Despois dunha campaña máis ou menos acertada segundo as análises que se fan agora, a touro pasado, o Parlamento andaluz déixanos un mapa cuxa principal noticia non é a perda do goberno por parte do PSOE, algo que parecía máis que probable, senón a irrupción dunha nova forza ao parecer situada fóra, ou ao bordo, da Constitución, cousa por certo que non é nova, xa que esta situación vivímola hai uns anos coa irrupción doutra á que se acusaba do mesmo e hoxe en día está incorporada á nosa cultura democrática, e mesmo de goberno. Pero é precisamente a incorporación de Vox ao novo Parlamento andaluz o que fixo postularse ata a tres candidatos á Presidencia da Xunta e con eles varias opcións de pacto.Pero obsérvese que estamos a falar de pactos “postelectorales” cando os andaluces votaron en base a uns programas e unhas propostas concretas que agora non teñen a seguridade de que se materialicen nunhas políticas de goberno, aínda que o acaben formando aqueles a quen votou.

É certo que vivimos nunha democracia representativa baixo un sistema parlamentario e que unha vez elixidos os representantes son estes os que deben levar a cabo o seu labor coa adopción dos acordos e a subscrición dos pactos que teñan por conveniente. Pero é rechamante que para iniciar unha acción de goberno o primeiro que teñan que facer é poñerse de acordo na elaboración dun novo programa que finalmente non será sometido a referendo popular. E non vale que todos os programas que se poñan agora encima da mesa pasasen polas urnas, porque cada un deles foi votado por separado e o novo que se acorde non o será por ninguén.

A solución debería pasar, necesariamente, pola modificación da Lei electoral introducindo unha segunda volta para o caso de que ningunha opción política obteña a maioría absoluta na primeira. Son consciente de que non estamos nun sistema presidencialista, como aqueles en os que habitualmente se aplica esta fórmula, pero non todo vai ser copiar, tamén podemos adaptar e mesmo innovar. E no caso de que na primeira volta ningunha formación obteña a maioría absoluta iríase a unha segunda na que poderían participar todas as candidaturas que obtivesen representación na primeira, coa particularidade de que o que se vai a elixir agora é a forma de goberno e por tanto poderían acudir a esta segunda volta ou ben en solitario ou ben coas coalicións que puidesen acordarse, de maneira que, unha vez chegados a pactos ou acordos, que ata agora son “postelectorales”,estes convértanse en “preelectorais”, someténdoos ao referendo das urnas. E aquela opción que resulte gañadora obtería a maioría absoluta mentres que o resto de escanos redistribuiranse entre as distintas forzas que obtivesen representación na primeira volta proporcionalmente ao resultado que lles corresponda polos votos obtidos naquela, que é a que serviu para fixar as preferencias do electorado con respecto a cada unha desas listas por separado, non tendo a obrigación de seguir mantendo a coalición presentada á segunda xa que esta o era como opción de goberno pero non necesariamente de oposición.

Baixo esta fórmula desaparecerían as estratexias que estamos a ver agora, pois algunhas das propostas de goberno que se están facendo non pasan por un pacto de investidura nin de lexislatura senón tan só por unha estratexia para que Vox non decida a formación de goberno, e moito menos para que entre no mesmo, o que sería de aplicación tamén para outro tipo de eleccións e con outras formacións igualmente incómodas. Pero, e máis importante, conseguiríase que o programa de goberno que finalmente se vaia a aplicar fose referendado previamente polo corpo electoral. Dicía un alcalde andaluz que o voto non se dá senón que se presta, pero co sistema actual é un préstamo en catividade durante 4 anos, porque unha vez emitido na urna a súa consecuencia final xa non depende do elector senón da vontade daqueles aos que elixiu que poderían aplicar un programa distinto que aquel para o cal o foron e polo que o elector depositou o seu voto precisamente nesa formación política e non noutra.

Dar por sentado que a xente que vota a unha determinada opción política estaría de acordo en que finalmente o goberno compartíseo co programa, e mesmo cos integrantes, doutra ou outras opcións ás que non votaron é moito supoñer e a única forma de saír de dúbidas é que volva pronunciarse sobre iso.