Policías locais loitando contra o covid con poucos medios, nin sequera unha lista de veciños en corentena

Galicia padece, no seu conxunto, un perentorio déficit de axentes de Policía Local. Os corpos de moitos concellos están en mínimos históricos, o que levou a non poucos gobernos municipais a cancelar algúns servizos. 

A Unión Galega de Policías Localis (UGPOL), gobernos locais e corpos de policía atenden a Galiciapress para informar ata que punto a ausencia de policías está a lastrar a vida e a economía do país.

Nesta segunda entrega, analizaremos os problemas que se atopan os axentes á hora de facer cumprir as restricións cando non dispoñen dos suficientes medios para as mesmas. Sen apenas recursos tecnolóxicos (algúns municipios directamente sen patrullas) os locais loitan contra a pandemia mentres agardan con incerteza a ser vacinados este marzo, algo que aínda non está moi claro.   

Axentes da Policía Local de Santiago nunha imaxe de arquivo | Foto: EP

A pandemia, difícil de xestionar por si soa, vólvese ingobernable para moitos municipios galegos. A falta de recursos obriga aos concellos galegos a reducir servizos mentres todos redobran esforzos para tentar manter o tipo nun contexto no que se multiplican as restricións e, por tanto, os campos de actuación das autoridades. Os persoais da Policía Local en Galicia, tremendamente mermadas, enfróntanse ao coronavirus con poucos medios, totalmente obsoletas no plano tecnolóxico pero obligadoa a formarse nunha realidade cambiante.

A Unión Galega de Policías Locais (UGPOL) sinala que esta crise sanitaria ha tido dous efectos claros no día a día dos axentes. En primeiro lugar, baixou o número de servizos habituais como son casos de delincuencia, accidentes ou dirección do tráfico, normas administrativas...

Todo isto é consecuencia das restricións, o confinamento ou o toque de queda que impiden a mobilidade e consecuentemente reduce o número de sucesos. Así, na provincia de Lugo, por exemplo, a delincuencia reduciuse case un 10% no último ano por mor da pandemia.

Con todo, neste escenario, como advirten desde UGPOL, “engadiuse un novo horizonte de traballo coas normas Covid”. “O cambio que iso provocou é unha adaptación aos protocolos de autoprotección e unha formación constante e ao minuto de todos os cambios normativos, o que supón un gran esforzo de manterse actualizado absolutamente en calquera norma Covid, afecte o sector que afecte, pois somos o punto de información diaria á poboación”, recoñece a plataforma.

De feito, co levatamiento progresivo das restricións, a Xunta de Galicia puxo unha nova tarefa sobre os ombreiros da Policía Local galega: velar polo cumprimento das distancias e aforos na hostalería con visitas periódicas en aqueles municipios con máis de tres efectivos de Policía Local e de ata 20.000 habitantes deberán realizar dúas visitas semanais por local de hostalería. Os que excedan os 20.000 veciños engadirán, a maiores, vixilancia especial durante a fin de semana.

UNHA LEI “ENDOGÁMICA”

Os motivos para explicar este déficit de persoal, que UGPOL cifra en torno ao 10% e en aumento, son moitos. Un factor sen dúbida capital para explicar tantas ausencias foi a aprobación da xubilación anticipada aos 59 anos de idade que abriu a porta á saída de moitos axentes sen que estes conten cun recambio inmediato, deixando a moitos persoais, aínda que rexuvenecidas, collas.

“Nosa lei é tan endogámica que non permite aos mozos ascender nin permite o acceso a ningunha categoría de mando desde unha oposición libre

Un rexuvenecemento que non se nota en todo a organigrama, xa que o mando segue envellecido. “A nosa lei é tan endogámica que non permite aos mozos ascender nin permite o acceso a ningunha categoría de mando desde unha oposición libre para quen demostre coñecementos e aptitudes; unha pena cando si se permite noutras Policías Locais de España , nas Policías Autonómicas e nas Policías Estatais”, critica UGPOL.

INVESTIMENTO CERO EN TECNOLOXÍA

Talvez sexa no apartado dos medios onde atopamos máis disparidade, xa que no referido a medios tradicionais desde o colectivo argumentan que “non hai moita queixa”, pero é o apartado tecnolóxico onde atopamos unha obsolescencia “moi frustrante”.

“En 2021 hai persoais que non teñen acceso a datos de vehículos ou condutores desde un simple Smartphone ou Tablet, ninguén ten acceso ao rexistro de persoas do municipio con orde de corentena domiciliaria por positivo Covid, non se investiu nun programa informático de xestión policial integral e conxunto, ou non se adquiren cámaras para poder gravar aquelas intervencións que teñen un percorrido xudicial e onde as imaxes e sons poden ser esenciais”, detallan, á vez que poñen de exemplo neste último caso intervencións en casos como violencia de xénero, onde os testemuños poden ser cruciais.

Ademais, a coñecida como “policía de balcón” tamén disparou o número de denuncias nalgunhas localidades. UGPOL pon en valor a colaboración cidadá e lembra que a polícía cidadá “sempre existiu e debe existir”, pero recoñece que ao arrastras tantas carencias no plano tecnolóxico complícase un pouco o seu labor. “Quizá podemos afirmar que se bota de menos que se xere un aplicativo informático que canalice e promova a denuncia cidadá e a interacción instantánea con cada alerta, aviso ou mesmo dubida”.

Desde a Policía Local de Vilagarcía de Arousa referendan esta tese: “Diariamente hai unha gran cantidade de requirimentos e denuncias verbais dos veciños, así como consultas sobre dúbidas ao respecto da normativa, que xeran unha carga de traballo extra que nalgúns momento chegou a superar as posibilidades do servizo común”. Este tipo de denuncias que poñen o foco sobre o comportamento “irregular” dalgúns veciños disparouse, ata o punto de que en Pontevedra son seis as chamadas diarias deste tipo e en Vigo chegaron a saturar ao 092.

A maiores, UGPOL enumera “casos anecdóticos e dignos de judicalizar”, como o feito de que Verín non dispoña de coche patrulla ou que os policías de O Rosal non teñan armas pola negativa da alcaldesa do municipio para dotalos das mesmas, “feitos que están a ser investigados xudicialmente por prevaricación”, como apunta UGPOL. Tamén os propios axentes da Policía Local da Coruña denuncian o estado das súas patrullas e que polo menos sete vehículos levan varios meses coa ITV caducada.

XEFES DE POLÍCIA QUE NON SON TAL

Con todo, desde UGPOL subliñan que este problema de falta de axentes non é exclusivo da comunidade galega, aínda que é máis perentoria se o comparamos con outras Comunidades Autónomas. “Non se han dimensionado os persoais ao que cada municipio demanda; con todo en Comunidades como Valencia, Murcia, Cataluña, Andalucía ou Madrid, a cociente de Policía Local por habitante é moito máis alta, incluso o dobre que en Galicia”, avanzan.

Nese sentido, na escala de mando é onde vemos máis diferenzas, xa que en Galicia, de sete categorías, “só convócanse praza para as dúas primeiras”, o que provoca desaxustes que apreciamos en cidades como Pontevedra, Ferrol, Lugo ou mesmo na capital galega. “Exerce de Xefe un Inspector Principal, que é escala Executiva, cando debería ser da Escala Técnica ou Superior por imperativo da Lei propia de Galicia”, comenta a organización.

“veñen conformando os persoais co básico, tanto a nivel de mando como de policías, onde xa son moitos os municipios que vulneran a Lei para contratar auxiliares no canto de cubrir as súas prazas vacantes de Policía e dar opción a miles de opositores, que os hai, a obter un traballo vocacional e profesional que garanta, en parte, unha carreira profesional e certa estabilidade familiar”, lamentan desde UGPOL, que xa lanzou a proposta para que se impida a contratación de auxiliares nos persoais con vacantes sen ofertar.

SER CONSIDERADOS PROFESIONAIS DE ALTO RISCO PARA VACINARSE EN MARZO

A isto, hai que engadir os riscos existentes durante a pandemia, xa que o contacto coa poboación é inevitable durante as acutaciones policiais, “en ocasións cun maior aumento se a intervención é sobre a desobediencia das propias normas sociais de protección e prevención”. A pesar de todo, son os propios axentes os encargados da desinfección do uniforme e non gozan de protocolos especiais nin de test regulares.

Co contaxio ao virar a esquina en cada operación, moitas foron as voces que reclamaron unha posición preferente nas campañas de vacinación para as forzas da orde. A continuación, moitos persoais atópanse decimadas por ter aos seus axentes de baixa por coronavirus.

UGPOL reclamou no seu día non ser un grupo preferente, “pois non é que teñamos un índice de contagios superior a outros colectivos”, senón que se inclúa á Policía Local á mesma altura doutras Forzas e Corpos de Seguridade no que se refire á quenda de vacinación como profesionais de alto risco. “Nunca quixemos posicionarnos preferentemente a outros colectivos de diferente natureza”, inciden mentres esperan quenda para ser vacinados este marzo xunto co resto de forzas da orde.