Máis de 100.000 fogares galegos quedarán incomunicados co peche da liña de cobre de Telefónica

O peche paulatino anunciado por Telefónica das 8.526 centrais de cobre que hai en España, que se intensificará este mes coincidindo co centenario da compañía e completarase previsiblemente en maio do ano próximo, deixará sen servizo de liña fixa e ADSL a máis de 100.000 fogares galegos.

Iso é o que se desprende dos datos publicados en marzo pola Comisión Nacional dos Mercados e a Competencia (CNMC) e o Instituto Nacional de Estatística (#INE), que fixan en 104.100 o número de familias que contan en Galicia actualmente con servizos contratados de cobre e que quedarán en risco de illamento ao longo dos próximos meses no caso de non completar a migración a fibra óptica.

Telefónica puxo en marcha o proceso progresivo de peche da súa rede de cobre no ano 2014, cesando o uso dos accesos nas centrais de Torrelodones (Madrid) e San Cugat do Vallés (Barcelona), pondo data límite ao funcionamento do resto de centrais e anunciando o despregamento dunha rede de fibra óptica (FTTH) chamada a dar cobertura en dez anos a todo o territorio nacional.

A multinacional das telecomunicacións, que o próximo 19 de abril cumprirá 100 anos de historia, estableceu de maneira simbólica o seu centenario como data límite para a migración dos seus clientes comerciantes polo miúdo de cobre, inaugurando así a recta final dun proceso de apagamento completo que a compañía espera culminar antes do 27 de maio de 2025.

O peche, previsto para este ano, das máis de 600 centrais de cobre que continúan funcionando en Galicia podería afectar á conectividad --ben a través da liña de teléfono fixo ou ben a través da conexión ADSL a internet-- de 39.400 fogares na provincia da Coruña, 16.600 en Lugo, 16.300 en Ourense e 31.800 en Pontevedra.

"Se tes contratado un produto de cobre con calquera operador e o teu fogar está baixo o paraugas dunha das centrais afectadas polo peche, terás que cambiarche a unha oferta alternativa, seguramente con fibra ou radio. A túa nova instalación será totalmente gratuíta e ademais poderás conservar o teu número de teléfono actual", explican a Europa Press desde a CNMC, o organismo encargado de regular os procedementos para garantir que os operadores poidan ofrecer un servizo alternativo aos seus clientes ante o peche dos servizos de cobre.

FIBRA PARA CASE TODOS
Aínda que o obxectivo que persegue Telefónica co peche da rede de cobre é lograr, afirman desde a compañía, a "cobertura total" do territorio a través do seu despregamento de fibra óptica, que proporciona maiores prestacións, consome 18 veces menos e reduce o impacto ambiental, a cobertura FTTH --do inglés 'Fiber To The Home'-- dista aínda de ser, especialmente nalgúns municipios rurais de Galicia, unha realidade ao alcance de todos.

Segundo os últimos datos dispoñibles publicados polo Ministerio para a Transformación Dixital e da Función Pública, datados en xuño de 2022, existían en Galicia 388.095 vivendas sen conexión mediante fibra óptica e cunha conexión a internet inferior aos 100 Gbps de velocidade. Dito doutra forma: só o 63% dos fogares da provincia de Lugo, o 72% dos de Ourense, o 81% dos de Pontevedra e o 83% dos da Coruña contaban cunha cobertura de fibra axeitada.

A situación, a pesar de que non existen datos actualizados para corroboralo, cambiou bastante desde entón. Operadores como 'Adamo', que ofrece servizos de fibra óptica en zonas rurais, principalmente da provincia de Lugo; ou compañías como 'Rede Aberta', especializada na instalación de unidades inmobiliarias de fibra ultrarrápida con presenza en 105 municipios galegos, maioritariamente nas provincias da Coruña e Pontevedra; redobraron os seus esforzos para achegar a fibra aos núcleos rurais.

O despregamento da rede de fibra está a ser financiado en todo o territorio a través do programa UNICO-Banda Ancha do Estado con fondos europeos do Plan de Recuperación. Un modelo de colaboración público-privado no que as comunidades autónomas, explican desde a Axencia para a Modernización Tecnolóxica de Galicia (Amtega), "non teñen ningunha competencia".

"O despregamento de telecomunicacións é unha competencia estatal e as obras están a acometelas as operadoras. O programa UNICO do Goberno é a través do cal se está facendo todo o despregamento", precisan fontes da AMTEGA.

RADIO ENLACE, UN SALVAVIDAS RURAL
Ante o inminente fin da era de cobre a fibra óptica perfílase como a única opción posible, pero o risco de desconexión segue existindo en moitos núcleos rurais de Galicia, afectados pola dispersión territorial, o envellecemento da poboación, o illamento xeográfico e o rigor dunha orografía que encarece o despregamento de fibra óptica. É en moitos destes casos onde o radio enlace ou a conexión por radio impúxose como a mellor alternativa.

En Penarrubia, un pequeno núcleo situado a pouco máis de seis quilómetros da muralla de Lugo e pertencente a este termo municipal, non existe cobertura de fibra óptica. "Aquí temos internet por radio. Temos un módem que vai cun cartón de móbil dentro. É a única opción que nos deron", asegura Antía, residente nesta aldea situada a apenas cinco minutos en coche da capital.

Para Manuel, veciño da aldea de Vilasante, no arrabalde de Sarria --outro dos 45 municipios lucenses con fogares en risco de illamento polo peche da rede de cobre, segundo os datos recompilados polo provedor 'Adamo'-- a conexión por radio constitúe tamén a única vía para manter conectado. "Aquí arriba hai unha antena que conecta directamente co router. Non será como a fibra pero a internet vai rápido. É unha solución moi boa. Agora teño 4G pero hai casas ás que xa está a chegar o 5G", explica.

As conexións a internet por radio enlace WiFi, que levan a cabo mediante ondas de radio que facilitan a transferencia de información entre diferentes puntos, son de fácil instalación e proporcionan cobertura a zonas onde é difícil dar servizo con outras tecnoloxías.

"ESTABAN PREOCUPADOS POR PERDER O TELÉFONO FIXO"
Aínda que son aínda moitos os habitantes de zonas rurais que deberán dar présa para migrar canto antes á fibra óptica e evitar así quedar desconectados, existen concellos en que a cobertura de fibra abarca xa todo o municipio. É o caso de Outeiro de Rei, cuxos 5.300 habitantes contan, desde finais de 2022, con rede de fibra óptica despregada nas 27 parroquias.

"Ao ter moitos núcleos e moi dispersos tivemos que facer un investimento para colocar 600 postes de madeira e así logramos que nos despregasen a fibra óptica. Están interconectadas todas as liñas eléctricas así que todo o que ten electricidade, ten a posibilidade de conectar á fibra", explica respecto diso, en declaracións a Europa Press, o alcalde do municipio, o popular José Pardo.

Para o rexedor, que cualifica o esforzo realizado como un investimento nun "servizo imprescindible de face ao futuro", a cobertura de fibra óptica non só permitirá "teletrabajar e estudar aos máis novos" ou "acceder a internet aos que teñen unha granxa" senón protexer a "a poboación que é máis vulnerable". "Algunhas persoas maiores que teñen teleasistencia estaban preocupadas por perder o teléfono fixo, así que demos instrucións aos nosos servizos sociais para que lles axuden a tramitar o alta da liña e calquera outra cousa que necesiten", finaliza José Pardo.