Nostalxia da Mentira (carta desde o Reino da Posverdade)

Antonio-Carlos Pereira Menaut

Microoratoria


A xente da miña época naciamos no Reino da Mentira, versión española e rancia (ou sexa, cutre pero menos penetrante). As verdades oficiais repetíanse: o noso invicto Caudillo, España é o mellor (isto aínda colea), a conspiración xudeu-masónico-separatista, Franco inaugura un novo encoro (isto non adoitaba ser falso), os nosos atletas só alcanzan honrosos penúltimos postos porque os xuíces son antiespañois, e así.


A persoa media, incluíndo aí franquistas moderados, non o cría: eles están no seu papel dicindo iso, e eu estou no meu crendo a metade da metade. Quedaba, ademais, o humor, último refuxio do disidente, onde brillaba con luz propia a chorada Codorniz, "a revista máis audaz para o lector máis intelixente".


No Reino da Mentira, nas universidades florecía a disidencia. En 1968 os cafés de Santiago fervían con faladoiros políticos, que non se atoparán agora en ningunha universidade porque distraen da empregabilidade e non dan créditos para ningún master prestixioso en Madrid. En 1968, coma en 1868, a universidade producía discrepantes; hoxe produce recursos humanos para os bancos. Coa aprobación da esquerda.


Polo visto, antes, nalgúns países soviéticos, a xente refuxiábase nunha especie de cinismo, o "doublethinking": oficialmente digo unha cousa, pero penso (e, se non me ven, fago) outra. Agora, na Posverdade, non é así porque non hai o problema das mentirotas intragables. Na Posverdade a realidade xa non é punto de referencia, así que creremos as cousas segundo a habilidade técnica e a insistencia do comunicador.


Realmente, a Posverdade non é nova; en España remóntase ao gran encantador de serpes Felipe González, e no seu ulterior desenvolvemento influíron non só escuros conspiradores malvados senón tamén, simplemente, as modernas técnicas de comunicación e as asesorías de comunicación de toda empresa ou institución que se respecte. Os departamentos de comunicación dos partidos non existen para dicir a verdade senón para "romper o saque" ao opinador contrario, ventilar o sórdido, desfigurar, diluír as propias culpas nun rebumbio xeral e así polo estilo. E nun mundo líquido, ao deixar de ser publicamente visible algo como a verdade, que por definición non é moi líquida, as razóns de fondo para crer ou non crer algo pasan a segundo plano.


Tampouco fan hoxe falta cidadáns críticos, nin dos que farían outra cousa se ninguén os vise, porque ao cidadán posverdadense sempre o están vendo, e ademais non é cínico senón bo e crédulo (cre á ciencia, ao estado, á UE). O cínico non crería as mentiras do goberno -o bo cínico, nin as súas propias crería-; o posverdadense, sempre que o bombardeen ben bombardeado, acaba crendo; non é casualidade que a Posverdade estea cómoda coa corrección política. Con esta non hai "doublethinking": se algo é politicamente correcto, acabarase impoñendo ata in the hearts and minds; por iso os combates de hoxe se libran aí. Resultado: hai menos disidencia; a uniformidade imponse (ás veces, mesmo legalmente). 


Acabouse rir das verdades oficiais; ai de quen ría publicamente das forzas armadas españolas, da policía, ou da ideoloxía de xénero. Cambiados os marcos e re-escrita a música de fondo, vibraremos coa Selección de fútbol, ou contra Venezuela ou contra o planeta Marte; xuraremos non comprar produtos cataláns, ou que os verdadeiros culpables da crise somos nós, e que hai que pagar os impostos porque a lei é a lei. 


Agora non vén contra nós como primeira medida un policía gordo, feo, gris e bigotudo a pegarnos; agora procédese doutra maneira. Se se trata de atacar os funcionarios, primeiro desacredítanse, aínda que sexa cando menos mal funcionan. Antes de atacar as universidades públicas houbo unha campaña, xusto cando máis investigaban. A xente cre cos ollos pechados que España non pode pagar 18 parlamentos, aínda que Estados Unidos pague 51 e a pequena Austria, 9, ou xura polos ósos dos seus pais que nosas cutres autonomías teñen máis poderes que California. A realidade importa pouco.


Na época da mentira e o cinismo, o cidadán mantiña as súas zonas de reserva mental: o goberno controla a miña actuación exterior, pero non a miña mente, e a miña mente non ignora a realidade ou, ad cautelam, de entrada, desconfía. Na Posverdade, a asunción, ás veces mesmo entusiasta, do politicamente correcto acaba coas zonas de reserva. Tampouco tomamos o recibido e confrontámolo coa realidade, pois a realidade non é facilmente accesible á opinión pública. O mentireiro tiña remedio, porque o sabía e algún día podería emendarse; o posverdadense non ve nada que emendar. (Pouca novidade: sempre foi máis difícil remediar a estupidez que a maldade).


Quen pillase un bo telexornal dos de antes, con mentirotas das de verdade!


Sen comentarios

Escribe o teu comentario




He leído y acepto la política de privacidad

No está permitido verter comentarios contrarios a la ley o injuriantes. Nos reservamos el derecho a eliminar los comentarios que consideremos fuera de tema.

Máis opinión
Opinadores

Galiciapress
Praza da Quintana, 3; 15704 Santiago de Compostela
Tlf (34)678803735

redaccion@galiciapress.es o direccion@galiciapress.es
RESERVADOS TODOS OS DEREITOS. EDITADO POR POMBA PRESS,S.L.
Aviso legal - Política de Cookies - Política de Privacidade - Configuración de cookies - Consello editorial - Publicidade
Powered by Bigpress
CLABE