Disturbios en Cangas do Morrazo pola subida do lixo

A aprobación da nova ordenanza que incrementa até un 200% o recibo do lixo en Cangas, Moaña e Bueu provocou onte á noite graves altercados ás portas do Concello de Cangas. Máis dun milleiro de persoas concentráronse contra o que chaman “o sablazo”, obrigando á Policía Local e a Garda Civil a escoltar a alcaldes e concelleiros até a madrugada.

A tensión estalou en Cangas coincidindo coa asemblea da Mancomunidade do Morrazo na que se apoiou a subida do recibo da recollida de residuos. Fóra, centos de veciños e comerciantes esixían a retirada da medida mentres coreaban frases como “Dimisión!” e “Atracadores!”. As pancartas resumían o rexeitamento con lemas como “Non ao sablazo” ou “O lixo non é o noso negocio”.

Aínda que se esperaba unha protesta, o ambiente tornouse en disturbios cando os manifestantes bloquearon os accesos ao Concello con colectores e pedras. Mesmo cortaron a subministración de auga cos concelleiros dentro do edificio, nun episodio que obrigou a reforzar a custodia policial. O tráfico na contorna do consistorio estivo paralizado durante horas, e na PO-551 —principal vía de entrada e saída de Cangas— colocáronse colectores para cortar a circulación.

Os primeiros momentos de maior conflito chegaron cando se arroxaron dous colectores contra as portas da casa consistorial. Axentes da Policía Local e posteriormente da Garda Civil formaron un cordón para impedir que os concentrados accedesen ao salón de plenos, limitado a 68 persoas por motivos de seguridade. No interior, a orde do día continuou coa votación, que terminou co respaldo do BNG, PSOE —todos salvo un concelleiro de Moaña que se abstivo— e EU. O Partido Popular, Alternativa dúas Veciños e o edil non adscrito de Bueu opuxéronse.

Para os representantes da Federación de Comerciantes do Morrazo (Fecimo), o incremento é “desproporcionado”. Segundo a súa presidenta, Carmen Pereiro, as subidas alcanzan un 200% nalgúns casos, mentres que o impacto nos fogares, aínda que menor, tamén é significativo: de 67,85 euros a 126 euros ao ano. Os comerciantes denuncian que algúns bares verán como a súa factura crece un 1.500%, e talleres mecánicos un 600%, sumado á redución de determinadas bonificacións.

Rexeitamento xeral e polarización política

Máis de 8.000 firmas reuníronse xa contra o que os veciños chaman o “sablazo do lixo”. O PP e Fecimo distribuíron panfletos con exemplos concretos dos incrementos e pronunciáronse abertamente contra a ordenanza. Os populares defenden que o custo de tratamento de residuos en Sogama —95 euros por tonelada— é moi inferior ao doutras plantas como Barbanza (200) ou Nostián (150), e consideran que cada concello debería decidir o destino dos seus residuos avaliando tamén a repercusión económica.

Pola súa banda, desde os gobernos municipais do BNG, PSOE e EU non se emitiron declaracións públicas tras os incidentes de onte. A reunión, presidida pola alcaldesa de Cangas, Araceli Gestido (#BNG), fora convocada para as 18.00 horas pero xa ao mediodía anunciábanse peches anticipados de comercios e hostalaría como xesto de protesta. A través de redes sociais convocar a veciños de toda a comarca e a asistencia superou o milleiro de persoas.

O cercado do Concello de Cangas prolongouse até pasada a medianoite. Un centenar de persoas, na súa maioría hostaleiros afectados directamente pola subida, esperaban á saída dos concelleiros, que o fixeron por quendas e baixo escolta policial. Os últimos abandonaron o edificio coas portas dianteiras e traseiras rodeadas por manifestantes.

A que se debe que varios municipios de Galicia teñan que subir o recibo do lixo nos últimos meses?
 

O motivo principal polo que distintos municipios galegos tiveron que subir ultimamente o recibo do lixo está estreitamente ligado á entrada en vigor da Lei 7/2022, de residuos e solos contaminados para unha economía circular, aprobada polo Goberno central seguindo directivas europeas. Esta normativa obriga a todos os concellos de máis de 5.000 habitantes a establecer unha taxa que cubra o custo real do servizo de recollida e tratamento de residuos, así como o transporte, xestión e vixilancia dos mesmos, incluíndo tamén campañas de concienciación, o mantemento post-peche de vertedoiros e outras actuacións complementarias.

​

Dentro do novo marco legal, esíxese que os municipios non manteñan tarifas deficitarias e que se implanten sistemas de pago que reflictan a cantidade de residuos xerados por cada usuario, co fin de incentivar a redución e unha mellor separación en orixe. Este axuste tarifario obrigou aos concellos a revisar á alza os recibos, posto que antes moitas entidades locais subvencionaban parte do custo, xerando déficits nas súas contas públicas.

SOGAMA, a maior planta de tratamento de Galicia, que xestiona residuos do 95% da poboación galega ha subido o seu canon. SOGAMA elevou a súa tarifa de 66 a 108 euros por tonelada por mor da aplicación dun imposto estatal sobre a vertedura e incineración de residuos. Aínda que a Xunta de Galicia asume parte deste aumento, moitos alcaldes e usuarios consideran a medida insuficiente e denuncian que o custo final recae na cidadanía. En termos xerais, os aumentos son maiores naqueles concellos que non traballan con SOGAMA.