Cerdedo-Cotobade e Beariz. A explotación centrarase na pegmatita, unha roca rica en litio e feldespatos, destinada principalmente á industria cerámica e tecnolóxica. 

Cun investimento xa realizado de 10 millóns de euros e outros 120 millóns comprometidos, a empresa presentou recentemente a súa solicitude de explotación á Consellería de Economía, Emprego e Industria, acompañada de máis de 8.700 páxinas de estudos. 

A Xunta non tomou aínda unha decisión sobre o actual intento de apertura da mina, está á estudar. Con todo, a aposta de Bruxelas pola mina fai moito máis probable, case seguro si non hai sorpresas, que saia adiante. 

A Mina Doade operará a profundidades de entre 50 e 300 metros, ocupando só 13,62 hectáreas en superficie. Segundo a promotora, xerará 320 empregos directos e indirectos e aproveitará reservas de 17 millóns de toneladas durante 42 anos. A empresa promete un deseño con mínimo impacto ambiental: sen po, vibracións nin ruídos en superficie e cun consumo reducido de auga. A planta procesará unhas 500.000 toneladas de mineral ao ano, producindo concentrados de litio e outros materiais para a industria.
 

A pesar das garantías ofrecidas pola empresa, o proxecto xerou preocupación entre grupos ecoloxistas e veciños da zona. Temen posibles impactos negativos nos acuíferos e ríos próximos, así como o efecto das explosións subterráneas nas edificacións. 

Ecoloxistas en Acción manifestou a súa oposición ao proxecto, argumentando que non é necesario e podería ser inviable desde un punto de vista legal. Os ecoloxistas lembraron que en 2020 xa houbo un intento de abrir a mina pero que a Xunta informou desfavorablemente polo seu impacto ambiental.

Ecoloxistas advirten de problemas ambientais e sociais tras a decisión da Comisión Europea

Amigas da Terra, Ecoloxistas en Acción e SEO/BirdLifeSeo-Birdlife denuncian que se escolleron minas cun amplo historial de irregularidades e malas prácticas ambientais, como, din  son as das Cruces (Sevilla), La Parrilla (Cáceres) e Aguablanca (Badaxoz), e proxectos con ampla contestación social polos seus previsibles impactos en espazos protexidos como os das Navas (Cáceres), Doade (Ourense) e A Moto (Cidade Real). 

España foi o país europeo no que se presentaron máis proxectos de extracción (10). En opinión dos ambientalistas, isto confirma o papel de “zona de sacrificio” atribuído á península ibérica. España é, de feito, o país europeo con máis proxectos extractivos aos que se concedeu a categoría de estratéxicos (7 en total).

“Europa e España están a apostar pola minería sen antes fomentar realmente a reciclaxe nin reducir a demanda de minerais” lamentou Adriana Espinosa, responsable de recursos naturais de Amigas da Terra. “Calculamos que aplicando medidas de aforro e circularidade, os metais reciclados poderían cubrir o 67% da demanda de minerais até 2050”, conclúe. 

Amigas da Terra, Ecoloxistas en Acción e SEO/BirdLife demandan, con carácter inmediato, unha revisión dos proxectos estratéxicos seleccionados de forma que se garanta que non recibe esta cualificación ningún proxecto con malas prácticas ambientais e sociais.

Ademais, recalcan que é imprescindible un xiro de 180º nas políticas sobre materias primas minerais de forma que se priorice a redución da demanda e a reciclaxe de metais, e que se poña no centro da toma de decisións o benestar da poboación e a súa contorna.