A inspección educativa

Sempre que comeza un curso escolar hai un cúmulo de sensacións que pertencen a unha dimensión aínda sen definir. Estou a falar da impotencia que supón detectar problemas no sistema educativo sen chegar a un pacto pola educación. E polo visto, non dá chegado e poucos acreditan no que vén de camiño. Por iso, ao longo deste ano, imos analizar paseniño cada un dos aspetos máis sensibles relativos á educación, comezando hoxe pola inspección educativa.

En cumprimento das esixencias da normativa actual, LO 2/2006 do 3 de maio revisada o 18 agosto de 2015, Decreto 99/2004 e Orde de 13 decembro de 2004, os inspectores de educación sobreviven nun mar burocrático de papeis, decretos, ordes e circulares internas. Os profesores comparten moi pouco tempo cos inspectores, entre outras cousas porque o sistema educativo está excesivamente estruturado, esquecendo que os tempos cambian a un ritmo sen pausas nin cadencias. 

Os arquetipos familiares non son os de sempre. As familias inmigrantes enriquecen a diversidade por unha banda, modificando o ensino ao incluír nas aulas novas mentalidades e idiosincrasias que distan moito da homoxeneidade tradicional doutros tempos. Este feito non se xulga bo ou ruín. Simplemente existe. 

Por outra banda, os cambios tecnolóxicos revolucionaron non só o ensino senón tamén a sociedade. Os docentes pasaron do xiz e o encerado para programar 'escornabots' con Arduino, isto é, robots para nenos. Iso implica un cambio tan importante que a renovación pedagóxica sempre terá que estar presente ao longo das nosas vidas, adaptándonos aos tempos. E neste sentido boto en falta unha profunda reforma no corpo de inspectores. Se entre as súas competencias estivese o axudar aos docentes con alumnos de necesidades educativas especiais, para integralos na aula e desenvolver as súas potencialidades, o sistema educativo gañaría en calidade e as relacións co profesorado pasarían a ser moito máis próximas. 

Ao implicarse na comunidade educativa cunha participación máis activa, axudarían a revisar os reforzos educativos de alumnos que non teñen adaptacións curriculares porque non as necesitan, e chégalles cun reforzo puntual. Para iso habería que reestruturar os equipos de orientación contando coa presenza do inspector. O único problema é que isto supoñería un incremento orzamentario moi importante.

Por outra banda, o inspector debería ter a oportunidade de intercambiar o seu posto de traballo polo de formador na Universidade. Isto era posible en 1932 e o que funcionaba ben non debería cambiarse. Do mesmo xeito, os inspectores non deberían afastarse en exceso da práctica docente, volvendo dar clase; para coñecer que ningún tempo pasado é suficiente para coñecer o presente. Aínda que nas convocatorias para o posto de inspector se esixe un mínimo de 6 anos de práctica docente, a realidade é que unha vez integrados no corpo, o seu papel redúcese ao estritamente burocrático e a desconexión coas aulas, alumnos, mestres e profesores, só se retoma en intervencións puntuais nalgúns departamentos nos centros de educación secundaria.

A inspección educativa ten un papel fundamental no sistema educativo. O pacto pola educación debería comezar pola elaboración dun Estatuto da Función Docente. Isto axudaría a determinar unha normativa para os docentes, evitando que estivese diseminada por un marco lexislativo complexo e en algúns casos impreciso. Daquela, os inspectores terían máis tempo en ocuparse dos temas dos que xa falamos e que a todos nos preocupan.