Desirée Vila, rumbo a París 2024: "Antes non me gustaba competir, pasábao mal; agora saco a miña mellor versión"

O primeiro de todo, ti que practicaches deporte toda a vida. Cal é o teu primeiro recordo dunhas olimpíadas?

Olímpico non seino, é posible que de moi pequena. Pero paralímpico nos de Río, asique bastante tarde. Porque ata que perdín a perna en 2015 non sabía si podía facer deporte cunha prótese, en cadeira de rodas, non coñecía deportistas paralímpicos nin sequera en Galicia… Recordo ver a inauguración daqueles xogos e ver a Martín da Ponte. Aí creceu en min a motivación extra para empezar a facer deporte. 

E xa imos co importante: Como estás? Como che ves fisicamente nos adestramentos e nas probas disputadas? Agora na primavera é cando empeza o bo…

Si, teño moitas ganas de empezar a competir. É certo que en xaneiro competín en pista cuberta, aínda que en paralímpicos non existe como tal, de modo que a marca non serve para ranking nin nada, pero en abril arrinca todo ao aire libre e en maio o Campionato do Mundo en Xapón. De modo que hai ganas porque levamos adestrando desde mediados de agosto e agora chega o importante e con moitas ganas. 
 

E como está a ser a preparación agora que encaras a recta final do ciclo olímpico?

Non cambiamos moitas cousas, a verdade. Un ciclo olímpico require de moita preparación, moitas horas… O que si cambiou esta tempada foi que empecei a traballar cunha preparadora física para todo o tema da lesión que tiven no aquiles para fortalecelo e traballar as descompensaciones que poida ter pola utilización da prótese, que iso si que no día a día co meu adestrador non contabamos con moito tempo para pararnos nestes puntos. Si vexo unha mellora ao ter menos lesións e moitas menos molestias. Esa é unha parte moi positiva da preparación do ano, porque sen molestias podo adestrar máis e máis forte.  

Hai pouco lin que a Desiree da pista é distinta á que podemos ver cando se quita as zapatillas. Que na pista non sorrís. É o plano mental o máis complicado de dominar?

Si, pero niso tamén mellorei moito. Estou moi preparada mentalmente para os Xogos de París. Comparados cos de Tokio, onde quizá foi todo un pouco grande e atafegábame por calquera pequena cousa ao ser a primeira experiencia paralímpica, creo que vou estar máis centrada nesta segunda ocasión. É verdade que vin unha evolución moi grande na faceta psicolóxica. Antes non me gustaba competir, pasábao mal. Agora é todo o contrario, crézome e nas competicións saco a miña mellor versión. Poida que nos adestramentos tamén e fágoo tentando entregarme ao 100%, pero na pista, con público, véñome arriba e podo sacar mellores marcas que adestrando. 

"Tamén no plano mental hei mellorado moito. Estou moi preparada mentalmente para os Xogos de París. Comparados cos de Tokio creo que vou estar máis centrada nesta segunda ocasión"

DE TOKIO A PARÍS

Ti xa sabes o que é acudir a unhas olimpíadas e competir polas medallas. Como é esa primeira experiencia? Cres entón que sentirás ese mesmo cosquilleo en París se se dá ou o habelo xa vivido é un punto a favor por quitarche certo peso?

Para min é un punto a favor. Outro punto positivo é que é preto de casa e que a miña familia xa ten billetes, hotel…só falta que me clasifique, que non creo que poida ser un problema. Pero vai ser unha motivación extra porque ter á familia alí é moi bonito. Tanto si sae ben como se sae mal sempre tes en quen apoiarche. En Tokio, unha vez terminabas de competir e quitábasche un peso de encima, con todos eses sentimentos non tiñas con quen celebralo, con quen pasar esa noite tras unha gran competición. Estar lonxe de casa, coa diferenza horaria…foi bastante duro. Este ano vai ser case como unha primeira experiencia, porque será a primeira con público, sen Covid, saboreándoo ao 100%. 
 

Tamén será distinta a vida na Vila Olímpica. Que recordos tes desa experiencia?

Recordo que estabamos moi limitados. Eu son moi aberta, gústame moito falar con outros atletas, é unha oportunidade para coñecer outros deportes, países que noutras competicións non están representados e aprender doutras culturas. Pero en Tokio a xente non quería falar nin facer moito porque todos tiñamos medo do contaxio. Iso é o que gozarei máis. No que ao equipo español refírese non creo que cambie moito. Se todo vai ben seguirei estando coas miñas compañeiras, con Adi coa que espero compartir de novo habitación. Esa parte dáme moita seguridade porque ter compañeiras que son amigas e coas que vivo día a día me fai saber que en momento de fraqueza ou complicados, cos nervios dos días previos, poderei vivilo con compañeiras que saben como sinto e poderanme acompañar da mellor maneira. 
 

Ademais do deporte, estás a estudar Relacións Internacionais. Es aínda moi novo, pero non é algo ao que queiras dedicarche sempre, ao deporte?

Cando me retire como atleta seguirei vinculada ao deporte, primeiro practicándoo, porque me gusta e apaixona. Ademais para a miña discapacidade é moi importante estar en forma para ter unha boa calidade de vida, coa prótese estás máis limitado se non tes forza no muñón e non estás en forma. Pero non teño a ilusión de ser adestradora, gustaríame ter un cargo máis administrativo ou traballando no Comité Paralímpico Internacional. Podo dar o punto de vista dunha exdeportista e achegar os meus coñecementos académicos ao mesmo tempo.
 

Galicia ten unha xeración impresionante de atletas e moitos con opción a medalla. Ti es unha delas, tamén Susana Rodríguez. Que sentes ao representar a Galicia e como ves o nivel dos deportistas locais?

Pois me sorprende moito! Ves a pista que temos en Vigo e, sinceramente, non sei como salguen deportistas tan bos. Están as condicións climáticas, que ao final en Madrid se chove moito contamos cun módulo interior. Agora no Ifevi os deportistas apañan, pero até agora un día de tormenta obrigaba a cancelar os adestramentos. Sorpréndeme moito, pero me fai moi feliz. Aí estamos. Loitando como guerreiros, a pesar de non ter as mellores instalacións nin o mellor clima, pero salguen adiante medallistas con moi bo palmarés deportivo. 

“O FÍSICO NON ES TODO, SENÓN O QUE TRANSMITES COMO PERSOA” 

Resulta inevitable non falar da última polémica. Con máis de 800.000 seguidores en Tik Tok as redes sociais parece que che serven para desconectar, pero tamén para facer un pouco de pedagoxía con algúns vídeos de como adestras e como é o teu día a día, non? Como enfocas esa exposición? Recorres moito ao humor nos teus contidos.

As redes sempre me gustaron. Para un deportista é unha ferramenta que debemos tentar utilizar, pero non lle gusta a todo o mundo e non todos poden dedicar o tempo que require nin queren facelo. A algún non resúltalles sinxelo dirixir a unha cámara. Para min é unha forma de mostrar a miña día a día, un deportista só vese en competición pero non sábese o que hai detrás, e detrás hai moito traballo, tanto físico como psicolóxico, días complicados… No meu caso non podo vivir só do deporte e necesito dos patrocinadores, das colaboracións con marcas. Por iso é importante ter unha boa imaxe persoal para acceder a todo iso e compaxinalo.

Si é certo que as redes teñen a súa cara negativa ou máis fea. Neste caso fíxose viroso un vídeo que non tiña ningún tipo de contido sexual nin nada semellante, pero por algunha razón chegou a un público que desviou o tema con comentarios desagradables. Con motivo do 8M gustaríame dar visibilidade a que as mulleres temos que soportar comentarios e cousas que se sacan de contexto, porque o vídeo nada tiña que ver con iso. Pero creo que é importante que unha persoa como eu con tantos seguidores poida dar voz a todas esas mulleres que en ocasións recibimos mensaxes machistas ou fotos que non pedimos que nos manden. En ocasións silenciámolo porque pensamos que é normal e non deberiamos normalizalo. 

Ti es un exemplo para moitas mulleres. Xa non só polas dificultades que superaches ou os teus compromisos sociais, senón por esa faceta na que sempre defendiches a diversidade, nos corpos…Hoxe esa mensaxe parece aínda máis importante, xusto por esas mensaxes de odio e polo xuízo constante das redes.

Si, tamén hai pouco foi o aniversario de ‘Muñín’, o meu muñón, e aproveitei para publicar unha foto de como foi esa primeira reacción con 15 anos ao verme ante o espello sen perna, cun corpo non normativo. É sempre difícil, pero si encima estás nunha idade onde xa é complicado de seu, sen referentes, sen ver nin en redes nin na tele corpos distintos… Avanzamos moito. O ano pasado sendo imaxe de Pantene, que as nenas con discapacidade vexan na tele a unha moza á que lle falta unha perna pero que está con Paula Echevarría e outras celebridades é unha mensaxe importante para que se vexa que o físico non é todo, senón o que un transmite como persoa. 

"É importante que unha persoa como eu con tantos seguidores poida dar voz a todas esas mulleres que en ocasións recibimos mensaxes machistas ou fotos que non pedimos que nos manden. En ocasións silenciámolo porque pensamos que é normal e non deberiamos normalizalo"

Tamén a túa faceta como motivadora, podemos dicir, deuche unha gran relevancia. É máis difícil dirixir a un auditorio ou saltar máis de 4 metros? 

O auditorio. O meu día a día é na pista. Saltar 4 metros, 4,30, 4,50…é un reto, pero é a miña zona de confort. O ximnasio, a pista de atletismo, son a miña casa. É importante cando tes unha mensaxe saber como transmitilo, pero iso pódese traballar. Para dar charlas en empresa recibín unha formación en oratoria e tras moitos anos xa sabes como facelo. Pero é máis fácil o deporte, é o que me gusta e o que practico 3 horas ao día. 
 

Os RESULTADOS INMEDIATOS

Para ti a lema olímpico de "Máis rápido, máis alto, máis forte” Que significa? Para un atleta paralímpico é a súa vida. 

Significa buscar ser a túa mellor versión todo o tempo. Os primeiros anos é máis sinxelo, non tes tanta presión e cada vez que compites fas marca persoal. Vas mellorando e vendo resultados. Pero o que custan son os anos seguintes, porque xa non hai tanta ilusión, xa son moitas primeiras veces en europeos, mundiais, convértese en rutina e sempre é máis difícil, hai máis cousas en xogo con patrocinadores, bolsas, fans… Hai que conseguir transformar esa presión en motivación para seguir sendo máis rápido, máis alto e máis forte. 

Isto que comentas lembra a aquilo que dicía Usaín Bolt aos que se desanimaban moi pronto por non ver resultados inmediatos. “Eu adestro catro anos para correr 9 segundos”. 

É moi duro saber xestionar esa frustración. Por iso á xente nova cústalle cada vez máis atopar motivación no deporte. Estamos afeitos ver resultados inmediatos. En redes, por exemplo, cun vídeo viroso consegues 20 mil seguidores e parece sinxelo. Realmente o que fai falta é ser constante, con moito traballo detrás, hai vídeos que funcionan, outro non, e no deporte igual. 
 

Haberá torneos que saian mal a pesar de estar en forma, poden vir lesións xusto antes de competir, ou como me pasou a min, que a túa avoa se atope no hospital e faleza xusto antes da túa proba. Son moitos os factores e saber xestionalos é o máis complicado. Adestrar é difícil, porque hai días nos que che desbaste o corpo e non apetéceche; o verdadeiramente difícil é seguir cando as cousas non funcionan ou non van ben, cando as situacións persoais non acompañan. 

Nesa orde, a relevancia pública tamén che abriu portas de patrocinadores. Esa notoriedade é a que lle falta a moitos atletas, tanto olímpicos como paralímpicos, que se teñen que custear durante catro anos a súa preparación para poder ir ás Olimpíadas porque hai deportes minoritarios que non reciben a atención nin as axudas doutros deportes máis mediáticos. Con todo, en París parece que vos imos a esixir a todos unha medalla. Percibes esa desigualdade?

Teño compañeiras con medallas en Xogos Olímpicos e que non teñen nin a metade dos patrocinadores que teño eu. En ocasións fáiseme difícil de levar porque ás veces penso que é inxusto que eu teña máis visibilidade que xente con mellores resultados que eu. Ao final, para ben ou para mal, os resultados non sempre significan máis visibilidade. Hai deportes que contan con máis seguidores, outros máis descoñecidos, depende de como un sáibase vender. 

"Hai que conseguir transformar esa presión en motivación para seguir sendo máis rápido, máis alto e máis forte"

A marca persoal hai que traballala, hai que dedicarlle tempo, é no que se van a fixar os patrocinadores, que queren ver resultados, si, pero tamén ver que sexas coñecido e que o que digas sexa seguido. Se sobes un post cun produto o que queren é que se vexa e véndase. É tan sinxelo como iso. Non estou moi a favor de que isto teña que ser así, pero ao final non inventamos as regras e hai que saber xogar coas cartas que che tocan. Claro que hai que acompañalo de resultados deportivos, non se pode vender o que non é, pero mesmo sen ser medallista pódese proxectar máis que deportistas con mellores marcas.