Sorprende que no último Congreso sobre Despoboamento non se falase sobre fusión de Concellos

Acaba de celebrarse en Huesca o II Congreso Nacional de Despoboamento no Medio Rural con gran éxito tanto de asistentes como de relatores e no que se falou sobre a situación actual, que é máis perentoria cada día, e as posibles medidas a adoptar, encamiñadas, basicamente, á achega de fondos, a elaboración de estratexias públicas e a implicación da Unión Europea.

Eu estou de acordo con practicamente todas elas, pero hai algo que me resultou moi sorprendente e é que nun Congreso sobre Despoboamento Rural non se trate unha das medidas que, cando menos, deberían estar encima da mesa, como é a fusión de Concellos. Non merecendo máis consideración que a referencia feita pola Xefa de Gabinete da Deputación de Albacete para rexeitala, cando, aínda que esta non é a peor provincia, con todo está por baixo en todos os indicadores relacionados co minifundismo local: non ten ningún Concello por encima dos 35.000 habitantes salvo a capital, a media de habitantes por Concello é un 21% máis baixa que a nacional e o número de veciños por concelleiro tamén é un 28% menor, co que non querer falar disto parece máis ben unha frivolidade.

O medio rural ten posibilidades pero non poden ser a cambio de sacrificios dos seus habitantes que ven como en lugares próximos, de maior poboación, gozan dunhas prestacións que eles non poden nin imaxinar, porque, segundo os datos oficiais, aos veciños dos pequenos Concellos a prestación de servizos cústanlle un 33% máis que aos que viven noutros de entre 5.000 e 7.000 habitantes, que ao meu xuízo é cara a onde deberiamos camiñar, e a maiores soportan uns gastos xerais de practicamente o dobre.

Pero non se trata só de inxectar fondos senón de ter administracións suficientemente capacitadas para xestionalos con eficacia e eficiencia. E estas non poden ser as que reflicte a planta municipal actual, onde o 60% dos Concellos teñen menos de 1.000 habitantes, dos que 2.800 non chegan a 250 e 1.270 nin tan sequera a 100. E se descendemos ao detalle sobre a súa representatividade vemos como nos de menos de 1.000 habitantes hai, de media, un concelleiro por cada 53 veciños, nos de menos de 250 un por cada 28 e nos de menos de 100 un por cada 19, mentres que nos que están entre os 5.000 e os 7.000 habitantes hai un por cada 450 veciños, o que parece indicar maior músculo, e por tanto maior capacidade de organización e xestión para establecer unhas bases sólidas co diñeiro que se puidese investir que asenten poboación e non simplemente, como ata agora, conseguir un efecto efémero.

Seguramente oiremos que os edís deses miniaconcellos non cobran nada. Pero é que esa non é a cuestión. Un Concello non é unha ONG, non pode estar a expensas da boa vontade dos seus representantes. Un Concello é unha Administración Pública, con todas as letras e con todas as súas consecuencias. E iso é o que necesita o medio rural para que se poidan aplicar con eficacia todas esas medidas, estratexias e investimentos. E aínda que sexa verdade que a inmensa maioría non cobran o que si é certo é que todos eles teñen a súa sede nunha Casa Consistorial, e esta si que ten os seus gastos, habendo unha por cada 285 habitantes de media nos municipios de menos de 1.000 habitantes, por cada 116 nos de menos de 250, ou por cada 58 se non chegan a 100. O cal é insustentable, social e economicamente.

E o inconcibible é que nun Congreso sobre despoboamento rural non se fale de todo isto. Non digo que se faga bandeira da fusión de Concellos, como facemos moitos, pero si que se fale sen medo nin reservas. Que haxa, cando menos, unha Mesa específica sobre este tema para que se poidan valorar os proles e os contras. E se se vai nesa liña ou na contraria que sexa con fundamento e tras un proceso de diálogo, non de menosprezo a unha proposta que ten a mesma lexitimidade que calquera outra. O contrario é seguir coa política de grandes palabras e grandes proxectos pero á vez do avestruz, mentres que cada día marcha máis xente dos pequenos pobos, co que supón de drama social, persoal e familiar que creo que ningún queremos.