Tariku Novales, o home máis rápido de España: "En París estarei para pelexar e dar un susto aos favoritos"

Primeiro de todo felicidades polo teu aniversario, que sei que foi hai uns días. 

Si, o 8 de marzo! Moitas grazas.

O primeiro que me gusta preguntar aos deportistas de camiño a unhas Olimpíadas: Cal é o teu primeiro recordo dunhas olimpíadas?

O primeiro que manteño é Pekin 2008. De Atenas non teño moitos recordos, pero foron uns meses moi movidos para min. 
 

Vendo a Bolt entón?

Sempre tirei máis para fondo. Xa entón chamábame a atención e quedábanme gravadas as xestas dos fondistas. Era ao que me quería dedicar e xa o vía vir. 
 

Está claro que o tiveches claro moi pronto. Agora no atletismo entramos na etapa decisiva da tempada, e ti falo cunha marca de España debaixo do brazo. Como che atopas? Como che ves para esta recta final?

Quedan uns cinco meses e acabo de iniciar a primeira fase desa preparación para o maratón dos Xogos. Estou agora no Centro de Alto Rendemento de Sierra Nevada, facendo a primeira estancia en altitude, a máis de 2.000 metros sobre o nivel do mar, facendo moito traballo de forza, empezando a acumular e tratando de evitar lesións e ter o corpo preparado para os dous últimos meses, que será cando metamos máis intensidade e máis quilometraxe. Será entón cando me enfoque en chegar no nivel máis alto de face a París. 

Os ciclos olímpicos teñen moitas etapas, pero no teu caso é mesmo máis complicado porque non levas tanto no maratón. No teu caso, como che estás adaptando a este reto? 

Véxome ben. Estou en progresión e non póñome ningún tipo de presión. Estou a gozar moito do proceso, do meu cambio a esta distancia, aínda que tiven a sorte de encaixar moi ben desde o principio. No que estou é nunha situación moi boa, na que vou un pouco de novato, porque son novel nesta distancia, pero cunha ilusión enorme de poder facelo o mellor posible e crecer na proba e facer uns moi bos Xogos que me abran as portas a preparar os seguintes, con máis ambición se iso é posible. 
 

O 2023 arrincáchelo cun edema óseo e acabáchelo sendo o home máis rápido de España. A túa progresión non deixa lugar a dúbidas, non se che pode pór teito, aínda que a pandemia puido cortar sensiblemente a túa progresión. Hoxe poderiamos estar a falar dun Tariku moito mellor se cabe... 

Todos somos froito das circunstancias, dos momentos bos e malos. Ao final o importante é que todo che achegue para seguir crecendo e mellorando. No meu caso foi así e agora estou nunha situación idílica. Tras a pandemia arrastrei uns meses ou uns anos complexos, ata que por fin me puiden asentar nunha distancia nova pero nun nivel alto e agora no meu mellor momento da miña carreira deportiva, que aínda que son moza empecei fai moito e xa teño un percorrido longo.
 

42 quilómetros pesan nas pernas, pero tamén na cabeza. É moito tempo contigo mesmo e pode dar para moito. Seguro que son moitas ideas as que se che pasan pola cabeza. É moi difícil domar o plano mental?

Tes que estar pendente de tantas variables, ter tantas cousas baixo control que mesmo obrigas a cabeza a estar ocupada noutras cousas. Especialmente na primeira metade, un tramo que tentas facer da maneira máis relaxada posible aínda que te atopes centrado en todo o proceso: a zancada, o ritmo, a respiración, o pulso… Son tantas cousas que podería falar unha hora. Pero na primeira parte é importante incluso distraerche co que che rodea, co público, coa xente, con pensamentos positivos porque na última parte hai que ser moi forte mentalmente e fai falta estar moi concentrado para afrontar os momentos máis complicados da carreira.

"Todos somos froito das circunstancias, dos momentos bos e malos. Ao final o importante é que todo che achegue para seguir crecendo e mellorando. No meu caso foi así e agora estou nunha situación idílica"

“NO ATLETISMO GALEGO APOIÁMONOS Os UNS NOS OUTROS”

Vivimos un momento inmellorable para o atletismo galego, con moitísimos atletas de primeiro nivel. Penso en ti, en Adrián Ben, en Ana Peleteiro, en Susana Rodríguez… Cal pode ser o segredo para este éxito?

Creo que o segredo é que, principalmente, cadramos nunha mesma xeración promesas e outros que xa está a cumprir como os que citaches. Cada un individualmente, porque así é este deporte, fomos tirando cara a adiante, sendo ambiciosos, concienzudos, e cada vez que temos a oportunidade de vernos apoiámonos os uns nos outros para lograr os mellores resultados porque entendemos que o éxito dun é o de todos, que é o baluarte máis valioso que temos como atletas identificados coa terra galega. 

No entanto, hai uns días falando con Desirée Vila dicíame que a ela sorpréndelle que teñamos tan bos deportistas cando os medios aquí non son os mellores. Nin as infraestruturas son axeitadas nin o clima acompaña para adestrar. Coincides? 

Se te fixas moitos nos movemos de Galicia buscando as mellores oportunidades, mellor clima, mellor nivel de instalacións ou de grupos de adestramento. Ao final entendo isto como parte da procura da excelencia. Non tes que criarche no sitio ideal para o desenvolvemento do teu potencial deportivo, pero é certo que en Galicia pode ser máis complicado ou non contar coas instalacións idóneas para o alto nivel. Pero non creo que iso teña que ser un impedimento, cada un debe buscar o seu camiño, atopalo e facer o posible para chegar o máis alto posible.
 

Es de orixe etiope, un país que deu e segue dando grandísimos fondistas. Si a un físico privilexiado como o teu engadimos a técnica europea, podemos esperar grandes cousas.

Uf! Creo que no atletismo non hai tanta diferenza entre unha técnica ou un sistema de adestramentos. Eu entendo o atletismo, e máis concretamente o maratón, desde a individualización. Creo que cada atleta ten os seus proles e contras, as súas cousas a mellorar e debe buscar o seu propio sistema. Creo que hoxe a miña forma de adestrar maratón non se parece á dos demais corredores. Non creo que coincida nin na metade das cousas o meu sistema de adestramento, que aínda está en fase de creación. 
 

Insisto nesa individualización, esa procura da mellor maneira de preparar e entender o adestramento para aplicalo, sen basear en técnicas europeas, africanas ou asiáticas. Cada individuo é diferente con independencia da súa orixe. Tiven a ocasión de adestrar en Etiopía. Aprendín cousas e apliqueinas ao meu sistema, pero nin unha cuarta parte. Tento buscar o meu propio camiño, a mellor maneira para min e tentar que saian froitos dese traballo.
 

Ao principio feliciteiche polo teu aniversario, pero nalgunha ocasión dixeches que non coñeces a túa data de nacemento con exactitude, algo que ocorre con moitos deportistas africanos. Sabemos que ao redor disto houbo moito sensacionalismo e non pretendo darlle máis bombo, pero si me interesa saber se iso pode ser unha dificultade, sobre todo a efectos burocráticos, co Comité Olímpico. 

Non, porque ao final temos que pensar que isto ocorre en moitos países. O problema é que nalgúns deportes búscase pór mesmo menos idade para que os atletas destaquen e consigan máis oportunidades. No meu caso non é o mesmo, porque a miña idade se puxo aquí cando fun adoptado, polo que a marxe de erro coa miña data de nacemento é duns meses, non de anos. 
 

A MORTE DE KIPTUM E O RETO DE BAIXAR DAS DÚAS HORAS

A gran ausencia para París vai ser a do falecido Kelvin Kiptum, o home coa marca do mundo de maratón. Para ti, como fondista, imaxino que sería un referente.

O certo é que foi un shock. Era, se me apuras, tan novato como eu. Realmente o que fixo desde o primeiro momento foi pór pé e medio na historia do deporte, empezando a escribir un novo capítulo con letras douradas e facendo animaladas nunca antes vistas, cunha facilidade e un estilo completamente novo. Cando souben o sucedido non mo podía crer, quería pensar que era unha inocentada. Pero cando confírmanche a noticia... é un golpe tremendo. Non sei si era un referente, porque era igual de mozo, pero si unha persoa á que admirar e como afeccionado estaba expectante á súa seguinte carreira, en Róterdan. Nese maratón, probablemente, ía ser o primeiro en baixar das 2 horas.

Kiptum deixou o crono en 2 horas 35 segundos. Estaba chamado a ser o home que rebaixase as 2 horas. Ves preto esa proeza? Pode ser en París onde vexamos algo así?

Non, non, non! O único que tiña esa capacidade era el. Sen Kiptum xa non o vexo tan claro. Seguramente pode aparecer algún atleta nos próximos anos, poida que cinco ou dez, con esa capacidade. Pero el estaba cinco chanzos por encima dos demais. Hoxe non hai ninguén con ese nivel para rebaixar o crono. Se cadra equivócome, pero non o vexo posible. Só víao a el e tiña a certeza de que o faría no próxima maratón.

E facelo en París? Imposible. Non creo que se faga por baixo das 2 horas e 8 ou 10 minutos. Falamos dun circuíto cunha parte duns 20 quilómetros cunhas costas e desniveis tremendos.
 

E, neste obxectivo, que peso poden ter as zapatillas? Certo é que non corren soas, pero nos últimos anos estamos a ver como avanza a tecnoloxía neste campo e parece que poden ser un factor determinante…

Si, pero moito menos do que a xente cree. Teñen unha maior importancia a fase de adestramento, onde acumulas moito máis e darlle moita máis cana ao corpo sen que sufra tanto. No maratón nótase unha diferenza con respecto ás zapatillas anteriores, pero o rendemento responde o traballo feito anteriormente. 
 

Se collemos o teu mellor tempo e vemos os rexistros dos medallistas doutros anos hai opcións ás medallas. A competencia é moi alta, pero, quen cres que poden ser os grandes rivais? Kipchoge volve ser o coco?

Ao final con esta marca podes ter opcións a dar un susto a algún, pero penso que sigo estando un pouco por baixo do nivel de medallista. Cando un atleta fai marca persoal, como ocorreu en Valencia, ponse todo a disposición do atleta, con lebres e demais, para tratar de mellorar ese resultado. En París non haberá nada diso, o obxectivo de todos será correr da forma máis táctica posible, lendo a carreira da mellor maneira e tratando de afinar todo para lograr o mellor posto. Pódese gañar un ouro con 2 horas e 2 minutos ou con 2 horas e 15 minutos se no principio ninguén se atreve a tirar da carreira.

En Valencia tamén fallaron as lebres. Ir de tapado pode ser mesmo beneficioso. 

Ata que non chegue a esa fase final da preparación non terei claro o obxectivo. Pero vou con ambición, ilusión, e non serei das primeiras espadas na liña de saída, pero estarei para pelexar e dar un susto aos favoritos e alcanzar un posto relevante. 

"O maratón en París non creo que se faga por baixo das 2 horas e 8 ou 10 minutos"

A marca de España tamén pode abrirche as portas de patrocinadores. Esa notoriedade é a que falta moitas veces en deportes minoritarios, con tantos deportistas custeando os seus adestramentos e desprazamentos porque non reciben a atención nin as axudas doutros deportes máis mediáticos. Con todo, en París parece que vos imos a esixir a todos unha medalla. Percibes esa desigualdade? Ti mesmo denunciaches en varias ocasións o sistema de bolsas, a pesar de ser un deportista de elite. 

O atletismo son moitos deportes nunha categoría. Pór o mesmo criterio de esixencia para un maratón, onde tes unha opción ao ano de ser internacional polas esixencias da propia proba, resulta máis complicado que a un corredor de 100 metros que pode ser internacional varias veces ao ano e lograr os puntos necesarios para acceder a esas bolsas.
 

Eu, máis que de bolsas, sempre falei na miña protesta na axuda á preparación, para custear viaxes, concentracións e demais para que este adestramento non saia en negativo. Agora mesmo a nivel de patrocinadores sempre estiven moi agradecido e moi bo tratado por Adidas e grazas a eles pode facer esa marca de España e estas preparacións en altitude porque conto coa súa axuda. É certo que por parte do Goberno, do CSD e a Federación de Atletismo entrei nun nivel onde xa se me considera para contar con axudas á preparación e poder estar listo para París coas maiores garantías posibles.