​Rosalía d’o meu corazón!

Non son crédulo coas estatísticas que se ofrecen en xeral, a miúdo úsanse para desenfocar con descaro a realidade.

Direilles que, en especial, non levo a conta da procedencia feminina ou masculina dos autores que aquí van saíndo, tampouco da súa relixión ou da súa ideoloxía ou do seu país. Todo é incompleto, traio a quen teño máis a man na miña biblioteca persoal. 

Falemos hoxe de Rosalía de Castro, galega nada en 1837 e falecida con só 48 anos. Unha escritora delicada, melancólica e chea de sensibilidade para cos desvalidos.

Escribiu tanto en galego (‘consolo dos males, alivio das penas’) coma en español. En 1863 publicou os seus Cantares Gallegos, dedicado a Fernán Caballero, pseudónimo da novelista Cecilia Bölh de Faber, que tiña entón 67 anos.

Pero eu querería comentar hoxe uns versos de Follas Novas (1880), libro prologado por Emilio Castelar, quen fose primeiro ministro en 1873. O ampuloso orador republicano sentía unha profunda admiración pola poetisa de Santiago de Compostela e dicía non coñecer nas diversas linguas da Península composición algunha “máis tenra e máis sentida que a titulada Padrón! Padrón!”. Nesas vellas follas pódese ler: “Aquelas risas sin fin,/ aquel brincar sin delor,/ aquela louca alegría,/ ¿por qué acabou?”; saudade e filosofía.

Sinto meus estes versos, ben intelixibles para calquera español: 

“¡Animo, compañeiros,/ tod’a terra é d’os homes./ Aquel que non veu nunca mais que a propia/ a iñoranza o consume./ ¡Animo! ¡A quen se muda, Dio-l-o-axuda!/ ¡E anque hora vamos de Galicia lonxe,/ verés dês que tornemos/ o que medrano os robres!/ Mañan é ò día grande, ¡â mar, amigos!/ ¡Mañan, Dios nos acoche!/ N’ó sembrante á alegría,/ n’ò corazón ò esforzo/ y a campana armoniosa d’á esperanza,/ lonxe, tocando a morto”. 

A fermosura dunha doazón de esperanza, empuxe e dignidade. Empatía coa morriña dos emigrantes.

Para acabar esta conexión poética, recollerei uns versos sonoros, tamén de Rosalía, que aprendín hai moitos anos:

“Ben sei que non hay nada/ novo en baixo d’o ceo,/ qu’ antes outros pensaron/ as cousas qu’hora eu penso./ E ben, ¿para qu’escribo?/ E ben, porqu’asi semos,/ relox que repetimos/ eternamente o mesmo” . 

Pero eu entendo que as voces, cando son persoais, achegan inevitablemente tons novos e valiosos.