“Nunca segundas partes foron boas”, reza o refrán. Si o é no caso do Brexit e da posible saída do Reino Unido da Unión Europea. Aínda que fose tarde e aínda de mala gana, Jeremy Corbyn, líder do Labour Party, principal partido da oposición ao goberno conservador de Theresa May en Westminster, cedeu “” ás peticións de boa parte da bases do partido para que propoña a celebración dun segundo referendo sobre o Brexit. Mellor tarde que nunca.

Estamos apenas a uns días (29 de marzo) para que expire a data da saída formal do UK da UE, e a situación política británica non pode ser máis confusa. Prevalece o lume cruzado parlamentario entre as principais formacións pero, sobre todo, xeneralizouse unha actuación canalla na defensa dos intereses cortoplacistas das distintas faccións do Tory Party para tratar de gañar posicións de poder e influencia dentro do partido. Os intereses de tales grupos non poden ser máis mezquinos e barriobajeros, se se me permite a expresión. É dicir, para uns trataríase de descabalgar a May, segundo a insidia posta en práctica por antieuropeístas fundamentalistas a quen se uniu os antieuropeístas conxunturais. Todos pretenden facerse co control do partido. Outros, que nun primeiro momento manifestábanse --aínda tibiamente proeuropeístas, como a propia May-- aférranse patéticamente a soster á premier, xa que a súa caída supoñería a perda das súas poltronas. Nun escenario máis xeral e indeseado para todos, o abandono do poder e o fin das regalías do pesebrismo (pork barrel) para os partidarios dun ou outra opción conservadora daría paso a un goberno laborista alternativo.

E non é que Corbyn destacase como un preclaro estadista cunha visión de futuro ou un proxecto ilusionante para o electorado británico. En realidade actúa agora así porque varios deputados laboristas han decidido abandonar o Labour Party e teme que a súa marcha sexa un exemplo para seguir por máis parlamentarios descontentos da oposición. Predominou nel, precisamente unha priorización dos xogos tácticos que puidesen favorecer a súa ambición para ascender aos ‘ceos’ do goberno en Londres. É dicir, foi a encarnación do vello pragmatismo dunha cultura política anglosaxoa de confrontación (adversarial politics) que tende a resgardarse con autosuficiencia do foráneo, pero que segue sen atender á realidade de que os tempos imperiais hai tempo que tocaron ao seu fin. Agora a alternativa lingüística e cultural para o Reino Unido é a de ser convidados como socios minoritarios na extensión urbi et orbe do modelo de capitalismo global anglo-norteamericano. Ou se o prefiren en expresión populachera, de ser ‘cachorros falderos’ do Tío Sam.

O redactor destas liñas viviu varios anos no Reino Unido e debe boa parte dos seus coñecementos e actitudes como académico aos ensinos aprehendidas na denigrada pérfida Albión, como así proclamaban hai uns decenios os franquistas agora resucitados politicamente por novos voceiros da política española. Sempre estará agradecido á bonhomía e mestría de tantos colegas e xentes “do pobo” coas cales compartiu unha miscelánea de experiencias e vivencias. E sabe que boa parte destas persoas son europeos cabais que odian abandonar, aínda que sexa política e simbólicamente, un armazón institucional como o da Unión Europea. Eles son axiológicamente portadores inseparables dos valores comúns europeos, por moito que os neoimperialistas ingleses queiran forzar a apertura sepulcral dos gloriosos tempos de Vitoria e Alberto.

A alternativa laborista que agora defende Corbyn pretende gañar o apoio de electores que votaron a favor e en contra no primeiro referendo do Brexit, en base a unha opción de saída que, con todo, supoñería un “quedar dentro” da UE en temas tan transcendentais como asegurar unha unión aduaneira, a harmonización co Mercado Único, unha posta en común en asuntos de dereitos e protección e a participación británica nas axencias da UE relativas á educación, o medio ambiente, a regulación industrial ou a seguridade.

Se non se alcanzase un consenso parlamentario nestes últimos puntos, Corbyn asegura que os laboristas farán todo o posible para afastar a posibilidade de que se chegue ao día 29 de marzo sen acordo, idea coa que xa comeza a flirtear a propia May. En última instancia, poñeríase en práctica a terceira opción delineada no último congreso laborista de Liverpool. Entón expúxose un proceso que implicaba, en primeiro lugar, derrotar o plan do Brexit de May ou, nun segundo plano, forzar un adianto electoral. Se non se tiña éxito, como así sucedeu en ambos os casos, optaríase por impulsar un segundo referendo sobre o Brexit. Da forma, os contidos e a pregunta (ou preguntas) a someter á cidadanía británica pouco pódese dicir por agora.

O verdadeiramente esperanzador para aqueles que anhelamos a continuidade do Reino Unido no proxecto de europeización en marcha é que se fale dun segundo referendo. E é que nos doe a súa separación política do Vello Continente. Que agora se atisbe, por mínima que sexa, unha posibilidade de preservar a permanencia de Gran Bretaña na vella casa común europea é motivo de desexo. Desexémolo…