Merkel e o dote do noivo

Como se prevía, o triunfo de Angela Merkel nas eleccións celebradas onte en Alemaña foi neto. Pero o número de parlamentarios da súa formación (CDU-CSU) será insuficiente para lograr unha maioría no Bundestag. Necesita apoio dun socio para renovar a súa responsabilidade na Cancillería como Bundeskanzlerin.

Utilizando o símil das antigas componendas matrimoniais, a estabilidade gobernamental xermana depende do dote que ofreza o 'noivo' para formar un executivo estable. Algo avanzamos en cuestións de xénero --permítaseme o chascarrillo-- se agora son as mulleres quen sopesa o dote dos seus pretendentes masculinos antes de decidirse a coaligarse. Lémbrese que, segundo se establecía na Antiga Grecia, eran os homes quen elixía ás súas mulleres tendo en conta ademais outras dúas consideracións: a súa fertilidade e a súa capacidade laboral.

Das porcentaxes obtidas polas formacións nas eleccións de onte cabe extraer algúns indicios para albiscar o casorio dos próximos catro anos en Berlín. Se non frutificase o noivado, poderían volver celebrarse eleccións, o que é inhabitual na Alemaña contemporánea. En primeiro lugar, hai que ter en conta o peso electoral obtido polas distintas formacións con representación parlamentaria. Como era de esperar, a primeira das dúas grandes formacións alemás, CDU/CSU conseguiu a minoría maioritaria cun 33% de votos, seguido do SPD cun 20,5%.

Se se comparan os resultados de onte coas eleccións de 2013 (41,5% e 26% do voto popular, respectivamente), ambos os partidos perderon respaldo dos votantes. Si o gañou a extrema dereita representada por AfD (Alternative für Deutschland) que entra agora por primeira vez na Cámara Baixa alemá. Pero a súa porcentaxe de voto popular (ao redor do 13%) debe relativizarse se se lle compara co obtido por outras formacións populistas e xenófobas nas pasadas eleccións holandesas e francesas (13% de votos para o populista Geert Wilders en Holanda, e 21% para Marine Le Pen na primeira volta das presidenciais francesas.)

O liberal FPD (Freie Demokratische Partei), liderado por Christian Lindner, consegue reentrar no Bundestag e é un claro pretendente para entrar nun goberno de coalición. Xa estiveron os liberais en coalición coa CDU tras as eleccións de 2009, aínda que logo non alcanzaron o 5% dos votos para acceder á Cámara Baixa en 2013. Con todo, a suma parlamentaria de cristianodemócratas e liberais non é suficiente agora. Necesitaríase a incorporación doutro partido como os Verdes (Die Grünen) para conseguir a maioría. Como me comenta Helmut Greiner, o meu esforzado compañeiro de fatigas no ximnasio, esta posible coalición de goberno, denominada 'Xamaica' porque as cores dos tres partidos involucrados corresponden aos da bandeira do país caribeño, é improbable polas diferenzas programáticas entre liberais e verdes. Pero tamén me indica que os votos 'Xamaica' (CDU-FDP-Grünen) permitiron ao cristianodemócrata, Daniel Günther gobernar en Schleswig-Holstein, despois da eleccións rexionais celebradas hai tres meses neste Land (estado federado) veciño de Dinamarca. Así que non pode descartarse esta posibilidade.

A principal incógnita a despexar será a decisión para tomar polo SPD respecto da renovación da Gran Coalición de goberno. O seu eventual acordo coa CDU faría 'sinxela' a reelección de Angela Merkel como Chanceler federal. Pero durante a noite electoral, e moi probablemente afectados polos seus pobres resultados, os socialdemócratas manifestaron a súa intención de pasar a oposición. O tempo dirá se iso é posible, á vista da posible alternativa da coalición 'Xamaica'. Se esta non lograse constituírse, a dirixencia do SPD podería optar por someter aos seus 450.000 militantes a aprobación dun acordo de goberno coa CDU como xa pasou en 2013. Entón case un 80% dos afiliados ao partido socialdemócrata alemán pronunciáronse a favor de reeditar unha Gran Coalición entre os dous grandes partidos.

A comezos de 2017, moitos gacetilleiros apuraban os seus sombríos vaticinios de rotura e desintegración política no Vello Continente, ante o que parecían imparables avances dos populismos neofascistas en Francia e Holanda, así como polas secuelas do Brexit británico e o consecuente reforzamento da Angloesfera a escala global baixo o liderado (sic) de Donald Trump. O posible goberno de Gran Coalición alemán sería unha gran noticia para a UE e o proceso de europeización. Tamén o sería o posible executivo 'Xamaica', porque tanto liberais como verdes son declarados europeístas. Son tempos para unha razoable compracencia.

Nos próximos meses, e co renovado ímpeto do eixo franco-alemán, a Eurozona debe revitalizarse e camiñar cara a unha maior integración económica cunha maior harmonización fiscal e, por que non?, un ministro común para unha Facenda común do euro. Debería reforzarse a seguridade interna continental cunha optimización dos servizos de intelixencia e a articulación dunha forza fronteiriza transnacional que atenda o candente asunto dos refuxiados. Como ben dicía Angela Merkel o pasado 27 de maio en Múnic: "Os europeos debemos tomar o destino do noso futuro na nosa mans".

Confiemos na sintonía Merkel-Macron, que debe contar coa asistencia dunha Italia que confrontará unhas importantes eleccións xerais antes da primavera próxima e unha España un tanto embozada nos foros e iniciativas europeos. Non só o goberno do PP mantén un perfil baixo --perdóeseme o eufemismo-- para propoñer, por exemplo, a institucionalización do Eurogrupo e as súas rendición de contas ante o Parlamento europeo. A súa pouca atención aos asuntos exteriores camúflase coa casposidade agregada dos partidos da oposición. A todos eles --goberno e oposición-- iguálalles neste asunto transcendental para o porvir das nosas sociedades o embiguismo da porfía pequena por ocupar as poltronas das institucións domésticas. Esquécense da nai Europa, aínda que todos se reclaman os seus fillos. Incluídos aqueles que queren irse, pero tamén quedar. Serán galgos ou podencos…?