Galicia suma nunha semana tantos casos de tosferina como na metade do ano pasado

A Consellería de Sanidade confirmou o domingo que o aumento dos casos de tose ferina non é algo exclusivo da área sanitaria de Ferrol, onde se detectaron varios brotes en colexios. Como era de esperar, están a notificarse máis casos dos habituais en toda Galicia.

A estatística a nivel estatal mostra que esta enfermidade bacteriana ten unha incidencia moi variable. Houbo anos con menos 200 casos e outros con case 10.000.  Iso si, os números de 2020 e 2021 hai que collelos con pinzas debido aos illamentos pola pandemia da covid.

No último informe do Instituto Carlos III, o ente estatal que vixía as enfermidades contaxiosas de obrigatoria declaración como a tose ferina, indica que se rexistraron 1.077 casos en toda España, aínda que 10 en Galicia. A nivel estatal, entre as enfermidades contaxiosas, só a gripe foi máis frecuente nese período. 

É unha incidencia moi superior á habitual, tanto a nivel de España como de Galicai. De feito, o Estado ten un índice epidémico de 153. Xa a partir de 1,25 o Carlos III considera unha incidencia alta.

Tamén hai unha incidencia alta en Galicia? Si, polo menos comparada coa do ano pasado. En 2023, houbo 21 casos en todo o ano e na última semana examinada polo Carlos III contabilizáronse case a metade, 10. As noticias de brotes en Ferrol empezaron a xurdir a semana pasada, así que é probable que o índice de incidencia continúe crecendo nos próximos informes do Carlos III.

Afortunadamente para a maioría das persoas a tosferina cursa como unha enfermidade leve. O máximo número de mortes que houbo en España desde 2005 foron 8, o que equivale a 0,17 falecementos por millón de habitantes. 

Agora ben, a tosferina pode ter complicacións graves e mesmo mortais para os bebés especialmente aqueles menores de seis meses. 

As mulleres embarazadas tamén son outro grupo de especial risco, pero hai anos que o SERGAS inclúe a vacinación ás embarazadas na semana 32. Esta inmunización axuda ademais a que o bebé teña protección a curto prazo, aínda que aos dous meses está indicada unha vacina da tosferina para os recentemente nado. 

Por iso é polo que nais e pais de Galicia presten máis atención da normal aos seus fillos estes días cada vez que os escoitan toser.  Ademais desta tose persistente, que outros síntomas ten a tosferina e que se pode facer para previr a súa transmisión?

Tosferina, síntomas e tratamento

A tosferina, tamén coñecida como tose convulsiva, é unha enfermidade bacteriana altamente contaxiosa causada por Bordetella pertussis. É unha bacteria exclusivamente humana, que se transmite por un contacto estreito coa persoa infectada.

O SERGAS recomenda que os casos confirmados ou sospeitosos de tosferina deben ser tratados con antibióticos o máis pronto posible. Ademais, recoméndase que os nenos sexan excluídos de centros escolares e gardarías durante polo menos 5 días a partir do inicio do tratamento. Esta medida tamén se aplica aos casos que traballen nestes centros, por exemplo profesores ou coidadores.

Os seus síntomas poden variar dependendo da etapa da enfermidade, pero os síntomas típicos inclúen a fase catarral, que pode durar unha ou dúas semanas e caracterízase por síntomas similares aos do arrefriado común, como conxestión nasal, estornudos, febre leve e tose leve. 

Logo segue a fase paroxística, na que a tose se volve máis intensa e frecuente, a miúdo con ataques de tose violentos que poden durar varias semanas. Esta etapa pode ser tan severa que pode levar a vómitos, dificultade para respirar, fatiga extrema e mesmo desmaios. A tose pode ser seguida por unha inhalación profunda e ruidosa que soa como un "asubío" ou un "berro" (o "galo"). Finalmente, na fase de convalecencia, a tose comeza a diminuír gradualmente, pero pode persistir durante varias semanas máis.

A tosferina pode ser especialmente grave en bebés e nenos pequenos, e nalgúns casos pode resultar en complicacións graves, como pneumonía, convulsións, dano cerebral e mesmo a morte.

Para previr a transmisión da tosferina, é importante seguir estas medidas:

• A vacinación é a medida máis efectiva para previr a tosferina. A vacina DTaP adminístrase en varias doses durante a infancia, e recoméndase unha dose de reforzo (a vacina Tdap) na adolescencia ou a idade adulta. Ademais, as mulleres embarazadas deben recibir unha dose de Tdap durante cada embarazo, preferiblemente entre as semanas 27 e 36 de xestación, para protexer tanto á nai como ao recentemente nado.Esta vacina protexe fronte á difteria, o tétanos e a tosferina.
• Ademais, practicar boas prácticas de hixiene, como lavar as mans con frecuencia con auga e xabón, especialmente despois de toser, estornudar ou estar en contacto con persoas enfermas, pode axudar a previr a propagación da bacteria. Evitar o contacto próximo con persoas enfermas e practicar unha boa etiqueta respiratorio tamén son importantes para reducir o risco de contaxio.
• É fundamental que os pais e coidadores estean ao tanto dos síntomas da tosferina e busquen atención médica si sospeitan que o seu fillo pode estar infectado, especialmente porque os bebés e os nenos pequenos son máis vulnerables ás complicacións desta enfermidade.