Algoritmos e camiño de Santiago: a USC analiza a transformación dixital das peregrinacións

Así o demostra unha investigación da Universidade de Santiago de Compostela (#USC), realizada por Diego Allen-Perkins, profesor axudante doutor na Facultade de Filosofía. O seu estudo, titulado Entre sendas e algoritmos: autenticidade dixital e peregrinacións no Camiño 2.0, foi financiado pola Cátedra Institucional do Camiño de Santiago e das Peregrinacións, froito dun convenio coa Axencia de Turismo de Galicia e a Catedral de Santiago.

O traballo analiza desde unha perspectiva antropolóxica como a expansión tecnolóxica está a modificar a vivencia do Camiño. A través dunha combinación de etnografía dixital, entrevistas e observación participante, o investigador estudou como as plataformas, as guías en liña e as comunidades virtuais inflúen na forma de percorrer e narrar a experiencia peregrina.

Desta análise xorde o concepto de “liminalidad conectada”, que describe unha nova modalidade híbrida de tránsito na que os límites entre o físico e o virtual, a introspección e a comunicación dixital, se reconfiguran de maneira constante.

Como complemento á investigación, a Cátedra editou a guía A autenticidade dixital no Camiño. Guía didáctica para peregrinos e peregrinas, distribuída entre as asociacións xacobeas. Este material inclúe fragmentos de conversacións, notas de campo e escenas analíticas que ilustran un fenómeno emerxente: o do Camiño dixital, onde os carreiros e as pantallas entrelázanse, segundo explica o investigador.

O obxectivo desta publicación é convidar aos camiñantes a reflexionar sobre o uso da tecnoloxía durante a peregrinación, propondo un equilibrio entre conexión e desconexión. Nos últimos anos, especialmente durante as edicións do Xacobeo, o aumento das aplicacións de planificación, os grupos en redes sociais e a difusión de experiencias en liña revelaron unha nova cultura dixital ao redor do Camiño.

Mentres algúns expertos destacan o valor destas ferramentas para documentar e compartir a experiencia, outros sectores advirten do risco de diluír o sentido introspectivo e espiritual da ruta nunha simple recreación dixital.

Investigación galega con proxección internacional

Diego Allen-Perkins, membro do grupo de investigación de Antropoloxía da USC, é doutor en Antropoloxía Social pola UNED e licenciado en Enxeñaría Química pola Universidade Politécnica de Madrid. Está especializado en antropoloxía dixital, estudos sobre algoritmos e mediación sociotécnica, cunha traxectoria investigadora que abarca proxectos nacionais e internacionais entre España e Ecuador.

Nos últimos anos publicou artigos sobre plataformas dixitais, ecosistemas algorítmicos e intelixencia artificial en editoriais como Springer, Edward Elgar e McGraw-Hill, ademais de participar en máis dunha trintena de congresos especializados. Tamén forma parte da Rede Española de Filosofía da IA (ReFIA) e da International Commission on the Anthropology of Food and Nutrition (ICAF).

O seu labor docente céntrase na antropoloxía social e as metodoloxías cualitativas, e colaborou na avaliación cualitativa de políticas públicas, como o Plan de Inclusión Social de Estremadura. En Galicia, integra a xunta directiva da Asociación Galega de Antropoloxía (AGANTRO).