Celebrando 40 anos de Estatuto de Autonomía entre as reivindicacións para actualizalo e a vertixe ao cambio

O principal partido de Galicia, o PPdeG, non mostra especial apetito de lanzarse a unha reforma da norma

A curto prazo, só unha eventual reforma do Estatut catalán pode provocar un efecto en cadea que leve a Feijóo a reformularse a súa aposta conservadora

Desde a oposición, tanto o Bloque como os socialistas levan tempo reclamando profundar na autonomía do país

Os presidentes da Xunta e do Parlamento cos directores dalgúns medios de Galicia 

O Parlamento galego ha acollido este luns unha xornada conmemorativa dos 40 anos de anos de promulgación do Estatuto de Autonomía de Galicia na que foron protagonistas tanto a análise desde un punto de vista xurídico e da prensa da carta estatutaria autonómica, como o debate político sobre a súa reforma --que a oposición urxe e o presidente galego, Alberto Núñez Feijóo, arrefriou--.

De feito, mentres que a xornada conmemorativa discorría e dúas mesas con académicos e representantes de medios de comunicación lembraban as orixes do Estatuto, BNG e PSdeG insistían na súa reforma desde as súas roldas de prensa. E cos seus líderes, Ana Pontón (BNG) e Gonzalo Caballero (PSdeG) en clausúraa, Feijóo encargouse de ratificar o freo a calquera expectativa, aínda que o PPdeG xa avanzara o seu rexeitamento por non velo unha prioridade nun contexto de pandemia.

 "Hai que ser extremadamente coidadosos á hora de derrogar, aínda que sexa parcialmente, o que funciona e suscita un acordo xeneralizado na inmensa maioría da poboación", sentenciou Feijóo, antes de tirar do exemplo catalán: "Non debemos esquecer que ese proceso que some na incerteza a unha das comunidades que outrora foi a vangarda de España, iníciase cunha reforma estatutaria precipitada e frustrante".

"Hai que ser extremadamente coidadosos á hora de derrogar, aínda que sexa parcialmente, o que funciona e suscita un acordo xeneralizado na inmensa maioría da poboación"

Ao tempo, o presidente galego ha volto a reivindicar, como é habitual nas súas intervencións, o Estado das Autonomías e a saúde do autogoberno galego, que definiu como "a historia dun éxito".

Pero a saúde do autogoberno galego e o papel do Estatuto, así como outras cuestións como a abstención que marcou o referendo de 1980, foi sometido a análise desde primeira hora no Pazo do Hórreo, onde, tras unha inauguración na que interviñeron o xefe do Lexislativo autonómico, Miguel Santalices, e o presidente do Tribunal Constitucional (TC), Juan José González Rivas, tres académicos sentaron nunha mesa de debate para iso.

MARXE DE DESENVOLVEMENTO DO MARCO ESTATUTARIO
Moderados pola delegada de Europa Press en Galicia, Rita Penedo, a "visión académica" da xornada expuxérona a profesora de Dereito Constitucional da Facultade de Dereito da Universidade da Coruña, o catedrático de Dereito Constitucional na Facultade de Dereito da USC Roberto Blanco Valdés e a decana da facultade compostelá, Ana Gude, quen fixo un repaso histórico profuso polas distintas etapas da historia autonómica.

Tamén a súa compañeira da Universidade coruñesa profundou no repaso histórico e detívose na "reforma errada" do Estatuto que marcou a VII Lexislatura, na que coa coalición de PSdeG e BNG á fronte da Xunta (nun goberno dirixido polo socialista Emilio Pérez Touriño) tentouse por última vez abrir impulsar unha modificación do texto.

En todo caso, Sonia García, quen tamén reflexionado sobre o termo "xurídico constitucional" nación e nacionalidade histórica, mostrouse convencida que, aínda que algunhas posturas do Estatuto poden "estar superadas" a día de hoxe, o marco estatutario galego "non está esgotado". "Hai que seguir traballando para reforzar o autogoberno co presente Estatuto", aseverou.

Pola súa banda, Blanco Valdés, reivindicou a saúde do autogoberno e os seus logros expresados a través do Lexislativo fronte á visión do "Parlamentiño de papel" como expresión dun marco "de segunda" que deixaba á Comunidade lonxe de Cataluña ou País Vasco. En fronte, o académico reivindicou a "amplísima capacidade de autogoberno" de Galicia, e as "plenas competencias" do seu Parlamento e Goberno.

O PAPEL DOS MEDIOS
Tras os académicos, a xornada continuou cunha mesa moderada por a delegada de EFE en Galicia, Ana Martínez, na que tanto o director de 'A Rexión', Xosé Pastoriza, incidiu na análise histórica da prensa e da opinión nas orixes do texto estatutario.

Tamén o fixo Xosé Luís Vilela, director de 'La Voz de Galicia', apoiado con exemplares da época do xornal que dirixe e quen lembrou o papel da prensa nos previos da aprobación do Estatuto ou o debate sobre a rebaixa da expectativas autonomistas de Galicia e a 'aldraxe'.

Partidario de non caer "na melancolía ou a nostalxia", o director de 'Faro de Vigo', Rogelio Garrido, reivindicou o papel dos medios de comunicación á hora de "fomentar o diálogo e o debate", así como varias das súas obrigacións: informar con honestidade, defender os intereses xerais, e dar contexto, así como espazo "a quen pensa de forma diferente".

O director de 'O Progreso', Alfonso Riveiro, destacou que todos os xornais contribuíron "desde distintas perspectivas" á conformación do Estatuto, aínda que rememorou o que puido fallar dada a abstención do referendo. Co foco no hoxe e na prensa, botou en falta "un maior compromiso" por parte "de todos" co idioma galego.

Pola súa banda, ademais da análise histórica e do papel do seu xornal, o director de 'El Correo Gallego', José Manuel Rey Novoa, fixo unha reflexión sobre o contexto da aprobación do Estatuto e proclamou que "nunca tiveron os xornais tanta opción de xerar opinión".

E finalmente, Manuel Ferreiro, director de 'El Ideal Gallego', quedouse co "lado positivo" de que "a día de hoxe non hai que explicarlle a ninguén o que é a autonomía". Fronte ás "fake news", aproveitou para lembrar que todos os xornais representados na xornada ten "máis de cen anos" e situou á prensa como "única certeza fronte á desinformación".

DO PACTO Á GALICIA "EXEMPLAR"
Antes das mesas de debate, durante a inauguración, o presidente do Tribunal Constitucional (TC), Juan José González Rivas, con raíces en Xunqueira de Espadanedo (Ourense), reivindicou este luns a política das "solucións consensuadas" e do "pacto", como motores de orixe da Constitución e do Estatuto, á vez que erixiu a Galicia nunha "comunidade exemplar".

Tamén recoñeceu aos mandatarios que dirixiron a Xunta en período autonómico. Así, puxo en valor o papel de Gerardo Fernández Albor como impulsor do "desenvolvemento fundamental da autonomía", algunhas iniciativas "enriquecedoras" do socialista Fernando González Laxe, así como a figura de Manuel Fraga, relatora da Constitución e tamén protagonista no "desenvolvemento histórico" de Galicia.

Ao devandito desenvolvemento non foi "alleo", engadiu, o período do socialista Emilio Pérez Touriño á fronte da coalición de PSdeG e BNG que dirixiu Galicia entre 2005 e 2009. "E Feijóo deunos unha última maioritaria opción ao pobo de Galicia nas últimas eleccións facilitando a estabilidade e a pervivencia da ordenación na Comunidade", recalcou.

"LEALDADE CONSTITUCIONAL"
E o xefe do Lexislativo, Miguel Santalices, reivindicou a "lealdade institucional e constitucional" da Cámara autonómica e a súa toma de decisións que sempre estarán xuridicamente "avaladas".

"Autonomía política, por suposto, pero lealdade institucional e constitucional, tamén", aseverou, antes de reiterar que na Cámara galega "non se tomará ningunha decisión sen o debido respaldo dos servizos xurídicos". Agregou que "nada nin ninguén ten cabida fóra do ordenamento xurídico" e congratulouse de que en Galicia non se rexistren actitudes como as presentes "noutras latitudes".

"O 'sentidiño', o rigor e a lealdade institucional presidiron e presiden a acción dos servidores públicos, dun e doutro signo, que se foron sucedendo ao longo destes corenta anos no exercicio do autogoberno", recalcou.