Cando escribo esta liñas, vexo as imaxes de televisión que nos ensinan á Notaria Maior do Reino e Ministra de Xustiza entrando na Basílica do Valle dos Caídos para participar e dar fe de que se inicia o proceso de exhumación dos restos do Xeral Franco da súa tumba en lugar sacro con custodia concedida aos Benedictinos, para a continuación ser trasladados ao cemiterio de Mingorrubio no Pardo, para ser colocados na nova tumba, moitos desexamos que definitiva, á beira da súa esposa Dona Carmen Polo e Martínez Valdés como era, din algúns historiadores, o seu desexo final.

Valle dos caidos

Se lles describo as circunstancias do "historical tempore" é para recoñecerlles, a quen teña a amabilidade de ler este artigo, que ata que non o vin cos meus propios ollos, non me crin que un Goberno da España democrática decidise algún día sacar os restos dun Ditador, comparable a Hitler ou Mussolini, da cripta na que lle colocaron os seus seguidores e amigos coa bendición dunha Igrexa que, en vida, recibiuno baixo palio nos seus lugares máis emblemáticos, pero que agora, ao cabo, pecha a historia destes e outros desdichados feitos do pasado, cunha discreción vaticana absoluta, para desespero e cabreo da familia Franco. Imos, por traducir á linguaxe do día a día como ao apóstolo Tomás: Se non o vexo, non mo creo.

A saída de Franco do seu lugar de culto non debe ser o final de nada, senón o principio dun tempo de reconciliación total, que xa buscaron con afán as dúas Españas cando na Transición pasaron páxina e decidiron vivir en Democracia. Como aquel acto de xenerosidade xeracional, non soubo pechar as feridas abertas nas fosas comúns, temos agora a obrigación ineludible de acabar a tarefa con dignidade e eficiencia para que neste país ningún español durma na soidade indigna dunha cuneta ou nunha fosa común de Deus sabe onde. Custará traballo e paciencia, pero a recompensa será, para os que agora vivimos e os nosos fillos, moi xenerosa e motivante: culminar un acto de xustiza.

A continuación, por fin!, xa poderemos colocarlle ao relato a única palabra que fai posible a reconciliación entre cidadáns iguais e libres nun Estado democrático, e deixar que a historia poña a cada cal no seu sitio sen desquites posibles: Amén.