Enfermaría en quenda de noite, unha vida que se vai

O sindicato de enfermaría Satse pedía o pasado 13 de marzo ao Goberno ser “coherente” e aplicar a xubilación anticipada ás e os profesionais de enfermaría en réxime de turnicidad que inclúa nocturnidade. Esta xubilación anticipada permitiría novas incorporacións e contratos que ao estar a cotizar cubrirían as xubilacións sen detrimento para a Seguridade Social. Ademais, SATSE salientaba que “se o Goberno é consciente do perigo que leva traballar polas noites debería posibilitar a xubilación anticipada das enfermeiras, as cales traballan durante máis de 40 anos en condicións que prexudican a súa saúde física e psicolóxica".

MELLORAS PARA A QUENDA DE NOITE

Asución Maus é a secretaria xeral de SATSE en Galicia. Ela explica cales son as afectacións máis directas sobre as enfermeiras que traballan en quenda de noite. “O traballo nocturno afecto á saúde mental das persoas tal e como o describen a Organización Internacional do Traballo (OIT) e os diversos servizos de prevención”. Ademais, ven afectados os ritmos circadianos da persoa por unha inestabilidade no horario de soño.

Con todo, Asunción Maus lembra que en enfermaría a atención nocturna non se pode eliminar ante a necesidade de atención continua, sobre todo de determinados pacientes. Nese sentido sinala que “este é un traballo 24/7 e non se pode eliminar a quenda de noite pero si se poden cambiar condicións que afectan as enfermeiras”.

Un punto a tratar é o da xubilación anticipada, pois unha profesional pode estar até catro décadas desenvolvendo o seu labor a base de quendas. “Se se aplica a xubilación anticipada pódese reactivar o mercado laboral mediante a renovación do persoal” sinala Maus. “Esta xubilación anticipada pódese compensar co aumento das cotizacións dos e as novas profesionais contratadas”. 

RISCOS

Asunción Maus tamén fai fincapé na necesidade de que se considere como de alto risco o traballo a quendas que inclúan a noite. Esta consideración vén avalada por documentos como o do Instituto Nacional de Seguridade e Hixiene no Traballo onde o traballador a quendas “é definido como un desincronizado xornal da súa vida social e familiar, que padece unha distorsión na organización cíclica do soño e que traballa en horas situadas fóra da súa óptimo fisiolóxico e das súas funcións psicomotrices”.
 

A psicóloga clínica Belén Montesa sinala que “a alteración do ritmo circadiano supón unha alteración no cerebro porque ao finalizar o día este órgano segrega melatonina para durmir mentres que coa luz aumenta a segregación de serotonina e dopamina”. É dicir, para funcionar a pleno rendemento de noite, habería que reverter procesos naturais no noso cerebro. E sobre todo: “o soño que se perde non se recupera”.

En canto á sintomatología que se pode observar por fóra está a “inestabilidade emocional, a irritabilidad, a menor concentración e menor actividade cognitiva” apunta Montesa. Juan Carlos Permuy, tamén psicólogo clínico, sinala á parte máis persoal porque “no social vives unha vida paralela porque os vínculos e as relacións adóitanse establecer durante o día, momento no que quen traballa de noite necesita descansar”.
 

Asunción Maus corrobora estes puntos cando sinala a “alteración de biorritmos o que leva á redución en anos de vida, tampouco hai unha orde nas comidas e a túa calidade de vida vese moi diminuída”. Pero sobre todo, no caso das enfermeiras debemos ter en conta que é un traballo moi feminizado, cun 85% de mulleres neste sector. “E iso fai que moitas compañeiras sumen aos problemas da nocturnidade as cargas familiares”.

A necesidade de que as autoridades laborais tomen cartas en canto ás quendas de noite está a volverse imperioso. Ante a sintomatología sinalada tanto por organismos nacionais como internacionais, o colectivo de enfermaría reclama melloras na calidade do seu traballo para poder evitar na medida do posible os danos que causa traballar de noite. E é que, como xa se apuntaba, este tipo de ritmos restan anos de vida.