Expertos advirten que un incendio como o de Portugal é posible en Galicia

Delegados portugueses da Federación Europea de Sistemas Agroforestais (Euraf) cren que o abandono do monte e a presenza de especies "pirófilas" --proclives a incendiarse-- como o eucalipto foron elementos clave na rápida propagación do incendio de Pedrógão Grande (Portugal), no cal faleceron máis de 60 persoas.

En conversación con Europa Press, a presidenta da Federación Europea de Sistemas Agroforestais, Rosa Mosquera, explicou que mantivo contactos cos delegados portugueses desta entidade, os cales inciden no impacto do abandono na actividade agrícola nesa zona de Portugal, que deu lugar a unha "matorralización" que axuda á propagación do lume, unido a que se produciu "a regra dos tres trinta" --temperatura de máis de 30 graos, humidade por baixo do 30% e ventos de máis de 30 quilómetros por hora--.

Así, Rosa Mosquera, tamén profesora na Escola Politécnica Superior do Campus Terra da Univesidade de Santiago (USC) --con sede en Lugo--, fala das vinculacións entre Galicia e Portugal, situados na zona atlántica do Sur de Europa afectada con "frecuencia" por incendios.

Respecto diso, estima que en Galicia existen unhas 600.000 hectáreas de matogueira, que se atopan abandonadas e sen uso, aínda que chegaron a supoñer o millón de hectáreas en 1990.

Aquí, chama a atención acerca de que en Galicia existen "uns montes cunha carga de biomasa moito máis elevada do aconsellable", nunha comunidade tamén "afectada polo cambio climático", polo que "é moi sinxelo" que no verán se alcancen as condicións da "regra dos tres trinta".

RECLAMA POLÍTICAS "MÁIS DECIDIDAS" DE PREVENCIÓN

Neste sentido, Rosa Mosquera remarca que a Comunidade galega ten "un 20 por cento" do seu territorio agrícola sen usar, e detecta "exemplos clave en zonas de Ourense", "con grandes cantidades de matogueiras que non se empregan", polo que bota en falta medidas de desenvolvemento rural que "promovan" o seu aproveitamento.

De feito, reflexiona sobre como se producen grandes ondas de incendios de forma cíclica cada década, que "é o tempo que tarda a biomasa en acumularse". Lembra que hai dous anos arderon 20.000 hectáreas en tan só dous días en Galicia e que na campaña de verán de 2006 houbo unhas 100.000 hectáreas arrasadas.

Neste sentido, considera que debería haber "unha política máis decidida de mellora de xestión do monte" por parte das administracións.

Por tal motivo, avoga por "sentar aos agricultores, aos gandeiros e aos forestais, e que traballen coa administración, para dar a mellor solución a este problema da xestión de terras".

PASTOREO COMO SOLUCIÓN

En Galicia hai uns 1,4 millóns de hectáreas de monte arborizado, nunha cifra que se eleva a uns 2 millóns de hectáreas con matogueira, segundo as súas estimacións, polo cal Rosa Mosquera fai fincapé no "elevado custo" que implica realizar rozas mecanizadas para a limpeza do monte, que só pode facerse "nunha pequena" superficie do territorio galego.

Ante esta situación, a presidenta da Federación Europea de Sistemas Agroforestais pon o foco sobre que hai sistemas noutras comunidades como Andalucía, onde se promove o pago a gandeiros para leven a cabo accións de pastoreo que funcionan como unha "roza natural" nunha limpeza do monte que serve de prevención contra o lume.

A este respecto, Rosa Mosquera defende que o pastoreo é un "bo sistema de prevención porque se podería abordar moita superficie". Ademais, Galicia conta cunha "cabeza gandeira fantástica e pódese poñer en valor o territorio" para "reducir a acumulación de biomasa e de risco de incendios".

"Ou nos poñemos as pilas e facemos sistemas de prevención adecuados como pastoreo no monte ou teremos que seguir custeando servizos de extinción de incendios, que ás veces ven desbordados", deixa claro.

Tamén resalta que as rozas mecanizadas "non se poden empregar de forma extensiva", algo si se podería abordar co pastoreo, xunto ao feito dos "animais ademais producirían renda" e beneficios para os produtores.

Na actualidade, incide, existen medidas de apoio por parte da Unión Europea para promover o pastoreo no monte e realizar tarefas de prevención de incendios.

Finalmente, pon o foco sobre que "o problema tamén radica en que tipos de árbores se plantan", posto que en lugar de eucaliptos aposta por "especies nobres", menos pirófilas e que "son perfectamente compatibles co gando", como é o caso de castiñeiros, nogueiras e cerdeiras, que ademais "aumentan a rendibilidade" cos seus froitos.